ENAT Karacabey endüstriyel ağaçlandırma yatırımında hasılat ve iç karlılık analizi

Yıl 2020, Cilt: 7 Sayı: 1, 62 - 75, 01.06.2020

Neşat Erkan , Kenan Ok , Salih Parlak

https://doi.org/10.17568/ogmoad.616270

Cited By: 1

Öz

Ülkemizde orman endüstrisinin ihtiyaç duyduğu odun ham maddesinin karşılanması konusu, uzun yıllardır gündemdeki önemini korumaktadır. Özellikle özel sektör tarafından yapılacak endüstriyel ağaçlandırma yatırımlarında, girişimin ekonomik sonuçlarının ne olacağı ve kurulan plantasyonların hangi idare süresiyle işletilmesi gerektiği konularının, bilimsel çalışmalarla ortaya konması gerekmiştir. Bu çalışmada, Endüstriyel Ağaç Tarımı Sanayi ve Ticaret A. Ş. (ENAT) tarafından Bursa-Karacabey’de Sahilçamı ile yapılmış 493 ha büyüklüğündeki ağaçlandırma sahası örnek alınarak değerlendirilmiştir. Çalışma, ağaçlandırma alanının değişik bölgelerinden alınan 15 adet deneme sahasındaki tek ağaca dayalı gövde analizleri ve alan bazında yapılan hasılat ölçmeleri temel alınarak yapılmıştır. Ekonomik analizler için İç Karlılık Oranı Kriteri kullanılmıştır. Elde edilen sonuçlar, Karacabey Sahilçamı ağaçlandırma alanının beşli sınıflamaya göre I. ve II. bonitet alanlarından oluştuğunu, çoğunluğu 12 yaşında olan sahada bu yaşta ortalama artımın 20 m³/yıl a kadar çıkabildiğini göstermiştir. Yapılan iç karlılık analiz sonuçları, değişik arazi edinme ve kullanım stratejilerine göre değişmekle birlikte, yatırım sahasında hesaplanan iç karlılık oranlarının %12,263’e kadar ulaştığını göstermektedir. Özellikle kullanılma olasılığı en yüksek strateji olan tahsisli araziler Sahilçamı ile ağaçlandırma yapılması durumunda iç karlılık oranının 16 yıl idare süresi için %11,183’e kadar yükseldiği gözlenmiştir. Diğer önemli bir bulgu ise, analizi yapılan 6 değişik stratejiden 5’i için, iç karlılık oranına göre idare süresinin 15 ve 16 yıl olmasıdır.

Anahtar Kelimeler

Sahil çamı, İdare süresi, odun hammaddesi, odun arz açığı

Teşekkür

Benzer yatırımlara ilgi duyabilecek girişimciler için değerli bilgiler içeren bu araştırmanın yapılabilmesi için gerekli verileri ve araştırma ortamını sağlayan ENAT AŞ Genel Müdürü Orman Yük. Müh. Fikret KOÇAK’a ve Karacabey’deki firma çalışanlarına teşekkür ederiz.

Yield and internal rate of return analysis for Karacabey industrial afforestation investment

Öz

Supply deficit of timber raw material needed by Turkish forest industry has been one of the important issues discussed for years. However, certain issues such as length of rotation period and economic result of the plantation need to be cleared, notably for private sector. With this study, Bursa-Karacabey plantation, which were established by Industrial Tree Farming Commercial Anonym Company (ENAT) using Pinus pinaster Ait. in 493 hectare area was evaluated as case study. Study was based on the stem and stand growth analyses and measurement in 15 sample plots taken from study area. Internal Rate of Return (IRR) was used for economic analyses. Results showed that the area was good sites (I. and II. class for the five classification) for P. pinaster and mean annual growth per hectare can reach up to 20 m³ in good sites at 12 years old. IRR’s were calculated up to 12,263%, however, it changed depending on length of rotation period and 6 land ownership options. IRR was calculated as 11,183% for the option of 16 years of rotation period and the lands allocated by state to companies for afforestation, which is common way for land supply system used by private companies. Additionally, we found that length of rotation periods determined using IRR were 15-16 years for 5 different land supply options with an exception.

