Hisse senedi fonları piyasasında rekabet koşullarının etkinliği: Türkiye örneği

Yıl 2024, Cilt: 14 Sayı: 3, 742 - 756, 30.09.2024

Serkan Unal , Ali Özer , İstemi Çömlekçi , Kerim Çepni

https://doi.org/10.48146/odusobiad.1273828

Öz

Bu çalışmanın amacı Türkiye’de hisse senedi fonları piyasasının etkin bir şekilde çalışıp çalışmadığı, Bireysel Emeklilik Sistemi (BES)’teki fonların ve bankalarla ilişkili fonların diğer fonlara kıyasla performans farkına sahip olup olmadığının incelenmesidir. Araştırma kapsamında 2010-2022 döneminde 115 fona ait veri kullanılmıştır. Aylık frekansta fonların getirileri, standart sapmaları ve Sharpe oranları hesaplanarak birbiriyle kıyaslanmıştır. Araştırma bulgularına göre bankalarla ilişkili portföy yönetim şirketleri ve BES’teki fonlar bağımsız fonlara kıyasla daha düşük performansa sahip olmakta ve fon yönetim performanslarından bağımsız olarak müşterilere ulaşabilmekte ve fonlarını oldukça yüksek büyüklüklere ulaştırabilmektedirler. Araştırma sonuçları Türkiye’de hisse senedi fonları piyasasının etkin bir şekilde çalışmadığını ve bağımsız portföy yönetim şirketleri aleyhine bir yapının söz konusu olduğunu ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

Hisse Senedi Fonları, Vekalet Maliyeti, Portföy Yönetim Şirketleri

The effectiveness of competition conditions in the stock funds market: The case of Turkey

Öz

The aim of this study is to understand whether the equity funds market is efficient in Turkey and whether the funds in the Individual pension system (BES) and the funds associated with banks have a performance difference compared to other funds. Within the scope of the research, data belonging to 115 funds were used in the period of 2010-2022. The returns, standard deviations and Sharpe ratios of the funds were calculated at monthly frequency and compared with each other. According to the research findings, portfolio management companies associated with banks and funds in BES have a lower performance compared to independent funds, and they can reach customers and raise their funds to very high sizes regardless of their fund performance. The results of the research reveal that the equity funds market in Turkey does not work efficiently and there is a structure against independent portfolio management companies.

