Mesire yerlerinde rekreasyon hizmetlerinin değerlemesi (Bursa Atatürk Ormanı örneği)

Yıl 2025, Cilt: 12 Sayı: 2, 250 - 260, 15.12.2025

Cihat Yıkıcı , Neşat Erkan

https://doi.org/10.17568/ogmoad.1764536

Öz

Bu çalışma ile, Bursa için önemli rekreasyon alanlarından birisi olan Atatürk Ormanı Mesire Yeri’nin rekreasyonel aktif ve pasif kullanım değeri ile toplam ekonomik değerinin tahmin edilmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla Koşullu Değer Belirleme Yöntemi kullanılmış, yöntem gereği Atatürk Ormanı Mesiye Yeri’nde ziyaretçiler ile anket yapılarak veriler toplanmıştır. Ankette ziyaretçilerin demografik özellikleri yanında mesire yerini aktif ve pasif kullanım için ödeme eğilimlerini ölçmeye yönelik sorular sorulmuştur. Araştırma sonucu, verilerin toplandığı 2020 yılı için, rekreasyonel hizmetlerin aktif kullanım değeri, kişi başı ortalama 1,22 USD/yıl, tüketici rantı da 0,94 USD/yıl olarak; pasif kullanım değeri ise varlık, miras ve seçenek değerleri toplamı şeklinde, kişi başı ortalama 2,67 USD/yıl olarak hesaplanmıştır. Ayrıca, yapılan korelasyon analizi ile ziyaretçilerin ödeme eğilimlerini etkileyen faktörler ortaya konulmuş, yine yapılan regresyon analizi ile de ziyaretçilerin söz konusu mesire yeri ile ilgili aktif kullanım değerleri için ödeme eğilimleri kestirilmeye çalışılmıştır. Atatürk Ormanı Mesiye Yeri’nin yıllık rekreasyonel aktif kullanım değeri, pasif kullanım değeri ve toplam ekonomik değeri sırası ile 8.021.926,02 USD/yıl, 8.404.674,06 USD/yıl ve 16.426.600,08 USD/yıl olarak tahmin edilmiştir. Atatürk Ormanı Mesiye Yeri’nin ürettiği bu rekreasyonel hizmet değeri, alanda yapılacak bakım, iyileştirme ve ilave yatırım çalışmaları için karar vericiyi yönlendirici niteliktedir.

Anahtar Kelimeler

çevresel muhasebe , ödeme eğilimi , koşullu değer belirleme , ormanlarda dışsallıklar

Etik Beyan

Bu Çalışma için Bursa Teknik Üniversitesi, Fen, Mühendislik ve Sosyal Bilimleri Araştırmaları Etik Kurulu’ndan 202495 sayılı etik kurul uygunluk belgesi alınmıştır

Destekleyen Kurum

Yoktur

Teşekkür

Yazar(lar) bu çalışmanın yapılması araştırılması, yazarlığı veya yayınlanması için herhangi bir finansal destek almamıştır.

Valuation of recreation services in recreational areas (Case study: Bursa Atatürk Forest)

Öz

This study aimed to estimate the use and non-use recreational values and total economic value of Atatürk Forest Recreation Area, one of the important recreational areas for Bursa. For this purpose, the Contingent Valuation Method (CVM) was used, and data were collected through a survey of visitors at Atatürk Forest Recreation Area. The survey included questions about visitors’ demographic characteristics and their willingness to pay for active and passive recreational use. As a result of the research, for the data collected in 2020, the active use value of recreational services was calculated as an average of $1.22 per person per year, and consumer surplus as $0.94 per person per year. Non-use value, the sum of existence, option, and bequest values, was calculated as an average of $2.67 per person per year. Additionally, the factors influencing visitors’ willingness to pay were identified by correlation analysis, and the willingness of visitors to pay for the active use value of the Atatürk Forest Recreation Area was estimated by regression analysis. The annual active recreational use value, non-use value, and total economic value of Atatürk Forest Recreation Area were estimated as $8,021,926.02, $8,404,674.06, and $16,426,600.08 per year, respectively. The recreational service value generated by the Atatürk Forest Recreation Area guides decision-makers regarding maintenance, improvement, and additional investment projects in the area.

