Sürdürülebilir kırsal kalkınma bağlamında kırsal tutundurma model araştırması: Mut örneği

Yıl 2022, Cilt: 9 Sayı: Özel Sayı, 133 - 141, 17.09.2022

Hüseyin Çalışkan , Sezgin Özden

https://doi.org/10.17568/ogmoad.1089165

Öz

Sürdürülebilir kırsal kalkınma anlayışında temel amaç, bölgenin kapasitesinin ve dolayısıyla kırsal iş gücü istihdamının artırılarak yoksulluk ile mücadele edilmesidir. Böylece yaşam kalitesi iyileştirilerek bölge insanının yeterli gelire sahip olması ile refah düzeyinin artırılarak kırsal tutunmanın sağlanması hedeflenir. Mut ilçesi fiziksel ve fiziksel olmayan problemler nedeniyle kırsal yaşamın az olduğu yerler arasında yer almaktadır. Bu nedenle son yıllarda, bu sorunlara yönelik pek çok tarımsal, altyapı, eğitim ve sağlık yatırımı almış, buna rağmen ilçe nüfusu 2007 yılından bu yana %4,65 azalmıştır. Bu azalışın en önemli nedenlerinden birisi ilçenin bir cazibe merkezi olma özelliği taşımamasıdır. Bu çalışmada ilçede gerek kırsalda tutunmayı artırarak göç etmeyi önlemek, gerekse yeni ziyaretçileri çekerek ilçeyi turizm açısından çekim merkezi haline getirebilmek amacıyla tematik turizm bölgesi modeli araştırması yapmak amaçlanmıştır. Bu araştırma sonucunda iki tematik rota önerisi ortaya çıkarılmıştır. Birincisi; II. Selim tarafından fethedilen Kıbrıs adasının Türkleştirilmesi amacıyla bölgeye gönderilen ahalinin geçiş güzergâhı olması nedeniyle Kıbrıs Yolu temalı yeni bir rota oluşturulmasıdır. İkincisi ise Antik Anadolu medeniyetleri dönemlerinden başlayarak Roma, Bizans ve Osmanlı İmparatorlukları da dâhil olmak üzere pek çok devletin hüküm sürdüğü ilçede birçok tarihi kalıntının bulunması sebebiyle Tarih Yolu temalı yeni bir model oluşturulmasıdır. Doğal ve kültürel mirasımızın korunması ve tanıtılmasında önemli işlevi olan kırsal turizm olanaklarının canlandırılması, başta bölgede istihdam olanaklarını genişleterek kırsal tutundurmayı sağlayabilir, ardından da Mut ilçesi özelinde Türkiye’nin de ülke olarak iç ve dış turizm gelirlerinin artmasına katkı sağlayabilir.

Anahtar Kelimeler

Kırsal tutundurma, sürdürülebilir kırsal kalkınma, tematik turizm rotası, Mersin, Mut

Teşekkür

KAROK 2021 (Bu çalışma KAROK 2021 için sunulmuştur.)

Rural promotion model research in the context of sustainable rural development: The case of Mut

Öz

The main objective in the understanding of sustainable rural development is to combat poverty by increasing the capacity of the region and the employment of rural labor force. Thus, it is aimed that the people of the region have sufficient income by improving their quality of life, and their commitment to the countryside by increasing their welfare level. The district of Mut is among the places where the rural living is low due to physical and non-physical problems. Although Mut has hosted many agricultural, infrastructural, educational and sanitary investments in recent years, the population of the district has decreased by 4.65% since 2007. One of the most important reasons for this decrease is that the district does not have features of being an attraction center. In this study, it is aimed to conduct a thematic tourism region model research in Mut in order to prevent migration by increasing rural promotion and to make the district, a center of attraction in terms of tourism for attracting new visitors. As a result of this research, two thematic route suggestions were revealed. The first; establishing a new route themed as the Cyprus Road, since it was the transit route of the people had sent to the island of Cyprus for the purpose of Turkification, which was conquered by Selim II., the second, creating a new model as the theme of the History Road, since there are many historical ruins in Mut, where many states, starting from the periods of Ancient Anatolian civilizations, including the Roman, Byzantine and Ottoman Empires have ruled. Activating rural tourism opportunities, which have an important function in the protection and promotion of our natural and cultural heritage, may provide rural promotion by improving employment opportunities in the region, then, it may contribute to the increase of domestic, in the district of Mut, and foreign tourism revenues of Turkey as a country.