Anahtar Kelimeler

Pinus pinaster (Ait.), rotation period, wood production, wood supply deficit

Kaynakça

• Amateis R. L., Burkhart H., E., 2012. Rotation-age results from a Loblolly Pine spacing trial. Southern Journal of Applied Forestry, 36: 11-18.
• Amateis, R.L., Radtke, P.J. and Hansen, G.D., 2004. The effect of spacing rectangularity on stem quality in loblolly pine plantations, Can. J. For. Res. 34:498-501
• Anonim 1982. 21-26 Eylül 1981 Tarihleri Arasında İzmit Kefken’de Yapılan “Türkiye’de Hızlı Gelişen Türler ile Endüstryel Ağaçlandırmalar” Simpozyumu ve Ekskürsiyonu Değerlendirme Raporu. Ankara.
• Balçık, B., 2003. Yatırım Projelerinin Hazırlanması ve Değerlendirilmesi, Nobel yayıncılık, ISBN: 975-591-460-9, 171 sayfa.
• Birler, A.S., 2009. Endüstriyel Orman Ağaçlandırmaları, Düzce Orman Fakültesi Yayın No:4, İzmit.Daşdemir, 2000. İdare süresinin belirlenmesi, İç Anadolu Ormancılık Araştırma Enstitüsü Yayınları, Dergi serisi, Orman Bakanlığı yayın no 121.
• Daşdemir, İ., Özel, H. B., Kaya, H., 2019. Technical and economical evaluations of Calabrian pine (Pinus brutia Ten.) semi-arid plantations in the Şanliurfa-Harran Plain of Turkey, Applied Ecology and Environmental Research · January 2019 DOI: 10.15666/aeer/1702_17571772
• Daşdemir, İ., Şahin, A., 2002. Bartın Yöresi Ağaçlandırma Alternatiflerinin Ekonomik Değerlendirilmesi, ZKÜ Bartın Orman Fakültesi Dergisi Yıl: 2002 Cilt:4 Sayı:4
• Diner A., Koçer S., 1999. I 214 Melez Kavak Ağaçlandırmalarında Ara Tarımın Kavakçılık Ekonomisine Etkileri, OB yayın No: 109, Müdürlük Yayın No: 228, ISBN: 1300-395X, 187 sayfa, İzmit.
• Dow, T. M., Shaw, R., 1966. Ağaçlandırma Ekonomisi, Türkiye Orman Mühendisliği Birinci Teknik Kongresi, Cilt 2, s. 443- 450.
• Eraslan, İ. 1983. Hızlı Büyüyen Ağaç Türlerinin Önemi, Tanımı ve Türkiye’de Bu Türlerle Kurulacak Plantasyonların Potansiyel Üretim Kapasitesi, İ.Ü. Orman Fakültesi Dergisi Seri B, Sayı 2 Cilt 33, s.1-27. İstanbul
• Erkan, N., Uzun, E., Baş, M. N. 2002. Odun Üretim Amaçlı Kızılçam Ağaçlandırmalarında Ekonomik Analizler. Batı Akdeniz Ormancılık Araştırma Müdürlüğü, Teknik Bülten No: 17, Müdürlük Yayın No: 19, Antalya, 41 s.
• Erkan, N.; Aydın, A.C., 2016. Effects of spacing on early growth rate and carbon sequestration in Pinus brutia Ten. plantations. Forest Systems, Volume 25 (2):1-11, http://dx.doi.org/10.5424/fs/2016252-09290
• İlter, E., 2001. Yatırım Projelerinin Hazırlanması, Değerlendirilmesi ve İzlenmesi, 305 sayfa. ISBN: 975-96967-1-1. Bolu.
• İlter, E., Ok, K., 2012. Ormancılık ve Orman Endüstrsinde Pazarlama İlkeleri ve Yönetimi, III: Baskı, ISBN: 978-975-96967-5-7. 422. Sayfa. Ankara.
• Kerr, G., 2003. Effects of spacing on the early growth of planted Fraxinus excelcior L., Can. J. For. Res. 33:1196-1207
• Koçer, S., 1999. Ülkemiz Kavakçılığının Geliştirilmesinde Yeni Finansman Olanakları, OB yayın No: 119, Müdürlük Yayın No: 229, ISBN: 1300-395 X, 280 sayfa, İzmit.
• OGM, 2008. Orman Amenajman Yönetmeliği, https://www.ogm.gov.tr/ekutuphane/Yonetmelikler/Orman%20Amenajman%20Y%C3%B6netmeli%C4%9Fi.pdf (Erişim tarihi: 14 Temmuz 2019)