Anahtar Kelimeler

environmental accounting , willingness to pay , Contingent Valuation Method , externalities in forests

Kaynakça

• Akgüngör, S., 1997. Doğal Kaynakların Parasal Değerinin Ölçülmesinde Kullanılan Yaklaşım ve Yöntemler. Doğal Kaynak Kulla-nımında Alternatif Yöntemler ve Yeni Yaklaşımlar Sempozyumu Bildiri Kitabı, Marmara Üniversitesi Türkiye Ekonomisi Araştırma Merkezi ve Friedrich-Naumann Vakfı, Ankara
• Ateşoğlu, İ., 2008. Bartın Balamba Orman İçi Dinlenme Yeri Rekreasyon Hizmetlerinin Ekonomik Değerinin Belirlenmesi. Zon-guldak Karaelmas Üniversitesi. Fen Bilimleri Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi. Zonguldak
• Ayhan, E., Erkan, N., 2021. Pazarı olmayan mal ve hizmetlerin ekonomik değerini belirleme yöntemleri ve ormancılıkta kullanımı. Ağaç ve Orman, 2(2): 72-81
• Ayhan, E., 2022. Defne (Laurus nobilis L.) Üretiminin Kırsal Ekonomiye Katkısı ve Yönetimi (Bursa İli Örneği). Bursa Teknik Üniversitesi Lisansüstü. Eğitim Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi. Bursa
• Bekiroğlu, S., 1998. Arazi ve Orman Değerinin Saptanması Konusunda Araştırmalar (Ayvalık Örneği). İstanbul Üniversitesi. Fen Bilimleri Enstitüsü. Doktora Tezi. İstanbul
• Bekiroğlu Öztürk, S., 2019. Ağaç ve Orman İçin Toplam Ekonomik Değerin Önemi. 3. Uluslararası Mersin Sempozyumu, 31 Ekim - 02 Kasım 2019, Mersin, 1: 409-420, Türkiye
• Belkayalı, N., 2009. Yalova Termal Kaplıcaları’nın Rekreasyonel ve Turizm Amaçlı Kullanımının Ekonomik Değerinin Belirlenme-si. Ankara Üniversitesi. Fen Bilimleri Enstitüsü. Doktora Tezi. Ankara
• Daily, G., 1999. Developing a scientific basis for managing earth’s life support systems. Conservation Ecology, 3(2): 1-13
• Daşdemir, İ., 2014. Ekonomi, Nobel Kitabevi, Ankara
• Daşdemir, İ., 2016. Bilimsel araştırma yöntemleri. Nobel Akademik Yayıncılık.
• Daşdemir, İ., 2018. Ormancılık İşletme Ekonomisi. Bartın Üniversitesi Yayın No: 10, Orman Fakültesi Yayın No: 6. Bartın. ISBN: 978-605-60882-8-5
• Demirci, U., 2017. Orman Kaynaklarının Toplam Ekonomik Değerinin Tahmini: Camili Biyosfer Rezerv Alanı Örneği. Artvin Ço-ruh Üniversitesi. Fen Bilimleri Enstitüsü. Doktora Tezi. Artvin
• Deniz, T., 2020. Ormancılıkta pazarı olmayan mal ve hizmetlerin değerlerinin belirlenmesi ile ilgili temel kavramlar. Avrasya Terim Dergisi, 8(3): 109-119
• Dorman, P., 2014. The Theory of Demand. In: Microeconomics. Springer Texts in Business and Economics. Springer, Berlin, Hei-delberg
• Eraslan, İ., 1983. Ormancılık Bilgisi. İstanbul Ünv. Yayın No: 3146. Orman Fakültesi Yayın No: 343, İstanbul
• Geray, U., 1998. Ekonomi. İstanbul Ünv. Yayın No: 3870. Orman Fak. Yayın No: 430. İstanbul. ISBN: 975-404-369-8
• Grebner, D.L., Bettinger, P., Siry, J.P., 2013. Introduction to Foresty and Natural Resources, Elsevier
• Gülez, S., 1983. Orman içi rekreasyon planlaması. KTÜ Orman Fakültesi Dergisi, 6(2): 288-317
• Kalfa, V.R., 2018. Doğal Kaynakların Rekreasyonel Amaçlı Kullanımının Ekonomik Değerinin Belirlenmesi: Pamukkale Örenyeri örneği. Aydın Menderes Üniversitesi. Sosyal Bilimleri Enstitüsü. Doktora Tezi. Aydın
• Kalıpsız, A., 1988. İstatistik Yöntemler. İstanbul Üniv. Yayın No: 3522. Orman Fakültesi Yayın No: 394, İstanbul
