Boylu ardıcın (Juniperus excelsa) yapay gençleştirilmesi

Yıl 2020, Cilt: 7 Sayı: 1, 22 - 30, 01.06.2020

Erdal Örtel , Ali Kavgacı , Mehmet Çalıkoğlu , Mehmet Türkkan Hazin Cemal Gültekin Abdurrahman Çobanoğlu

https://doi.org/10.17568/ogmoad.467372

Öz

Bu
araştırma, Boylu ardıcın (Juniperus excelsa)
yapay gençleştirme tekniklerini ortaya koymak amacıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırmada
toprak işleme yöntemi (makineli ve el ile toprak işleme), fidan tipi (1+0 ve
2+0 çıplak köklü, 1+0 ve 1+1 tüplü fidanlar) ve yörenin fidan yaşama yüzdesi ve
gelişimi (fidan boyu ve kök boğazı çapı) üzerindeki etkisi incelenmiştir.
Çalışmada dikim yöntemine ek olarak ocakta çizgi tohum ekim yöntemi de
denenmiştir. Eğirdir Orman Fidanlığında Eğirdir-Çamdağ orijinli tohumlar
kullanılarak üretilmiş fidanlar ve ekim yöntemi içinde yine aynı orijinden
katlama işlemi uygulanmış  tohumlar
kullanılmıştır. Çalışma iki farklı yörede (Yalvaç-Hisarardı ve Elmalı-Ovacık
mevkileri) kurulmuş deneme alanlarında yürütülmüştür. Deneme deseni tesadüf bloklarında bölünmüş parseller deneme desenine göre
kurulmuştur. Arazi çalışmaları sonucunda (2012-2014 yılları arası) elde edilen
veriler varyans analizi ile değerlendirilmiş ve ortalamalar Duncan testi ile karşılaştırılmıştır.
Birlikte değerlendirmede bloklar deneme alanı içinde (Nested) alınmıştır. Araştırma
sonuçlarına göre, yörenin fidan gelişimi üzerinde etkili olduğu tespit
edilmiştir. Fidan tipinin, hem yaşama yüzdesi hem de fidan gelişmesi açısından
etkili olduğu ortaya çıkmıştır. Genel olarak 1+1 ve 1+0 yaşlı tüplü fidan
tipleri en başarılı fidanlarken, 2+0 yaşlı çıplak köklü fidanlar en başarısız
fidan tipi olmuştur. 1+0 yaşlı çıplak köklü fidanların da ağaçlandırmada kullanılabileceği
anlaşılmıştır. Araştırma kapsamında yapılan ekim denemelerinde herhangi bir
gençleşme elde edilememiştir. 

Anahtar Kelimeler

Boylu ardıç, yapay gençleştirme, toprak işleme, topraklı fidan, çıplak köklü fidan

Destekleyen Kurum

Orman Genel Müdürlüğü

Proje Numarası

19.1316/2010-2015

Teşekkür

Bu çalışma Orman Genel Müdürlüğü’nce (OGM) desteklenip Batı Akdeniz Ormancılık Araştırma Enstitüsü tarafından yürütülen “Boylu Ardıç (Juniperus excelsa Bieb.’ın yapay gençleştirilmesi” başlıklı ve 19.1316/2010-2015 numaralı proje kapsamında gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın istatistik analizlerinin gerçekleştirilmesi aşamasındaki yardımlarından dolayı Karabük Üniversitesi Öğr. Üyesi Dr. Murat ALAN’a ve arazideki yardımla-rından dolayı Eğirdir Orman Fidanlık Müdürlüğü çalışanlarına, yine çalışmada çok emeği olan Batı Akdeniz Ormancılık Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü personeline, başta Abdullah KINAY olmak üzere, Erol KAŞAR, İsmet SAYAN, Ömer KARAKAŞ, Necdet AKAY ve Hüseyin ALKAN’a çok teşekkür ederiz.

Artificial regerneration of Crimean juniper (Juniperus excelsa)

Öz

This study was carried out to determine the artificial
regeneration techniques of Juniperus
excelsa. In the research, two different soil cultivation techniques
(mechanization and by hand), four different seedling types (1+0 and 2+0 aged
bare root seedlings, 1+0 and 1+1 aged potted saplings), two different sites  and sowing with prechilled seeds were
tested to see their effects on sapling survival and their growth (sapling
height and root collar diameter). The seedlings with Eğirdir-Çamdağ origin and
propagated in Eğirdir Forest Nursery were used in the field study. The same
seeds subjected to prechiling were also used for sowing experiments.  The experiments were established in two
different areas (Yalvaç-Hisarardı and Elmalı-Ovacık provinces). The field data (between
2012-2014) were analyzed by using variance analysis with the model which was
suitable for the design of split plots at randomized blocks. As the statistical
difference appeared, the averages were compared by using Duncan test. During
the joint assessments, the blocks were used as nested. According to the results, the study area significantly
affected the sapling growth. Soil cultivation showed partial effect. Sapling
type significantly affected both survival percentage and sapling growth. While
1+1 and 1+0 aged potted saplings were the most successful seedling types, 2+0 aged
potted seedlings are the least successful. It was seen that 1+0 aged bare root
seedlings can satisfactorily be used at afforestation and reforestation. The sowing with
prechiled seeds in the study failed.