Anahtar Kelimeler

Rural promotion, sustainable rural development, thematic tourism route, Mersin, Mut

Kaynakça

• Arslan, M., 2009. Mut-Dağpazarı Aspendos Stater Definesi. Belleten Dergisi. Türk Tarih Kurumu. Cilt LXXIII Sayı 267 Ağustos 2009. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/977383 (Ziyaret Tarihi: 19.10.2021)
• Akpınar, E. 2007. Türkiye’nin Dünya Mirası Listesindeki Yeri ve Yeni Bir Aday Önerisi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9 (1) , 81-106. https://dergipark.org.tr/en/pub/erziefd/issue/6006/80082 (Ziyaret Tarihi: 13.10.2021)
• Aydın, A. 2006. Kilikya ve Isaurya Bölgesi Vaftiz Yapıları. Sanat Tarihi Dergisi. Sayı 1 Nisan 2006, 1-19. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/152485 (Ziyaret Tarihi: 15.10.2021)
• Bahar, O. 2007. Bölgesel Kalkınmada Turizm Sektörünün Ekonomik Açıdan Yeri ve Önemi. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi , (19), . https://dergipark.org.tr/tr/pub/musbed/issue/23520/250609 (Ziyaret Tarihi: 09.10.2021)
• Baker, H., Collon, D., Hawkins, J., Pollard, T., Postgate, J., Symington, D., & Thomas, D. 1995. Kilise Tepe 1994. Anatolian Studies, 45, 139-191. https://doi.org/10.2307/3642918
• Barkan, Ö. 1953. Osmanlı İmparatorluğunda Bir İskan ve Kolonizasyon Metodu Olarak Sürgünler. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, 15 (1-4),. https://dergipark.org.tr/tr/pub/iuifm/issue/876/9757 (Ziyaret Tarihi: 15.09.2021)
• Bouthillier, C., Colantoni, C., Debruyne, S., Glatz, C., Hald, M. M., Heslop, D., Kozal, E., Miller, B., Popkin, P., Postgate, N., Steele, C. S., & Stone, A. 2014. Further work at Kilise Tepe, 2007–2011: refining the Bronze to Iron Age transition. Anatolian Studies, 64, 95–161. http://doi.org/10.1017/S0066154614000076 (Ziyaret Tarihi: 19.09.2021)
• Bayraktar, Y., Özyılmaz, A. 2017. İç Göçün Bölgesel Eşitsizlik Üzerindeki Rolü: Türkiye Örneği. Türkiye Ortadoğu Çalışmaları Dergisi, Özel Sayı-1 Ortadoğu ve Göç, 1-16. https://doi.org/10.26513/tocd.317663 (Ziyaret Tarihi: 15.10.2021)
• Çakmak, Z. 2008. Kıbrıs’tan Anadolu’ya Türk Göçü (1878–1938) . Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 14 (36) , 201-223. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ataunitaed/issue/2875/39445 (Ziyaret Tarihi: 21.10.2021)
• Çelik, Ş. 2003. Türk Fethi Sonrasında Kıbrıs Adasına Yönelik İskan Çalışmaları. Türklük Bilgisi Araştırmaları Dergisi. Near Eastern Languages and Literatures Department .Harvard University. Cambridge USA. A 27/1. S. 263-304
• Çelik, Ş. 1994. Osmanlı Taşra Teşkilatında İçel Sancağı (1500-1584), Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı, (Yayınlanmamış Doktora Tezi). İstanbul.
• ÇKA, 2014. 2014-2023 Çukurova Bölge Planı. 70. Çukurova Kalkınma Ajansı https://www.cka.org.tr/uploads/pages_v/2014--2023-cukurova-bolge-plani.pdf (Ziyaret Tarihi: 15.10.2021)
• ÇŞB, 2021. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı. https://cevreselgostergeler.csb.gov.tr/kentsel---kirsal-nufus-orani-i-85670 (Ziyaret Tarihi: 23.04.2021)
• Demircioğlu, G. 1993. Kırsal Turizm Nedir?. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 4 (5), 8-10. https://dergipark.org.tr/tr/pub/atad/issue/53262/707465 (Ziyaret Tarihi: 17.09.2021)