Anahtar Kelimeler

Equity Funds, Agency Cost, Portfolio Management Companies

Kaynakça

• Alexander, G. J., Jones, J. D. ve Nigro, P. J. (2001). Does mutual fund disclosure at banks matter? Evidence from a survey of investors. The Quarterly Review of Economics and Finance, 41(3), 387-403.
• Alptekin, N. ve Şıklar E. (2009). Performance evaluation of Turkish type a mutual funds and pension stock funds by using TOPSIS method. International Journal of Economics and Finance Studies, 1(2), 11-22.
• Artikis, G. P. (2003). Performance evaluation: A case study of the Greek balanced mutual funds. Managerial Finance, 29(9), 1-9.
• Ashraf, D. (2013). Performance evaluation of Islamic mutual funds relative to conventional funds: Empirical evidence from Saudi Arabia. International Journal of Islamic and Middle Eastern Finance and Management, 6(2), 105-121.
• Bauer, R., Otten, R. ve Rad, A. T. (2006). New Zealand mutual funds: measuring performance and persistence in performance. Accounting & Finance, 46(3), 347-363.
• Cuthbertson, K., Nitzsche, D. ve O'Sullivan, N. (2010). Mutual fund performance: Measurement and evidence 1. Financial Markets, Institutions & Instruments, 19(2), 95-187.
• Friend, I., Brown, F. E., Herman, E. S. ve Vickers, D. (1962). A study of mutual funds. US Government Printing Office.
• Golez, B. ve Marin, J. M. (2015). Price support by bank-affiliated mutual funds. Journal of Financial Economics, 115(3), 614-638.
• Güçlü, F. ve Şekkeli, F. E. (2020). Türkiye’deki İslami ve konvansiyonel hisse senedi yatırım fonlarının performans analizi ve karşılaştırılması. Business & Management Studies: An International Journal, 8(5), 4463-4486.
• Hao, Q. ve Yan, X. S. (2012). The performance of investment bank-affiliated mutual funds: conflicts of interest or informational advantage? Journal of Financial and Quantitative Analysis, 47(3), 537-565.
• Hebb, G. (2021). On the performance of bank-managed mutual funds: Canadian evidence. Journal of Economics and Finance, 45(1), 22-48.
• Holliday, K. K. (1994). Marketing mutual funds, Bank Marketing, 26, 23-31.
• Jensen, M. C. (1968). The performance of mutual funds in the period 1945-1964. The Journal of Finance, 23(2), 389-416.
• Jung, J. ve Dobbin, F. (2015). Agency theory as prophecy: How boards, analysts, and fund managers perform their roles. Seattle UL Rev, 39, 291-320.
• Korkeamaki, T. P. ve Smythe, T. I. (2004). Effects of market segmentation and bank concentration on mutual fund expenses and returns: Evidence from Finland. European Financial Management, 10(3), 413-438.
• Korkmaz, T. ve Uygurtürk, H. (2009). Türkiye’de işlem gören hisse senedi ağırlıklı yatırım fonlarının performans karşılaştırması. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi (AKAD), 1(1), 1-15.
• Korpela, M. ve Puttonen, V. (2006). Mutual fund expenses: Evidence on the effect of distribution channels. Journal of Financial Services Marketing, 11(1), 17-29.
• Matallin-Saez, J. C., Soler-Dominguez, A. ve Tortosa-Ausina, E. (2012). Mutual fund performance: banking versus independent managers. Applied Economics Letters, 19(8), 755-758.
• MKK (Merkezi Kayıt Kuruluşu). (2023). Pay senedi piyasa değeri ve yatırımcı sayısı. Veri Analiz Platformu. https://www.vap.org.tr
• Sharpe, W. F. (1966). Mutual fund performance. The Journal of Business, 39(1), 119-138.
• SPK (2022). Emeklilik yatırım fonlarına ilişkin rehber. https://spk.gov.tr/data/61e4b9501b41c60d1404d879/EYF%20REHBER%C4%B0_29.09.2022.pdf
• Svensson, A. ve Jademyr, G. (2011). Mutual fund performance: A comparison between large and small independent fund companies’ Sweden funds [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Jönköping International Business School.
• Tran Dieu, L. (2015). A comparison of bank and non-bank funds in the French market. Journal of Financial Services Research, 47, 273-294.
• Treynor, J. (1965). How to rate management of investment fund. Harvard Business Review, (43), 63-73.
• TUİK (2018). Senaryolara göre seçilmiş yaş grupları nüfusları, 2018, 2023, 2040, 2060, 2080. https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=Nufus-ve-Demografi-109
• Ünal, S. (2021). Yatırım fonları: Bireysel yatırımcılar açısından değerlendirme ve performans analizi. Gazi Kitabevi.
• Ünal, S. ve Aydınlı, M. (2021a). Türkiye’deki hisse senedi fon yöneticilerinin hisse senedi seçiminde zamanlama performansı. Abant Sosyal Bilimler Dergisi, 21(1), 137-155.
• Ünal, S. ve Aydınlı, M. (2021b). Evaluation of the performance of equity funds in Turkey. İşletme Araştırmaları Dergisi, 13(2), 1200-1215.
• Ünal, S. (2022). Borsada Doğru Yatırım. KDY.
• Yıldız, A. (2005). A tipi yatırım fonları performanslarının İMKB ve fon endeksi bazında değerlendirilmesi. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14, 185-202.
• Yolsal, H. (2012). A tipi yatırım fonlarının performansı: Banka ve aracı kurum fonları üzerine bir inceleme. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 32(1), 343-364.