Anadolu şimşiri (Buxus sempervirens L.) gövde odununun bazı teknolojik özelliklerinin araştırılması

Yıl 2022, Cilt: 9 Sayı: Özel Sayı, 178 - 185, 17.09.2022

Elif Topaloğlu Derya Ustaömer Murat Ozturk Nurgül Ay

https://doi.org/10.17568/ogmoad.1088765

Cited By: 1

Öz

şimşiri (B. sempervirens L.) gövde odununun anatomik özellikleri, rutubet miktarı, yoğunluk değerleri, liflere paralel basınç direnci, renk parametreleri ve yüzey pürüzlülük değerleri belirlenmiştir. Araştırma materyali Trabzon’un Çaykara ilçesinden alınmıştır. Gövde odunu, gerçekleştirilecek testler için kesilerek deney örnekleri elde edilmiş ve deney örnekleri hava kurusu hale gelinceye kadar iklimlendirme odasında bekletilmiştir. Testler, ilgili standartlara göre gerçekleştirilmiştir. Elde edilen sonuçlar değerlendirildiğinde Anadolu şimşiri odununun dağınık traheli olduğu, hava kurusu yoğunluk değerinin 0,94 g/cm3 ve “ağır ağaçlar” sınıfında yer aldığı, liflere paralel basınç direncinin 70,64 N/mm2 ve “basınç direnci büyük ağaçlar sınıfında” yer aldığı belirlenmiştir. Yüzey pürüzlülük parametrelerine ait sonuçlara göre şimşir odununun radyal yüzeyinin teğet yüzeyden daha pürüzlü olduğu; renk parametrelerine ait sonuçlara göre teğet yüzeyinin radyal yüzeyden daha açık renkte olduğu ve her iki yüzeyin sarı renk tonunda olduğu belirlenmiştir. Çalışmak için sert bir oduna sahip olan Anadolu şimşiri odunu süs eşyası, alet sapları, kaşık, tarak, tavla pulu, cetvel, müzik aleti parçaları üretiminde, oymacılık, tornacılık ve kakmacılıkta yaygın olarak kullanılmaktadır. Ülkemiz ormancılığında odun dışı orman ürünü olarak alternatif tıp alanında ve süs bitkisi olarak peyzaj alanında da değerlendirilen şimşir ağaçlarının korunması ve canlılığını sürdürebilmesi için gerekli çalışmaların yapılması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Anadolu şimşiri, Buxus sempervirens L., teknolojik özellikler

Destekleyen Kurum

KAROK2021

Investigation of some technological properties of Anatolian boxwood (Buxus sempervirens L.) stem wood

Öz

In this study, moisture content, density values, compression strength parallel to grain, color parameters and surface roughness values of Anatolian boxwood (B. sempervirens L.) stem wood, which has the hardest wood grown in Turkey, were determined. Research material was obtained from Çaykara district of Trabzon. The stem wood was cut for the tests to be carried out and test samples were obtained and kept in the air-conditioning room until it became air-dry. The tests were carried out according to the relevant standards. When the obtained results are evaluated, it has been determined that Anatolian boxwood has diffuse-porous wood, the air-dry density value is 0.94 g/cm3 and it is in the “heavy woods” class, the compression strength parallel to grain is 70.64 N/mm2 and it is in the “the compression strength is great woods” class. According to the results of the surface roughness parameters, the radial surface of the boxwood is rougher than the tangential surface and according to the results of the color parameters, it was determined that the tangential surface was lighter in color than the radial surface and both surfaces were in yellow hue. Anatolian boxwood, which has a hard wood for working, is widely used in the production of ornaments, tool handles, spoons, combs, backgammon stamps, rulers, musical instrument parts, carving, turnery and inlay. It is suggested that necessary studies should be carried out in order to protect and maintain the vitality of boxwood trees, which are also evaluated as a non-wood forest product in the field of alternative medicine and as an ornamental plant in the landscape in the Turkish forestry sector.

