Türkiye özelinde doğa kaynaklı afetlere yönelik bir araştırma

Yıl 2024, Cilt: 14 Sayı: 2, 414 - 428, 19.06.2024

Can Şahan

https://doi.org/10.48146/odusobiad.1176360

Öz

Tanımlayıcı tipte planlanan çalışmanın amacı, 1900 ve 2021 yılları arasında Türkiye’de yaşanmış doğa kaynaklı afetlerin, ana afet tipi, ölü sayısı, etkilediği kişi sayısı, olay başına ölüm oranı, olay başına etkileme oranı ve deprem nedeniyle yıllık ortalama ölüm oranı hasar göstergeleri açısından incelenmesidir. Çalışmanın evrenini, 1900 ve 2021 yılları arasında Türkiye’de yaşanmış, EM-DAT veri tabanı tarafından kaydedilmiş doğal kaynaklı afetler oluşturmaktadır. Bu çalışma için gerekli olan veriler EM-DAT veri tabanından temin edilmiştir. Veriler Excel ortamına aktarılmış ardından, SPSS 25.0 paket programı kullanılarak basit frekans analizi yapılmıştır. Çalışma iki bölümde planlanmıştır. Birinci bölümde Türkiye’de ortaya çıkmış doğa kaynaklı afetler, hasar göstergeleri açısından incelemesi yapılmış ve bu şekilde Türkiye’nin mevcut durum ortaya konulmaya çalışılmıştır. İkinci bölümde ise dünyada, hem doğa kaynaklı afetlerin neden olduğu hasar göstergeleri açısından hem de Türkiye’de en fazla ölüme ve etkilenmeye neden olan afet türünün deprem ana afet türünün olması nedeniyle, depremlerin neden olduğu hasar göstergeleri açısından ilk onda bulunan ülkeler tespit edilmiştir ve bu sıralamalarda Türkiye’nin konumu incelenmiştir. Sonuç olarak birinci bölümde, Türkiye’de 1900-2021 yılları arasında 205 doğa kaynaklı afet olayının yaşandığı ve bu afetler sonucunda toplamda 97.086 kişinin hayatını kaybettiği ve 9.787.122 kişinin ise etkilendiği saptanmıştır. Doğa kaynaklı afetlerin hasar göstergeleri açısından yapılan sıralamalarda olay başına etkileme oranı haricinde diğer hasar göstergeleri sıralamasında depremlerin ilk sırada yer aldığı görülmektedir. Bu sıralama, Türkiye için en öldürücü ana afet türünün depremler olduğu tespit edilmiştir. İkinci bölümde ise dünyada doğa kaynaklı afet türlerinin sayısı ve bu afetlerin neden olduğu ölü sayısı ve etkilenen kişi sayısı açısından yapılan sıralamalarda ise ilk onda Türkiye’nin ismi yokken sadece deprem özelinde yapılan sıralamalarda ise Türkiye’nin isminin ilk on içerisinde olduğu tespit edilmiştir. Dünya ülkelerine göre Türkiye doğa kaynaklı afetler arasında afet sayısı, ölü sayısı ve etkilenen kişi sayısı hasar göstergeleri açısından en fazla depremlerden etkilendiği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Doğa Kaynaklı Afetler, Deprem, Afet Sayısı, Ölü Sayısı

A Research on Natural Disasters in Turkey

Öz

The aim of the study, which is planned in descriptive type, is to examine the natural disasters experienced in Turkey between 1900 and 2021 in terms of damage indicators such as the main disaster type, the number of dead, the number of people affected, the death rate per event, the impact rate per event and the annual average death rate due to earthquakes. The universe of the study consists of natural disasters experienced in Turkey between 1900 and 2021, recorded by the EM-DAT database. The data required for this study were obtained from the EM-DAT database. After the data were transferred to Excel, simple frequency analysis was performed using the SPSS 25.0 package program. As a result, in the first chapter, it was determined that 205 natural disasters occurred in Turkey between the years 1900-2021, and as a result of these disasters, a total of 97,086 people lost their lives and 9,787,122 people were affected. In the rankings made in terms of damage indicators of natural disasters, apart from the impact rate per event, it is seen that earthquakes take the first place in the ranking of other damage indicators. In this ranking, it has been determined that the most deadly main disaster type for Turkey is earthquakes. In the second chapter, in the rankings made in terms of the number of natural disaster types in the world, the number of deaths caused by these disasters and the number of people affected, it was determined that while Turkey was not in the top ten, it was determined that Turkey was in the top ten in the rankings made only for earthquakes. According to the countries of the world, it has been determined that among the natural disasters, Turkey is mostly affected by earthquakes in terms of the number of disasters, the number of dead and the number of affected people.

Anahtar Kelimeler

Natural Disaster, Earthquake, Number of disasters, Number of death

Kaynakça

• 2016%20April%202018. Accessed 16 Aug 2018. Bouwer, L. M., & Jonkman, S. N. (2018). Global mortality from storm surges is decreasing. Environmental Research Letters, 13(1), 014008