Adaptation of the global environmental change scale to Turkish: A validity and reliability study

Yıl 2024, Cilt: 14 Sayı: 3, 830 - 841, 30.09.2024

Betül Gökçınar , Kubilay Yazıcı

https://doi.org/10.48146/odusobiad.1363856

Öz

In this study, Varela-Losada et al. (2021), validity and reliability studies were conducted to adapt the “Global Environmental Change (GEC)” Scale into Turkish. In this direction, the validity and reliability steps carried out in the adaptation studies were followed. The study group consists of 1181 pre-service teachers studying at a state university. Both the original and the adapted scales were used as data collection tool. The data were analyzed through SPSS-25 and AMOS-25 package programs. As a result of the study, the language validity of the scale was found to acceptable. In confirmatory factor analysis, on the other hand, a modification was made by establishing covariance as there was a relationship between error variances of some items. In addition, four items whose factor-item fit estimates were not significant were removed from the scale. It was determined that the estimations of the items related to the CFA model based on the last situation were acceptable and consistent. In this sense, it was seen that the model was validated. Cronbach's Alpha internal consistency coefficient was calculated as .74. As a result of the adaptation, it was found that the scale, which was brought into the national literature, is appropriate for determining the attitudes of teacher candidates towards global environmental change. Therefore, it can be recommended that the adapted scale should be used in further studies to be conducted to determine the attitudes of teacher candidates towards global environmental change.

Anahtar Kelimeler

Global Environmental Change, Climate Change, Environmental Education, Teacher Candidate

Küresel çevresel değişim ölçeğinin Türkçeye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması

Öz

Bu çalışmada Varela-Losada vd. (2021) tarafından geliştirilen “Global Environmental Change (GEC)” isimli ölçeğin Türkçe uyarlamasını sağlamak üzere geçerlik ve güvenirlik çalışması yapılmıştır. Bu doğrultuda uyarlama çalışmalarında gerçekleştirilen geçerlik ve güvenirlik adımları takip edilmiştir. Çalışma grubunu bir devlet üniversitesinde öğrenim gören 1181 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak hem orijinal hem de uyarlaması yapılan ölçekten yararlanılmıştır. Verilerin analizinde SPSS-25 ve AMOS-25 paket programları kullanılmıştır. Çalışmanın sonucunda ölçeğin dil geçerliğinin geçer düzeyde olduğu belirlenmiştir. Doğrulayıcı faktör analizinde ise bazı maddelerin hata varyansları arasında bir ilişki olduğu için kovaryans kurularak modifikasyon yapılmıştır. Ayrıca faktör madde uyum estimate değeri anlamlı olmayan dört madde Türkçeye uyarlanan ölçekten çıkarılmıştır. Son durum üzerine kurulan DFA modeline ilişkin maddelere ait estimate değerlerinin kabul edilebilir olduğu ve uyum gösterdiği belirlenmiştir. Bu anlamda modelin doğrulandığı görülmüştür. Cronbach’s Alpha iç tutarlılık katsayısı ise .74 olarak hesaplanmıştır. Uyarlama sonucunda ulusal alanyazına kazandırılan ölçeğin küresel çevresel değişime yönelik öğretmen adaylarının tutumlarını belirlemek üzere kullanılabilir olduğuna ulaşılmıştır. Öğretmen adaylarının küresel çevresel değişime yönelik tutumlarını belirlemek üzere yapılacak çalışmalarda uyarlanan ölçeğin kullanılması önerilebilir.