• Dilay, S. 2011. Sanatsal ve Kültürel Açıdan Balık Motifleri. Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi, 4(1), 53-56. https://dergipark.org.tr/tr/pub/derleme/issue/35081/389069 (Ziyaret Tarihi: 21.10.2021)
• Gough, M. 1968. Alahan Monastery: A Masterpiece of Early Christian Architecture. The Metropolitan Museum of Art Bulletin, 26(10), 455–464. https://doi.org/10.2307/3258816
• Gökçe, T. 1999. 1572-73 Yıllarında Kıbrıs’ta İskan Edilmek Üzere Karaman ve Rum Vilayetlerinden Sürülen Aileler. Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, 3 (2) , 9-74 . https://dergipark.org.tr/tr/pub/egetdid/issue/34413/380110
• Halaçoğlu, Y. 2001. Osmanlı Döneminde Kıbrıs’ta İskân Politikası, Dünden Bugüne Kıbrıs Meselesi, (Yayına Hazırlayan: Ali Ahmetbeyoğlu-Erhan Afyoncu), TATAV Yayınları, İstanbul, 2001, s. 43
• Halaçoğlu, Y. 1982. Osmanlı İmparatorluğunda Menzil Teşkilatı ve Yol Sistemi. Basılmamış Doçentlik Tezi. İstanbul
• Hansen, C., Postgate, J. 1999. The Bronze to Iron Age transition at Kilise Tepe. Anatolian Studies, 49, 111-122. https://doi.org/10.2307/3643066
• Helsop, D. 2019. A comparison of two Turkish grinding stone assembleages: Kilise Tepe, Mut and Kinet Höyüt, Dörtyol. Revista d'arqueologia de Ponent,, p. 191-199. https://raco.cat/index.php/RAP/article/view/382338 (Ziyaret tarihi:13.09.2021)
• Hill, S. 1998. Alahan and Daǧ Pazari. In R. Matthews (Ed.), Ancient Anatolia: Fifty Years’ Work by the British Institute of Archaeology at Ankara (pp. 315–338). http://www.jstor.org/stable/10.18866/j.ctt1pc5hb2.32
• İB. 2020. 2020 yılı İdare Faaliyet Raporu. İçişleri Bakanlığı. https://www.icisleri.gov.tr/kurumlar/icisleri.gov.tr/IcSite/strateji/OYA/oooyya/oyaoya/2020YILI-IDARE-FAALIYET-RAPORU_10-Mart_kucuk-site-oya.pdf (Ziyaret tarihi:15.04.2021)
• Kaypak, Ş. 2012. Ekolojik Turizm ve Sürdürülebilir Kırsal Kalkınma. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 2012 (1) , 11-29 https://dergipark.org.tr/tr/pub/kmusekad/issue/10214/125525
• Köse, E., Atlay, D. 2005. Mut Claudiopolis. Mut Belediyesi Kültür Yayınları. ISBN 975-00268-0-2. 1’inci Baskı. İstanbul.
• KTB, 2021a. İnanç Turizmi. Kültür ve Turizm Bakanlığı. https://yigm.ktb.gov.tr/TR-10173/inanc-turizmi.html (Ziyaret tarihi:09.11.2021)
• KTB, 2021b. Mersin, Mut, Alahan Manastırı https://kvmgm.ktb.gov.tr/TR-52037/mersin-mut-alahan-manastiri.html (Ziyaret tarihi:11.10.2021)
• Küçükdağ, Y. 2019. Konya Sultan Selim İmareti Vakıfları ve Vakfiyesi. Karatay Sosyal Araştırmalar Dergisi, (3), 1-53. https://dergipark.org.tr/tr/pub/karataysad/issue/54875/751603
• MESKİ. 2020. Meski Faaliyet Raporu 2020. Mersin Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü. https://www.meski.gov.tr/pages/MevzuatBelge.xhtml?mevzuatBelgeId=2 (Ziyaret tarihi: 05.06.2021)
• Milliyet. 2014. Ulaştırma Bakanı Elvan Mut’ta. Milliyet Gazetesi. 12.03.2014. https://www.milliyet.com.tr/yerel-haberler/mersin/ulastirma-bakani-elvan-mut-ta-10078096 (Ziyaret tarihi: 09.06.2021)
• MTSO, 2017. Mut Coğrafyası. Coğrafi Yapı. Mut Ticaret ve Sanayi Odası. http://www.muttso.org.tr/Mut/Co%C4%9FrafiYap%C4%B1/tabid/17437/Default.aspx (Ziyaret tarihi:13.09.2021)