Anahtar Kelimeler

Anatolian boxwood, Buxus sempervirens L., technological properties

Kaynakça

• Referans1 Akkemik, Ü., Kaya, Z., 1998. Bartın Yöresinde Doğal Yetişen Adi Şimşir (Buxus sempervirens L.)’in Morfolojik, Anatomik ve Palinolojik Özellikleri, Kasnak Meşesi ve Türkiye Florası Sempozyumu, 21-23 Eylül 1998, İstanbul.
• Referans2 Aytuğ, B., Görcelioğlu, E., 1987. Gordiyon kral mezarında ağaç malzeme ve mobilya buluntuları. Journal of the Faculty of Forestry Istanbul University, 37 (1): 1-27
• Referans3 Bab, 2000. Bs200Pro Image System Software ISO 9001:2000
• Referans4 Bozkurt, Y., Erdin, N., 1990a. Ticarette kullanılan ağaçlarda önemli bazı makroskopik ve mikroskopik özellikler. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 40 (4): 33-54.
• Referans5 Bozkurt, Y., Erdin, N., 1990b. Ticarette kullanılan ağaçlarda fiziksel ve mekanik özellikler. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 40 (1): 6-24.
• Referans6 Bozkurt, A., Y., Erdin, N., 2000. Odun Anatomisi, İstanbul Üniversitesi, Yayın No: 4263, Fakülte Yayın No: 466, İstanbul.
• Referans7 CIELAB, 2008. CIE L* a* b* color scale. Applications note-insight on color. Hunter Associates Laboratory, Inc. Reston, VA, 4p.
• Referans8 Committee on Nomenclature, 1989. IAWA List of Microscopic Features for Hardwood Identification, IAWA Bull. n.s., 10: 219-332.
• Referans9 Gerçek, Z., 2011. Doğu Karadeniz Bölgesindeki Egzotik Gymnospermae (Açık Tohumlular) Taksonlarının Odun Atlası, Trabzon, Türkiye, KTÜ Basımevi.
• Referans10 Hiziroglu, S., 2016. Using wood for violin makers. Food Technol Fact Sheet (FAPC-201):1–4
• Referans11 Ives, E., 2001. A Guide to Wood Microtomy: Making Quality Microslides of Wood Sections, Ipswich, United Kingdom.
• Referans12 Kollmann, Franz F. P. ve Côté Jr., Wilfred A., 1968. Principles of Wood Science and Technology I Solid Wood, Springer-Verlag, Berlin, Heidelberg.
• Referans13 Kurtoğlu, A., 2000. Ağaç Malzeme Yüzey işlemleri 1. Cilt: Genel Bilgiler, Üniversite yayın no: 4262, Fakülte yayın no: 463, İstanbul.
• Referans14 Mamıkoğlu, N. G., 2017. Türkiye’nin Ağaçları ve Çalıları, 7. Basım, Kırmızı Kedi Yayınevi, İstanbul.
• Referans15 Mataracı, T. 2012. Buxus. Bizimbitkiler http://www.bizimbitkiler.org.tr (Ziyaret tarihi: 27. 01. 2022).
• Referans16 Merev, N., 1998. Doğu Karadeniz Bölgesindeki Doğal Angiospermae Taksonlarının Odun Anatomisi, Trabzon, Türkiye, KTÜ Basımevi.
• Referans17 Merev, N., 2003. Odun Anatomisi ve Odun Tanıtımı, Trabzon, Türkiye: Karadeniz Teknik Üniversitesi Matbaası.
• Referans18 Normand, D., 1972. “Manuel d'identification des bois commerciaux,” Tome 1, Généralités, Nogent-sur-Marne, France: Gerdat-Ctft.
• Referans19 Nishino, Y., Janin, G., Chanson, B., Détienne, P., Gril, J., Thibaut, B., 1998. Colorimetry of wood specimens from French Guian. Journal of Wood Science, 44 (1): 3-8. https://doi.org/10.1007/BF00521867
• Referans20 Piqué, R., Morera, N., Revelles, J., Castells, E., López-Bultó, O., Franch, A., Burjachs, F., 2021. The Distribution and Use of Box (Buxus sempervirens L.) in the Northeastern Iberian Peninsula During the Holocene. Environmental Archaeology, 26 (2): 179-191, https://doi.org/10.1080/14614103.2018.1515054
• Referans21 Topaloğlu, E., Ay, N., Altun, L., 2014. Ekolojik Faktörlerin Odun Özelliklerine Etkisi. Düzce Üniversitesi Ormancılık Dergisi 10 (1): 84-96.
• Referans22 Topaloğlu, E., Ustaömer, D., 2020. Bazı Meyve Ağaçları Gövde Odunlarının Fiziksel, Mekanik ve Yüzey Özelliklerinin Araştırılması. Düzce Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 8 (1): 123-136.
• Referans23 Türkyılmaz, E., 2005. Anadolu Şimşirinin (Buxus sempervirens L.) Bazı Morfolojik ve Fiziksel Özellikleri. Yüksek Lisans Tezi, G.Ü., Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Referans24 TS ISO 13061-1, 2021. Odunun fiziksel ve mekanik özellikleri – Kusursuz küçük ahşap numunelerin deney yöntemleri - Bölüm 1: Fiziksel ve mekanik deneyler için nem muhtevasının belirlenmesi.
• Referans25 TS ISO 13061-2, 2021. Odunun fiziksel ve mekanik özellikleri – Kusursuz küçük ahşap numunelerin deney yöntemleri - Bölüm 2: Fiziksel ve mekanik deneyler için yoğunluğun belirlenmesi.
• Referans26 TS ISO 13061-17, 2019. Odunun fiziksel ve mekanik özellikleri – Küçük kusursuz odun numuneleri için deney yöntemleri – Bölüm 17: Liflere paralel basınç altında nihai gerilimin belirlenmesi.
• Referans27 ISO 4287:1997 Geometrical Product Specifications (GPS) — Surface texture: Profile method — Terms, definitions and surface texture parameters