Anahtar Kelimeler

Küresel Çevresel Değişim, İklim Değişikliği, Çevre Eğitimi, Öğretmen adayı

Kaynakça

• Akbulut, M. ve Kaya, A. A. (2020). Bir afet olarak küresel iklim değişikliği ve ilkokul öğretmenlerinin iklim değişikliği farkındalığının incelenmesi: Gümüşhane ili örneği. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 9(2), 112-124. https://doi.org/10.37989/gumussagbil.700929
• Anderson, L. (1998). Attitudes and their measurement. In Keeves, J. (Ed), Educational research, methodology, and measurement: An international handbook (pp. 421-426). Okford: Pergamon Press.
• Assadourian, E. (2017). EarthEd: Rethinking education on a changing planet. In EarthEd rethinking education on a changing planet (p. 3-20). Island Press.
• Ateş, D. (2015). The role of future time perspective, environmental attitudes, perceived knowledge, self-efficacy of cooperation and gender in predicting university students’ beliefs and behavioral intention about global climate change. [Doctoral dissertation, University of Middle East Technical University].
• Aznar-Díaz, I., Hinojo-Lucena, F. J., Cáceres-Reche, M. P., Trujillo-Torres, J. M., & Romero-Rodríguez, J. M. (2019). Environmental attitudes in trainee teachers in primary education, The future of biodiversity preservation and environmental pollution. International Journal of Environmental Research and Public Health, 16(3), 1-11.
• Bahar, M., Erdaş, E. ve Özel, R. (2013). İlköğretim hayat bilgisi programında çevre eğitimi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(2), 1-25. http://acikerisim.ibu.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/20.500.12491/375/mehmetbahar.pdf?sequence=1&isAllowed=y
• Baykal, H., & Baykal, T. (2008). Küreselleşen Dünya'da çevre sorunları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(9), 1-17.
• Büyüköztürk, Ş. (2020). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. (27. Baskı). Pegem Akademi.
• Byrne, B. M. (2013). Structural equation modeling with LISREL, PRELIS, and SIMPLIS: Basic concepts, applications, and programming. Psychology Press.
• Cronbach, L. J. (1990). Essentials of psychological testing (5th Ed.). Harper Collins Publishers.
• Çabuk, B. ve Karacaoğlu, C. (2003). Üniversite öğrencilerinin çevre duyarlılıklarının incelenmesi. Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences (JFES), 36(1), 189-198.
• Demirci, M. (2014). İklim değişikliğinin yerel bir sorun olarak inşası. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(1), 103-114.
• Demirezen, S. ve Kaya, E. (2022). Sosyal bilgiler ve fen bilimleri öğretim programı ve ders kitaplarında çevre konuları. Eğitim ve Yeni Yaklaşımlar Dergisi, 5(2), 240-265. https://doi.org/10.52974/jena.1200514
• Deniz, M., İnel, Y., & Sezer, A. (2020). Üniversite öğrencilerinin küresel iklim değişikliğine yönelik farkındalık ölçeği. lnternational Journal of Geography and Geography Education, 43, 252-264.
• Dere, İ. ve Çinikaya, C. (2023a). 2015 çevre eğitimi ve 2022 çevre eğitimi ve iklim değişikliği programlarının çeşitli boyutlar açısından karşılaştırılması. International Journal of Geography and Geography Education (IGGE), 49, 80-96. https://doi.org/10.32003/igge.1255007
• Dere, İ. ve Çinikaya, C. (2023b). Tiflis Bildirgesi ve BM 2030 sürdürülebilir kalkınma amaçlarının çevre eğitimi ve iklim değişikliği dersi öğretim programına yansımaları. Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi (ODÜSOBİAD), 13(1), 1343-1366. https://doi.org/10.48146/odusobiad.1218188
• Dere, İ., & Uçar, A. (2020). Küresel bağlantılar öğrenme alanının sosyal bilgiler ders kitaplarına yansımalarının incelenmesi. Yaşadıkça Eğitim, 34(2), 212-240.
• Doğan, S., ve Tüzer, M. (2011). Küresel iklim değişikliği ve potansiyel etkileri. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 12(1), 21-34.
• Ekici, T. (2012). Bireysel ses eğitimi dersine yönelik tutum ölçeğinin geliştirilmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32(3), 557-569.
• Erdoğan, E. (2006). Çevre ve kent estetiği. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 8(9), 68-77.
• Erol, G. H., & Gezer, K. (2006). Prospective of elementary school teachers’ attitudes toward environment and environmental problems. International Journal of Environmental and Science Education, 1(1), 65-77.
• Eryılmaz, Ö. (2021). Ortaokul sosyal bilgiler ders kitaplarında küresel iklim değişikliği konusunun yer alma durumu. Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(4), 385-401. https://doi.org/10.34056/aujef.926633
• Gökçe, N., Kaya, E., Aktay, S. ve Özden, M. (2007). İlköğretim öğrencilerinin çevreye yönelik tutumları. İlköğretim Online, 6(3), 452-468.
• Gül, F. (2013). İnsan-doğa ilişkisi bağlamında çevre sorunları ve felsefe. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14, 17-21.
• Güven, E. (2013). Çevre sorunlarına yönelik tutum ölçeğinin geliştirilmesi ve öğretmen adaylarının tutumlarının belirlenmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(2), 411-430.
• Higde, E., Oztekin, C., & Sahin, E. (2017) Turkish pre-service science teachers' awareness, beliefs, values, and behaviours pertinent to climate change. International Research in Geographical and Environmental Education, 26(3), 253-263, https://doi.org/10.1080/10382046.2017.1330040