Anahtar Kelimeler

Afforestation, soil cultivation, potted sapling, bare root sapling

Proje Numarası

19.1316/2010-2015

Kaynakça

• Alım, E., Kavgacı, A., 2017. Eğirdir Orman Fidanlığı’nda diken ardıcı (Juniperus oxycedrus L. subsp. oxycedrus) fidan yetiştirme sıklığının fidan morfolojisine etkileri. Ormancılık Araştırma Dergisi, 4(2): 1-11.
• Anonim 2015. Türkiye Orman Varlığı. Orman Genel Müdürlüğü Yayınları, 32 s. Ankara.
• Başaran, M.A.,Başaran, S., Baş, N., Kaçar, S., Tolunay, D., Makine, E., Kavgacı, A., Deniz, İ.G., 2008. Elmalı Sedir Araştırma Ormanında Aktüel durumun coğrafi bilgi sistemi tabanlı sayısal haritalarla ortaya konulması. Batı Akdeniz Ormancılık Araştırma Enstitüsü, Teknik Bülten No 30, 331s. Antalya.
• Deligöz, A., 2012. Morphological and physiological differences between bareroot and container Juniperus excelsa seedlings. Turkish Journal of Agriculture and Forestry,36:619-628.doi:10.3906/tar-1201-17.
• Eler, Ü., Keskin, S., 1990. Korumaya alınan tahribat görmüş genç boylu ardıç (Juniperus excelsa Bieb.) ve kokulu ardıçların (Juniperus foetidissima Willd.) gelişme durumları. Ormancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi, 36(72):7-18.
• Eler, Ü. 2002. Ardıcın doğal gençleştirilmesi. Batı Akdeniz Ormancılık Araştırma Müdürlüğü Dergisi, 4:109-122.
• Eler, Ü., Çetin, A., 2006. Ardıç tohumunun çimlendirme olanakları. SDÜ Orman Fakültesi Dergisi, Seri A(1): 33-45.
• Fakir, H. 2017. Juniperus L. (Ardıçlar). In: U. Akkemik (ed.) Turkiye’nin Doğal-Egzotik Ağaç ve Çalıları. Orman Genel Müdürlüğü Yayınları, s. 338-356, Ankara.
• Gülcü, S., Gültekin, H.C., 2005a. Değişik yetiştirme ortamlarının boylu ardıç’ın (Juniperus excelsa Bieb.) bazı morfolojik fidan kalite kriterlerine olan etkileri. Batı Akdeniz Ormancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi, 6:1-16.
• Gülcü, S., Gültekin, H. C. 2005b. Boylu Ardıç (Juniperus excelca Bieb.) ve Küçük Kozalaklı Katran Ardıcı’nda (Juniperus oxycedrus L.) Uygun Ekim Yöntemlerinin Belirlenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi, Orman Fakültesi Dergisi, Seri A, Sayı 1, s. 37-48.
• Gülcü, S., Gültekin, H.C., 2005c. Göller yöresi boylu ardıç (Juniperus excelca Bieb.) orijinlerinin morfolojik fidan kalite kriterleri bakımından karşılaştırılması. Kafkas Üniversitesi, Artvin Orman Fakültesi Dergisi, 6(1-2): 121-127.
• Gülcü, S., Gültekin, H.C.,Gürlevik, N. 2005. Göller yöresi ardıç (Juniperus sp.) Ormanlarının sorunları ve rehabilitasyonu. Korunan Doğal Alanlar Sempozyumu Sözlü Bildiriler Kitabı, s. 561-567, 8-10 Eylül 2005, Isparta.
• Gülcü, S., Gültekin, H.C., Çelik, S., Eser, Y., Gürlevik, N. 2010.Theeffects of different pot length and growing media on seedling quality of Crimean juniper (Juniperus excelsa Bieb.) African Journal of Biotechnology, 9(14): 2101-2107.
• Gültekin, H.C., Öztürk, H., 2002. Boylu ardıç, kokulu ardıç ve katran ardıcının doğal gençlikleri üzerine gözlemler, fidanlık tekniği hakkında deneyimler, Orman Mühendisliği Dergisi, 9-10:5-9.
• Gültekin, H.C., Gülcü, S., Gültekin, Ü.G., Divrik, A., 2003. Boylu ardıç (Juniperus excelsa Bieb.) tohumlarına ekimden önce uygulanabilecek bazı basit sınıflandırma yöntemlerinin çimlenmeye olan etkilerinin belirlenmesi üzerine araştırmalar. Kafkas Üniversitesi Artvin Orman Fakültesi Dergisi, 4(1-2):111-120.
• Gültekin, H. C., Çetin, M.E., Datumani, A., Ateş, M., Altınsoy, S., Divrik, A., Gültekin, Ü.G., Yiğci, M., Divrik, H., Sarılı, Z., 2005. Göller Bölgesi ardıç (Juniperus L.) Ağaçlandırma ve yapay gençleştirme çalışmaları hakkında bazı tespitler. Batı Akdeniz Ormancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi, 6:43-62.
• Gültekin, H.C., Gültekin, Ü.G., 2007. Türkiye’deki ardıç (JuniperusL.) türlerinin silvikültür teknikleri. Doğu Akdeniz Ormancılık Araştırma Müdürlüğü Dergisi, 13:69-111.
• İnan, N., 2009. Batı Akdeniz Bölümü’nden İç Anadolu’ya geçiş iklimleri. Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. 292 s., Konya.
• Yaltırık, F., 1988. Dendroloji ders kitabı I, Gymnospermae (Açık Tohumlular). İstanbul Üniversitesi, Orman Fakültesi Yayını,320 s. İstanbul.