Organik madde, yavaş çözünen gübre ve fidan sıklığının dar yapraklı dişbudak (Fraxinus angustifolia Vahl.) fidanlarının çap ve boy gelişimine etkileri

Yıl 2017, , 143 - 151, 24.11.2017

Cemal Fidan , Hazin Gültekin Hülya Tamyüksel

https://doi.org/10.17568/ogmoad.331301

Öz

Bu çalışma
ile su basar taban arazilerin ağaçlandırılmasında kullanılmak üzere İzmit Orman
Fidanlığında, birim alandan en fazla sayıda standart fidan (SF) elde edilmesi
amaçlanmıştır. Kök boğazı çapı (KBÇ) ≥0,8 cm ve fidan boyu (FB) ≥70 cm olan 1+0
yaşlı ve çıplak köklü dar yapraklı dişbudak(DYD) fidanları SF
olarak kabul edilmiştir. Bu maksatla organik madde miktarı (OMM), gübre ve fidan yetiştirme sıklığı (FYS) faktör olarak ele alınıp incelenmiştir. Denemede OMM ana işlem olarak ele alınmış ve 150 m²’lik
fidan yetiştirme yastığına 2 m³ (OMM-2), 1 m³ (OMM-1) ve
organik madde (OM) ilavesi olmayan (OMM-0) olmak üzere farklı 3 doz olarak
uygulanmıştır. Gübreleme
işleminde
yavaş çözünen gübre (YÇG) kullanılmış, OM işlem parselleri bölünmek suretiyle
gübreli (GL) ve gübresiz (GS) olarak tatbik edilmiştir.FYS ise
metrekarede; 100, 75, 50 ve 25 fidan olacak şekilde 4 seviyeli olarak
uygulanmıştır. Birim alandan SF elde edilmesi konusunda FYS ve OMM istatistiki
olarak anlamlı (P<0,05) bulunurken, gübreleme anlamsız çıkmıştır. Ortalamaların
karşılaştırıldığı Duncan Testi’ne göre, birim alandan en fazla SF üretimi gübresiz OMM-2 işlem parselinden elde edilmiştir. Bu işlem parselinin 100,
75, 50 ve 25 fidan sıklıklarından elde edilen SF adedi sırasıyla; 40a, 43a, 35a
ve 17b olarak bulunmuştur. İlk üç sıklıktan elde edilen SF adedi istatistiki anlamda farksız
olmakla birlikte, en düşük sıklığın daha ekonomik olacağı düşüncesiyle metre
karede 50 adet fidan işlemi önerilebilir. Benzer şekilde GS+OMM-1 ve GS+OMM-0
işlem parsellerinden elde edilen ortalama SF sayıları istatistiki olarak
farksız olduğundan, bu işlem parselleri için 25 fidan sıklığı önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

organik madde, yavaş çözünen gübre, fidan yetiştirme sıklığı, kaliteli fidan, Dar yapraklı dişbudak

Effects of organic matter, slow-release fertilizer and seedling density to diameter and height development of narrow-leaved ash (Fraxinus angustifolia Vahl.) seedlings

Öz

The aim of the study was to obtain maximum
quantity of standard seedling (SS) per unit area in Izmit Forest Nursery to use
in the bottomland ash (Fraxinus angustifolia) plantations. In this
context, SS was described as 1+0 age of bare-root ash seedlings with root
collar diameter greater than 0.8 cm and seedlings’ height over 70 cm. Organic
matter (OM) was applied as main treatment with the rates of 0 m³ (no
organic matter addition), 1 m³ and 2 m³ per 150 m².
Slow-release fertiliser (SRF) was used and organic matter (OM) was applied as
fertilised (F) and non-fertilised (NF) by dividing the plots. Seedling density
(SD) was planned and applied at 4 levels as 25, 50, 75 and 100 seedlings per
square meter. According to analysis of variance, SD and OM application rates
were significant while application of SRF was non-significant. Duncan Multiple
Comparison Test was used to compare the mean values of SS. The maximum SS
production was obtained from 2 m³ OM. The numbers of SS obtained
from the densities of 100, 75, 50 and 25 were 40a, 43a, 35a and 17b
respectively. The numbers of SS obtained from the first three densities were
not statistically different. However, since it’s considered that the least
density would be more economic, 50 seedlings per square meter could be
suggested for 2 m³. Accordingly as the numbers of SS obtained from
non-fertilised plots OM-1 and OM-0 were not statistically different 25
seedlings per square meter is suggested for these plots.