• Kahyaoğlu, M., & Özgen, N. (2012). Öğretmen adaylarının çevre sorunlarına yönelik tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 5(2), 171-185.
• Karabulut, N. (2023). Öğretmenlerin küresel iklim değişikliğine yönelik farkındalıklarının değerlendirilmesi. Ulusal Eğitim Dergisi, 3(2), 265-294. https://doi.org/10.5281/zenodo.7612680
• Karakaya, E. ve Özçağ, M. (2001). Sürdürülebilir kalkınma ve iklim değişikliği: Uygulanabilecek iktisadi araçların analizi [Konferans Sunumu]. First Conference in Fiscal Policy and Transition Economies, University of Manas.
• Karakuş, S. ve Akpınar, M. (2021). Türkiye’deki 7. sınıf sosyal bilgiler ders kitabında küreselleşme olgusunun incelenmesi. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1), 374-404. https://doi.org/10.33711/yyuefd.867034
• Karami, S., Shobeiri, S. M., Jafari, H., & Jafari, H. (2017). Assessment of knowledge, attitudes, and practices (KAP) towards climate change education (CCE) among lower secondary teachers in Tehran, Iran. International Journal of Climate Change Strategies and Management, 9(03), 402-415.
• Koçulu, A. (2018). Fen bilgisi öğretmen adaylarının sürdürülebilir kalkınma farkındalıkları ile çevre sorunlarına yönelik tutum ve davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi], Akdeniz Üniversitesi.
• Menteşe, S. (2017). Çevresel sürdürülebilirlik açısından toprak, su ve hava kirliliği: Teorik bir inceleme. Journal of International Social Research, 10(53), 381-389.
• Munn, R. E. (Ed.). (2002). Encyclopedia of global environmental change. Wiley.
• Ofori, B. Y., Ameade E. P. K., Ohemeng, F., Musah, Y., Quartey, J. K., & Owusu, E. H. (2023) Climate change knowledge, attitude and perception of undergraduate students in Ghana. PLOS Climate 2(6), 1-27. https://doi.org/10.1371/journal.pclm.0000215
• Önal, H., Kaya, N. ve Çalışkan, T. (2019). Çevre eğitiminde sıfır atık politikası ve mevcut ders kitaplarındaki görünümü (Hayat bilgisi 2. sınıf ders kitabı). Milli Eğitim Dergisi, 48(221), 123-140.
• Özdamar, K. (1999). Paket programlar ile istatistiksel veri analizi. Kaan Kitabevi.
• Özerkmen, N. (2002). İnsan merkezli çevre anlayışından doğa merkezli çevre anlayışına. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 42(1-2), 167-185.
• Özgen, N. (2012). Öğretmen adaylarının çevre sorunlarına yönelik tutumları: Türkiye örneği. Kastamonu Eğitim Dergisi, 20(2), 403-422.
• Özonur, M. (2021). An investigation of prospective teachers' awareness toward environmental issues. International Journal of Curriculum and Instruction, 13(2), 1845-1856.
• Öztürk, K. (2002). Küresel iklim değişikliği ve Türkiye’ye olası etkileri. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(1), 47-65.
• Peers, I. S. (1996). Statistical analysis for education and psychology researchers. Falmer Press. Sargın, S. (2003). Isparta ‘Şehri’nin çevre sorunları. Sosyal Bilimler Dergisi, 138-165.
• Scherer, R. F., Luther, D. C., Wiebe, F. A., & Adams, J. S. (1988). Dimensionality of coping: Factor stability using the ways of coping questionnaire. Psychological Reports, 62(3), 763-770. https://doi.org/10.2466/pr0.1988.62.3.763
• Schermelleh-Engel, K., Moosbrugger, H., & Müller, H. (2003). Evaluating the fit of structural equation models: Tests of significance and descriptive goodness-of-fit measures. Methods of Psychological Research Online, 8(2), 23-74.
• Şama, E. (2003). Öğretmen adaylarının çevre sorunlarına yönelik tutumları. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(2), 99-110.
• Tuna, M. (2000). Çevresel sorunların küreselleşmesi. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2, 1-16. Tülbentçi, T. ve Çetintaş, F. M. (2018). Yapılı çevre ve kamu sağlığı. Yakın Mimarlık Dergisi, 2(1), 72-81.
• Türker, A. (2021). 2018 coğrafya dersi öğretim programı ve ders kitaplarında iklim değişikliği kavramı. Social Science Development Journal, 6(23), 108-119. https://doi.org/10.31567/ssd.307
• Türkeş, M. (2008). Küresel iklim değişikliği nedir? Temel kavramlar, nedenleri, gözlenen ve öngörülen değişiklikler. İklim Değişikliği ve Çevre, 1(1), 26-37.
• Ulusoy-Taş, A. (2016). Ortaokul öğrencilerinin ‘doğal ve yapay çevre’ hakkındaki zihinsel modellerinin araştırılması [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi], Adnan Menderes Üniversitesi.
• Umurhan, B. (2022). Öğretmen adaylarının küresel iklim değişikliğine ilişkin bilgi, tutum ve davranışlarının incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi], Alanya Alaaddin Keykubat Üniversitesi.
• United Nations [UN]. (2015). Resolution adopted by the General Assembly on 25 September 2015. https://www.un.org/en/development/desa/population/migration/generalassembly/docs/globalcompact/A_RES_70_1_E.pdf
• Varela-Losada, M., Pérez-Rodríguez, U., Lorenzo-Rial, M., Vega-Marcote, P., & Reid, A. (2021) Dealing with global environmental change: The design and validation of the GEC attitude scale. Environmental Education Research, 27(1), 110-131. https://10.1080/13504622.2020.1822990
• Yılmaz, F. ve Gültekin, M. (2012). Sınıf öğretmeni adaylarının çevre sorunları bağlamında öğrenim gördükleri programa ilişkin görüşleri. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 120-132.
• Yılmaz, V. (2022). Global climate change scale (GCCS): Development and validation. Journal of Fundamental and Applied Sciences, 14(2), 231-250. http://dx.doi.org/10.4314/jfas.1186