Evaluation of Quercus cerris forests in Kahramanmaraş and Adana provinces in terms of the conversion into high forest

Yıl 2023, , 12 - 25, 01.12.2023

Dr. Celal Taşdemir , Abdulkadir Yıldızbakan

https://doi.org/10.17568/ogmoad.1278199

Öz

Many oaks, as important tree taxa of Türkiye, have been managed as coppice for the production of firewood over an extended period of time. However, coppice management is not suitable for realizing the versatile functions of the forest, and it is thought that it may cause the destruction and reduction of forest assets in the application areas over time. For this reason, it is important to convert oak coppice stands that come from the shoots and have completed their socio-economic functions into a high forest. This study aims to reveal the situation of the coppice stands in Adana and Kahramanmaraş regions, where Quercus cerris L. naturally spreads intensively, and to examine it in terms of the conversion into a high forest. In this context, in 2013, the samplings were done with 3 replications to represent the growing area. Data on the number of individuals, volume and basal area per unit area as well as mean age, upper height, site index, density, height and diameter at breast height were obtained. Additionally, some information about the health status of shoots and stumps was revealed, as well as determining the source of formation (seed and shoot) of individuals based on examinations and observations in coppices. Growth parameters for this species were determined and compared by using the relevant equation and yield tables prepared for the coppice of some oak species, including this species. According to the results, the number of individuals, basal area and the primary stand volume values per hectare were generally higher than the values in the yield tables. In conclusion, it can be said that Q.cerris forests, which are considered ecologically suitable, are suitable for conversion into high forests.

Anahtar Kelimeler

: Quercus cerris, coppice, the conversion into high forest, stand growth

Kahramanmaraş ve Adana illerindeki saçlı meşe (Quercus cerris) ormanlarının koruya tahvil açısından değerlendirilmesi

Öz

Türkiye’nin önemli orman ağaçlarından olan meşe türleri yakacak odun üretimi amacıyla çok uzun yıllar baltalık olarak işletilmiştir. Ancak, baltalık işletmeciliği, ormanın çok yönlü fonksiyonlarının gerçekleştirilmesine elverişli olmadığı gibi zamanla uygulama alanlarında orman varlığının tahribine ve azalmasına neden olabileceği düşünülmektedir. Bu yüzden, sosyal ve ekonomik işlevini tamamlamış sürgünden gelen ve baltalık olarak işletilen uygun meşe türlerinin koru ormanlarına dönüştürülmesi önem arz eder. Bu çalışmada, Quercus cerris L.’in doğal ve yoğun yayılış gösterdiği Adana ve Kahramanmaraş Orman Bölge Müdürlüğü sınırlarındaki koru ve baltalık işletmelerinin durumu ortaya konularak koruya tahvil açısından değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Bu bağlamda, 2013 yılında yetişme alanını temsil edecek şekilde örneklemeler 3 tekerrürlü olarak yapılmıştır. Ortalama yaş, üst boy, bonitet endeksi, sıklık derecesi, boy ve göğüs yüksekliği çapının yanı sıra birim alandaki birey sayısı, hacim ve göğüs yüzeyine ilişkin veriler elde edilmiştir. Diğer taraftan, baltalıklarda inceleme ve gözlemlere dayalı bireylerin oluşum kaynağının (tohum ve sürgün) belirlenmesinin yanı sıra sürgün ve kütüklerin sağlık durumuna ilişkin bazı bilgiler de ortaya konulmuştur. Bu türün de dahil olduğu bazı meşe türü baltalıkları için hazırlanmış olan bazı hasılat tablolarından yararlanarak gelişimleri belirlenmiş ve karşılaştırılmıştır. Bulgulara göre, sahadan elde edilen hektardaki birey sayısı, göğüs yüzeyi ve asli meşcere hacim değerleri hasılat tablolarındaki değerlerden genel olarak yüksek olduğu görülmüştür. Sonuç olarak, kolojik olarak uygun görülen Q.cerris ormanlarının koruya tahvil için elverişli olduğu söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Quercus cerris, sürgün ormanı, koruya tahvil, meşcere gelişimi

Destekleyen Kurum

Doğu Akdeniz Ormancılık Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü

Teşekkür

Bu makale, Orman Genel Müdürlüğü Silvikültür Dairesi Başkanlığının 24.12.2013 tarih ve 28.495.900-170.03/647324 sayılı yazıları gereğince “meşe türlerinde yapılan koruya tahvil, enerji orman tesisleri, rehabilitasyon çalışmalarının yerinde incelenmesi ve raporlanması” kapsamında hazırlanmıştır. Bu bağlamda, Adana ve Kahramanmaraş Orman Bölge Müdürlüğünde yürütülen bu çalışmada arazi çalışmalarına katılarak destek veren her iki bölge müdürlüğünün ve Doğu Akdeniz Ormancılık Araştırma Enstitüsü Müdürlüğünün çalışanlarına teşekkür ederiz.