• OGM, 2013. Endüstriyel Ağaçlandırma Çalışmaları Eylem Planı (2013-2017), Orman Genel Müdürlüğü Yayını, Ankara
• OGM, 2013a. Özel Ağaçlandırma Tamimi (Tamim No:6912), https://www.ogm.gov.tr/ekutuphane/Tamimler/6912%20-%20%C3%96zel%20A%C4%9Fa%C3%A7land%C4%B1rma%20Tamimi.pdf (erişim tarihi: 18 Temmuz 2019)
• OGM, 2017. Oduna Dayalı Orman Ürünlerinin Üretim ve Pazarlama Faaliyetleri, Orman Genel Müdürlüğü İşletme ve Pazarlama Dairesi Başkanlığı, https://www.ogm.gov.tr/ekutuphane/EgitimDokumanlari/İşletme%20ve%20Pazarlama%20Dairesi%20Başkanlığı/2016%20Oduna%20Dayalı%20Orman%20Ürünlerinin%20Üretim%20ve%20Pazarlama%20Faaliyetleri.pdf, (Erişim tarihi: 22 Ağustos 2019).
• OGM, 2019. Orman istatistikleri, https://www.ogm.gov.tr/ekutuphane /Sayfalar/ Istatistikler.aspx? (erişim tarihi: 22 Ağustos 2019)
• OGM, 2019a. Orman İstatistikleri, İşletme Pazarlama Daire Başkanlığı, Ankara (yayımlanmamış)
• Özcan, G., 2003. Sahilçamı (Pinus pinaster Ait.) Ağaçlandırmalarında Artım ve Büyüme. Kavak ve Hızlı Gelişen Orman Ağaçları Araştırma Enstitüsü, Teknik Bülten No:195, İzmit.
• Özel, H., B., Daşdemir, İ., Üzgün, S., 2017. Balıkesir-Manyas Yöresi Kızılçam (Pinusbrutia Ten.) Ağaçlandırmalarının Teknik Ve Ekonomik Analizi, 2023’e Doğru 4. Doğa ve Ormancılık Sempozyumu, ISBN: 978-605-01-1108-8. Antalya.
• Scharma, M., Burkhart, H.E., and Amateis, R.L. 2002. Spacing rectangularity effect on the growth of lablolly pine plantations. Can. J. For. Res. 32: 1451-1459
• Stape, J.L., Binkley, D. 2010. Insights from full-rotation Nelder spacing trials with Eucalyptus in Sao Paulo, Brasil. Southern Forests 72(2):91-98
• TOD, 2019. Orman Genel Müdürlüğünce Uygulanmakta Olan “Endüstriyel Ağaçlandırma Çalışmaları Eylem Planı” Üzerine Değerlendirmeler ve Öneriler, https://www.ormancilardernegi.org/icerik_detay.asp?Icerik=1634 (erişim tarihi: 15 ağustos 2019)
• TOD, 2019a. Türkiye Ormancılığı: 2019, ISBN: 978-975-93478-4-0, 164+20 sayfa, Kuban Matbaacılık Yayıncılık, Ankara.
• Tunçtaner, K., 2007. Orman Genetiği ve Ağaç Islahı, Türkiye Ormancılar Derneği, Eğitim Dairesi 4, Ankara.
• Tunçtaner, K., Daşdemir, İ., Ertekin, M., Özel, H., B., 2007. Batı Karadeniz Bölgesi Sahilçamı (Pinus Pinaster Aiton) Ağaçlandırmalarında Büyümeye İlişkin Teknik Ve Ekonomik Değerlendirmeler (Bartın-Karaçaydere Örnek Çalışması), TÜBİTAK TOVAG Proje no. 3113. Proje Sonuç Raporu. 89. Sayfa.
• Tunçtaner, K., Tulukçu, M., Toplu, F. 1988. Sahil Çamı (Pinus pinaster Ait.) Orijinlerinin Morfogenetik Özellikleri ve Büyüme Performansları Üzerine Araştırmalar, Kavak ve Hızlı Gelişen Orman Ağaçları Araştırma Enstitüsü, Teknik Bülten No:144, İzmit
• Usta, H. Z., 1991. Kızılçam (Pinus brutia Ten.) Ağaçlandırmalarında Hasılat Araştırmaları, Ormancılık Araştırma Enstitüsü Yayınları, Teknik Bülten No: 219, ANTALYA
• Zhang, S., Burkhart. H.E., and Amateis, R.L. 1996. Modeling individual tree growth for juvenile loblolly pine plantations, For. Ecol. Manage. 89:157-172.