Anahtar Kelimeler

Narrow-leaved ash, organic matter, seedling density, quality seedling, slow-release fertiliser

Kaynakça

• Belanger, R.P. ve McAlpine, R.B. 1975. Survival and early growth of planted sweetgum related to root collar diameter. Tree Plant. Notes, 26:1-21
• Buck, P.S. 1996. The Nature and Properties of Soils. Soil Organik Matter. Elevent Edition, ISBN:0-02-313371-6, P:361-399, Printed in the United State of America.
• Clark, S. L., C. J. Schweitzer, S. E. Schlarbaum, L. D. Dimov, and F. V. Hebard. 2010. Nursery quality and first-year response of American chestnut (Castanea dentata) seedlings planted in the southeastern United States. Tree Planters’ Notes, 53:13
• Clausen, K.E. 1963. Nursery selection affects survival and growth of birch. Res. Note LS-31.St. Paul, MN, USDA Forest Service, North Central Forest Experiment Station, pp:2.
• Çiçek E, Yılmaz M, 2006. Effect of seedbed density on morphological characteristics and field performance of Ulmus leavis seedlings. Journal of Balkan Ecology, 9(2), 167-173.
• ÇİÇEK, E., Yilmaz, F., Tilki, F., Yilmaz, M. and Çetin, B., 2006. The effects of site, provenance and seedling size on the early growth of narrow leaved ash (Fraxinus angustifolia Vahl.) plantings. Journal of Balkan Ecology. 9(3), 297-304.
• Çicek, E., Çicek, N., Bilir, N. 2007a. Effects of seedbed density on one-year-old fraxinus angustifolia seedling characteristics and outplanting performance. New Forests, 33 (1), 81-91.
• Çiçek E, Yılmaz F, Yılmaz M, Yılmaz S, 2007b. Dar yapraklı dişbudak (Fraxinus angustifolia Vahl.) tıraşlama alanında diri örtünün belirlenmesi ve kültür bakımı açısından değerlendirilmesi. Orman Mühendisliği Dergisi, 44(1/2/3), 25-28.
• Çicek E, Çicek N, Tilki F, 2011. Four-year field performance of Fraxinus angustifolia Vahl. and Ulmus laevis Pall. Seedlings grown at different nursery seedbed densities. Research Journal of Forestry, 5: 89-98.
• Ercan, M. 1997. Ms-Excel’in İstatistik Fonksiyonları. Kavak ve Hızlı Gelişen Tür Orman Ağaçları Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Çeşitli Yayınlar Serisi No: 10, Müdürlük Yayın No: 213, İzmit.
• Eyüboğlu, A.K., 1975: Kızılağacın (Alnus barbata) Fidanlıkta Yetiştirilmesinde Uygun Ekim Sıklığının Saptanması. Ormancılık Araştırma Enstitüsü Yayınları. Teknik Bülten No:74, Ankara.
• Funk, D.T., Limstrom, G.A. ve Laidly, P.R. 1974. Tall yellow-poplar saplings still three years ahead of others. Tree Plant. Notes, 25: 8-9.
• Gaddas, R.R., Tunçkale, I.H. and Hızal, A. 1976. Kefken Ağaçlama Sahası Toprak Haritası. Kavak ve Hızlı Gelişen Yabancı Tür Orman Ağaçları Araştırma Enstitüsü, İzmit/FAO-Endüstriyel Ormancılık Projesi TUR 71/521.
• Gültekin, H.C. 2014. Fidan Üretim Teknikleri. T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Orman Genel Müdürlüğü, Kavak ve Hızlı Gelişen Orman Ağaçları Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Müdürlük Yayın No:271, Çeşitli Yayınlar Serisi No: 26, İzmit.