• Mut Belediyesi, 2014. Kent Bilgileri. Mut Belediyesi Stratejik Plan 2014-2019. http://www.sp.gov.tr/upload/xSPStratejikPlan/files/RgIaW+Mut_14-19_SP.pdf (Ziyaret tarihi:11.09.2021)
• OECD. 2011. Methodology to classify regions into predominantly urban, intermediate or predominantly rural. OECD Regional Typology. Directorate for Public Governance and Territorial Development. June 2011.
• Okuyucu, A., Somuncu, M. 2013. Türkiye'de İnanç Turizmi: Bugünkü Durum, Sorunlar ve Gelecek. International Conference on Religious Tourism and Tolerance Proceedings s.627-643. 9-12 May, 2013. Konya.
• SBB. 2018. On Birinci Beş Yıllık Kalkınma Planı 2019-2023. Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı. Yayın No: KB: 3028- ÖİK: 810 Ankara.
• Sözlü, H. 2017. Mut’taki Tarihi Köprüler. Selçuk Üniversitesi Selçuklu Araştırmaları Dergisi, (6), 241-266 https://dergipark.org.tr/tr/pub/usad/issue/39342/464633
• Symington, D. 2001. Hittites at Kilise Tepe. In: La Cilicie : espaces et pouvoirs locaux (IIe millénaire av. J.-C. – IVe siècle ap. J.-C.). Actes de la Table Ronde d’Istanbul, 2-5 novembre 1999. Istanbul : Institut Français d'Études Anatoliennes-Georges Dumézil,. pp. 167-184. (Varia Anatolica, 13)
• Tolunay, A., Akyol, A. 2006. Kalkınma ve Kırsal Kalkınma: Temel Kavramlar ve Tanımlar. SDÜ Orman Fakültesi Dergisi; Vol 2; 116-127. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/195586 (Ziyaret tarihi:09.11.2021)
• TÜİK. 2021. Kent/Kır Tanımının Revizyonu. https://www.resmiistatistik.gov.tr/detail/subject/kir-kent-taniminin-revizyonu/ (Ziyaret tarihi:03.11.2021)
• TÜİK. 2020b. Merkezi Dağıtım Sistemi. https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=113&locale=tr (Ziyaret tarihi:05.07.2021)
• TÜİK. 2020a. Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Adrese-Dayali-Nufus-Kayit-Sistemi-Sonuclari-2020-37210 (Ziyaret tarihi:05.11.2021)
• UN. 2019. World Urbanization Prospects: The 2018 Revision (ST/ESA/SER.A/420). United Nations, Department of Economic and Social Affairs, Population Division New York: United Nations
• Uzunçarşılı, İ.H. 1988. Osmanlı Tarihi, III/I, Türk Tarih Kurumu Yayınları, 4. bs., Ankara, 1988.
• World Bank, 2018. Rural Population. https://data.worldbank.org/indicator/SP.RUR.TOTL (Ziyaret tarihi: 23.04.2021)
• World Bank. 1975. Rural Development Sector Policy Paper. New York. U.S.A.
• Yenil, Ü., Akyazı, N. 2019. Sürdürülebilir Turizm Kapsamında Kültürel İz Koridoru Değerlendirmesi Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 8 (2), 1179-1192. https://doi.org/10.28948/ngumuh.598189
• Yergün, U., Ünal, Z. G. 2005. Mut (Mersin) Kentsel Kültür Varlıkları Envanteri. Türkiye Bilimler Akademisi Kültür Envanteri Dergisi. Sayı 4. ISSN 1304-2440. İstanbul https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1343283 (Ziyaret tarihi: 23.011.2021)
• Yıldız, F.; Yakar, M.; Zeybek, M.; Kocaman, E.; Pınar, K.; Telci, A.;Mutluoğlu, O.; Yılmaz, H.M. 2011. Dağpazarı Kilisesi (Mut-Mersin) Röleve Örneği. 13. Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı Bildiri Özetleri Kitabı. 1, 251-252.
• Yücer, A. 2016. Kırsal kalkınma için bir köy bir ürün projeleri ve başarı koşulları; XII. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi. 25-27 Mayıs 2016. 993-1002.