Kaynakça

• Atalay, 1994. Türkiye Vejetasyon Coğrafyası. Ege Üniversitesi Basımevi, İzmir
• Atalay, 2002. Türkiye’nin Ekolojik Bölgeleri. Orman Bakanlığı Yayın No: 162, Meta Basımevi, Bornova-İzmir
• Birler, A.S., Diner, A., Koçer, S., 1996. Kerpe Araştirma Ormani’nda Baltalik Meşcerelerinde Odun ve Enerji Veriminin Tesbiti ve Hizli Gelişen İbreli Tür Endüstriyel Ağaçlandirmalari ile Mukayesesi. Teknik Bülten, 177(3), İzmit
• Çağlar, Y., 2012. Türkiye’de Enerji Ormancılığının Gereği, Kısıtları ve Olanakları. TBMMOB Elektrik Mühendisleri Odası (EMO, emo.org.tr). EMO Yayın No: EK/2012/11. Ankara. ISBN: 978-605-01-0281-9
• Çalıkoğlu, M., Kavgacı, A., 2002. Biyolojik Çeşitliliğin Sürekliliği ve Arttırılması Açısından Baltalıkların Koruya Dönüştürül-mesi. İ.Ü. Orman Fakültesi Dergisi, B51(1):111-121
• Durkaya, A., Durkaya, B., Çetin, M., 2009. Conversion possibilities of oak (Quercus sp. L.) coppıces into high forests in Bartın, Turkey. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 11(15): 51-59
• Eraslan, İ., Evcimen, B.S., 1967. Trakya’daki Meşe Ormanlarının Hacım ve Hasılatı Hakkında Tamamlayıcı Araştırmalar. İs-tanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, A (1)
• Ertaş, A., 2007. Baltalık İşletmesinin Meşcere Kuruluşu Üzerindeki Etkileri. ZKÜ Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 9 (12): 35-47
• Fidan, C., Taşdemir, C., Karatay, H., Duran, C., Kalkan, B., 2007. Doğu Anadolu Bozuk Meşe Baltalıklarının İmarı ve Silvo-Pastoral Amaçlı Kullanım İmkanları. Güneydoğu Anadolu Ormancılık Araştırma Müdürlüğü, Teknik Bülten No: 12, Elâzığ
• Giray, N., Temerit, A., Başar, M., 1997. İç Anadolu Bölgesindeki Meşe Baltalıklarında Bonitet ve Yaş Sınıfları İtibariyle Ağaç Serveti Tayini Üzerine Araştırmalar. Ormancılık Araştırma Enstitüsü. Teknik Bülten No: 276, Ankara
• Jinsheng, H., Weilie, C., Feng, L., 1998. Study on the sprouting process of Fagus engleriana in Shennongjia Mountains. Acta Phytoecaiogica. Sinica, 22 (5): 385- 391
• Kneifl, M., Kadavý, J., Knott R., 2011. Gross value yield potential of coppice, high forest and model conversion of high forest to coppice on best sites. Journal of Forest Science, 57, 2011 (12): 536–546
• Lhotka, J.M., 2014. XV. Conversion of coppice systems to high forest. http://www.uky.edu/~jmlhot2/index.html Erişim: 02.05.2014
• Makineci, E., 2005. Sapsız Meşe (Quercus petrea (Matlusch) Lieb.) Baltalık Ormanında Aralamaların Çap Artımı ve Bazı Toprak Özelliklerine Etkileri. Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, A2: 1-10, ISSN: 1302-7085
• Manetti, MC., Becagli, C., Bertini, G., Cantiani, P., Marchi, M., Pelleri, F., Sansone, D., Fabbio, G., 2020. The conversion into high forest of Turkey oak coppice stands: methods, silviculture and perspectives. iForest 13: 309-317. – doi: 10.3832/ifor3483-013 [online 2020-07-10]
• Odabaşı, T., 1976. Türkiye’de Baltalık ve Korulu Baltalık Ormanları ve Bunların Koruya Dönüştürülmesi Olanakları Üzerine Araştırmalar. Matbaa Teknisyenleri Basımevi, İstanbul
• OGM, 2005. Bozuk Meşe Alanlarının Rehabilitasyonu Eylem Planı (2005-2014). Orman Genel Müdürlüğü (ogm.gov.tr), Ankara
• OGM, 2006a. Baltalık Ormanlarının Koruya Dönüştürülmesi Eylem Planı (2006-2015). Orman Genel Müdürlüğü, Ankara
• OGM, 2006b. Meşe Ormanlarının Rehabilitasyonu Eylem planı (2006-2015). Orman Genel Müdürlüğü, Ankara
• OGM, 2021. Türkiye Orman Varlığı 2020. Orman Genel Müdürlüğü, Ankara
• Özdemir, G.A., 2013. Trakya Meşe Ormanlarında Artım ve Büyüme İlişkileri. İstanbul Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, İstanbul
• Öztürk, S., 2013. Türkiye meşeleri, teşhis ve tanı kılavuzu. Orman ve Su İşleri Bakanlığı OG Müdürlüğü, Ankara.
• Saracoğlu, N., Kantarcı, M.K., 2001. Bartın Yöresi Saplı Meşe (Quercus robur L.) Baltalıklarında Büyümeyi Etkileyen Yetiş-me Ortamı Faktörleri. ZKÜ Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 3(3): 29-44
• Uğurlu, S., Çevik, İ., 1989. Bingöl Yöresi Bozuk Meşe Baltalıklarının Verimlileştirilmesi Çalışmalarında Başarıyı Etkileyen Yetişme Yeri Faktörleri. Ormancılık Araştırma Enstitüsü, Teknik Bülten No: 211, Ankara
• Uğurlu, S., Çevik, İ., 1995. Güneydoğu Anadolu Meşe Baltalıklarında Sürgün Seyreltmesi. Ormancılık Araştırma Enstitüsü, Teknik Bülten No: 245, Ankara
• Valbuena-Carabaña, M., González-Martínez, S.C., Gil, L., 2008. Coppice forests and genetic diversity: A case study in Quer-cus pyrenaica Willd. from central Spain. Forest Ecology and Management 254 (2): 225–232
• Yaltırık, F., 1993. Dendroloji Ders Kitabı II: Angiospermae (Kapalı Tohumlular). İstanbul Üniversitesi Yayın No: 3767, Orman Fakültesi Yayın No: 420, İstanbul