• Gürlevik, N., Güler, B. 2005. Ormancılıkta gübreleme ve ülkemiz açısından önemi. T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı, 1. Çevre ve Ormancılık Şurası, Tebliğler II.Cilt, S:751-758. Antalya.
• Howell, KD. ve Harrington, TB. 1998. Regeneration efficiency of bareroot oak seedlings subjected to various nursery and planting treatments. In: Waldrop TA (ed) Proc. 9th Bienn. South. Silvic. Res. Con. USDA Forest. Serv., Sout. Res. Sta., Gen. Tech. Rep. SRS-20, pp 222–226.
• Kılıçarslan, H., Zoralioğlu, T., Uludağ, S., Karabulut, S. 2005. Kavak Fidanlıklarında Anaçlık Yöntemiyle Bir ve İki Yaşlı Sırık Çeliği Yetiştirme Standart Metodunun Tespit Edilmesi ve Ağaçlandırmalardaki Başarısı Üzerine Araştırmalar. Çevre ve Orman Bakanlığı Yayın No: 276, Müdürlük Yayın No: 250, ISSN 1300 – 3933, İzmit.
• Önemli, F. 2004. The effects of soil organic matter on seedling emergence in sunflower (Helianthus annuus L.) Trakya University, Tekirdag Agricultural Faculty, Tarla Bitkileri B., 59030 Tekirdag, Turkey
• Özdemir, Ö.L., 1971. Karaçam (Pinus nigra Arnold.)’ın Fidanlıklarda Yetiştirilme Tekniği Üzerine Bazı Denemeler. Ormancılık Araştırma Enstitüsü Yayınları, Teknik Bülten Serisi No. 49, Ankara, 51 s.
• Schmidt-Vogt, H. 1981. Morphological and physiological characteristics of planting stock: present state of research and research tasks for the future. Pages 433-446 in Proc., IUFRO XVII World Congress. Freiburg i. Br., Federal Republic of Germany.
• Tacenur, İ.A. 1997. Fidanlıkta NPK yapay gübre kullanımının kavak fidanı (I-214) gelişimine etkisi ve toprak şartlarının irdelenmesi. Kavak ve Hızlı Gelişen Yabancı Tür Orman Ağaçları Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Araştırma Dergisi, 1997/1, Seri No. 24, S:93-108.
• Tolay, U., 1987. Nursery Techniques for Broadleaved Forest Tree Species in Turkey. Poplar and Fast Growing Exotic Forest Trees Research Institute. Annual Bulletin No.:23 p:29-51, Yenilik Basımevi-Istanbul/Turkey.
• Tolay, U. 1978. Ağaçlandırmada kaliteli fidan sorunu. Kavak ve Hızlı Gelişen Yabancı Tür Orman Ağaçları Araştırma Enstitüsü Dergisi. S:42-46
• Tolay, U., 1983. Hendek Orman Fidanlığında Uludağ Göknarı (Abies bormülleriana Mattf.)’ın Yetiştirme Tekniği İle Fidan Kalitesi ve Dikim Başarısı Arasındaki İlişkiler Üzerine Araştırmalar. Kavak ve Hızlı Gelişen Yabancı Tür Orman Ağaçları Araştırma Enstitüsü, O.D.C.: 232.321, İzmit.
• Tolay, U. 1994. Yapraklı tür orman ağaçları fidan üretim tekniği. Kavak ve Hızlı Gelişen Tür Orman Ağaçları Araştırma Enstitüsü Dergisi. Dergi No: 21, S:1-19
• Tolay, U. 1995. Kavak Fidanlık Tekniği. Kavak ve Hızlı Gelişen Tür Orman Ağaçları Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü. Müdürlük Yayın No: 204, ISSN: 1300 3933, Çeşitli Yayınlar Serisi No: 8, İzmit.
• Warkentin B. P. 1984. Physical Properties of Forest-Nursery Soils: Relation to Seedling Growth. P:53-61. Forest Nursery Manual: Production of Bareroot Seedlings. Nursery Technology Cooperative Department of Forest Science Oregon State University Corvallis, Oregon 97331 U.S.A.