• Kaya, G., Daşdemir, İ., Akça, Y., 2000. Soğuksu Milli Parkı rekreasyon hizmetlerinin ekonomik değerinin belirlenmesi. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, (1-2): 59-88
• Kaya, G., 2002. Pazarı Olmayan Ürünler Çerçevesinde Orman Kaynaklarının Değerinin Belirlenmesi. İstanbul Üniversitesi. Fen Bilimleri Enstitüsü. Doktora Tezi. İstanbul
• King, D.M., Mazzotta, M., 2000. Contingent Valuation Method Ecosystem Valuation, Dollar-based Ecosystem Valuation Methods. Section 6. ecosystemvaluation.org/contingent_valuation.htm, (Ziyaret tarihi: 23 Nisan 2022).
• Kurdoğlu, O., 2002. Kaçkar Dağları Milli Parkı ve Yakın Çevresinin Doğal Kaynak Yönetimi Açısından İncelenmesi, Karadeniz Teknik Üniversitesi. Fen Bilimleri Enstitüsü. Doktora Tezi. Trabzon
• Legesse, F., Degefa, S., Soromessa, T., 2022. Valuation methods in ecosystem services: A meta-analysis. World Journal of Forest Research, 1(1): 01-12
• MEA, 2003. Millennium Ecosystem Assessment (millenniumassessment.org). Ecosystems and Human Well-being: A Framework for Assessment. Island Press, Washington DC
• MGM, 2025. Meteoroloji Genel Müdürlüğü. Meteoroloji verileri. mgm.gov.tr/veridegerlendirme/il-ve-ilceler-istatistik.aspx?k=undefined&m=BURSA (Ziyaret tarihi: 02 Ağustos 2025)
• OGM, 2022. Orman Genel Müdürlüğü. Orman Parkları Yönetmeliği. ogm.gov.tr/tr/e-kutuphane-sitesi/mevzuat-sitesi/Yonetmelikler/Orman%20Parkları%20Yönetmeliği.pdf (Ziyaret tarihi: 20 Temmuz 2025)
• Pak, M., 2003. Orman Kaynaklarının Rekreasyonel Amaçlı Yararlanmanın Ekonomik Değerinin Tahmin Edilmesi ve Bu Değer Üzerinde Etkili Olan Değişkenler Üzerine Bir Araştırma. KTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü. Doktora Tezi. Trabzon
• Sağcan, M., 1986. Rekreasyon ve Turizm. Cumhuriyet Kitabevi. İzmir
• SPSS, 2015. SPSS 22.0 Guide to Data Analysis. Prentice Hall, Upper Saddle River, New Jersey
• Talay, İ., Akpınar, N., Belkayalı, N., 2010. Doğal kaynakların rekreasyonel ve turizm amaçlı kullanımının ekonomik değerinin tespi-ti: Göreme Tarihi Milli Parkı örneği. Coğrafi Bilimler Dergisi. 8(2): 137-146
• Tang, T., 2009. An Application of Travel Cost Method to Yuelu Mountain Park in Changsha, China. University of Helsinki. Mas-ter of Science Thesis. Finland
• TDK, 2022. Türk Dil Kurumu Sözlükleri. sozluk.gov.tr (Ziyaret tarihi: 12.04.2022)
• TÜİK, 2022. Türkiye İstatistik Kurumu (tuik.gov.tr). Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları, 2021 (Rapor No: TÜİK: 45500). Ankara
• Türker, M.F., Öztürk, A., Pak, M., 2001. Dışsallık Kavramının Türkiye Orman Kaynakları ve Orman İşletmeciliği Açısından İrde-lenmesi. 1. Ulusal Ormancılık Kongresi. Türkiye Ormancılar Derneği. Ankara 19-20 Mart 2001,s.154-170.
• Türker, M.F., 2008. Ormancılık İşletme Ekonomisi, Derya Kitabevi, Trabzon
• URL-1. ecosystemvaluation.org (Ziyaret tatihi: 11.12.2021)
• Yıkıcı, C., 2022. Bursa Atatürk Ormanı Mesire Yeri Rekreasyon Hizmetlerinin Toplam Ekonomik Değerinin Belirlenmesi. Bursa Teknik Üniversitesi. Lisansüstü Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi. Bursa
• Yılmaz, F., 2016. Beydağları Sahil Milli Parkı Ekonomik Değerinin Belirlenmesi: Seyahat Maliyeti ve Koşullu Değerleme Yöntemi Örneği. Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi. Antalya