Hazine İşlemleri ile Genel Bütçe Dengesi ve Finansmanı Arasındaki İlişki: ARIMAX Analizi

Yıl 2016, Cilt: 11 Sayı: 2, 177 - 192, 01.08.2016

Sevda Akar

Öz

Bu finansmanında bulunan kasa/banka ve diğer işlemler kaleminin genel bütçe dengesi, genel bütçe faiz dışı dengesi ve nakit dengesi arasındaki ilişki ARIMAX modeli ile araştırılmaya çalışılmıştır. Örneklem periyodu Ocak 2004 ve Ağustos Çalışmanın ampirik bulgularına göre, genel bütçe dengesinde meydana gelen bir birimlik bir değişim kasa/banka ve diğer işlemler kaleminde artışa, genel bütçe faiz dışı dengesi ve nakit dengesinde meydana gelen bir birimlik bir değişim değişkeninde azalışa neden olmaktadır. Bu durumda nakit yönetiminde ortaya çıkabilecek likidite arttırılmalıdır. Ayrıca, hükümetlerin bütçe ve nakit dengesini sağlayabilmesi ve faiz dışı fazla hedefine ulaşabilmesi için uzun vadede mali disipline önem vermeleri gerekmektedir

Anahtar Kelimeler

Hazine Politikası, Bütçe Dengesi, Nakit Dengesi, ARIMAX, Türkiye

The Relationship between Treasury Operations and General Budget Balance and Financing: ARIMAX Analysis

Öz

In this study, it is tried to investigate the relationship between currency/deposit and other transactions which is taking part in general budget financing, general budget balance, general budget primary balance and general budget cash balance by using ARIMAX model. The sample period covers from January 2004 to August 2015. The empirical results of the study show that one unit of a change in the general budget balance is lead to an increase of cash / bank and other operations. And one unit of a change in the general budget primary balance and general budget cash balance are brought about a decrease of cash / bank and other operations. So in the cash management, it should be increased cash reserves in response to liquidity risk. Furthermore, governments shoul give attention to fiscal discipline in the long run to ensure budget and cash balance and to achieve primary surplus target

Anahtar Kelimeler

Treasury Policy, Budget Balance, Cash Balance, ARIMAX, Turkey

Kaynakça

• Akgül, I., (2003), Zaman Serilerinin Analizi ve ARIMA Modelleri, Der Yayınevi, İstanbul.
• Cryer, D.J., Chan, K., (2008), Time Series Analysis With Applications In R, Springer Science and Business Media, ISBN: 978–1–4419–2613–5.
• Eğilmez, M., (2012), “Kamu Nakit Dengesi”, Kendime Yazılar, http://www.mahfiegilmez.com/2012/02/kamu-nakit-dengesi.html
• Eğilmez, M., ve Kumcu, E., (2007), Ekonomi Politikası: Teori ve Türkiye Uygulaması, Remzi Kitapevi, İstanbul.
• Erdener, G. ve Cangöz, C.M, (2010), “Hazine Nakit Yönetimi”, Maliye Finans Yazıları Dergisi, Sayı: 88, s.115–147.
• HAZİNE MÜSTEŞARLIĞININ TEŞKİLAT VE GÖREVLERİ HAKKINDA KANUN (1994), 4059 Sayılı Kanun, Resmi Gazete, Sayı:22147.
• He, L., ve K´Arn´Y, M., (2003), “Estimation and Prediction with ARMMAX Model: A Mixture of ARMAX Models with Common ARX Part”, International Journal of Adaptive Control and Signal Processing, s. 1–15.
• Kutlar, A., (2000), Ekonometrik Zaman Serileri Teori ve Uygulama, Gazi Kitapevi, ISBN: 975–7313–56–4.
• Lıenert, I., (2009), “Modernizing Cash Management”, IMF, Fiscal Affairs Department, Technical Notes and Manuals, 09/03.
• Mutluer, K.M, Öner, E., ve Kesik, A., (2011), Bütçe Hukuku, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
• Robınson, M., (2009), “Accrual Budgeting and Fiscal Policy”, IMF Working Paper, Fiscal Affairs Department, WP/09/84.
• Storkey, I., (2003), “Government Cash and Treasury Management Reform”, Asian Development Bank, Governance Brief, Issue 7-2003
• www.asiandevbank.org/Documents/Periodicals/GB/ GovernanceBrief07.pdf. Şen, H., ve Özaydın, Ö., (2009), “ARMAX Modelleri ve Porsuk Barajı Su Seviyesinin Öngörüsü”, AKÜ Fen Bilimleri Dergisi, 2009-02 01-14.
• Tarı, R., (2010), Ekonometri, Umuttepe Kitapevi, ISBN: 978–605–5936–33–4.
• Türk, İ., (1975), Maliye Politikası (Amaçlar-Araçlar) ve Çağdaş Bütçe Teorileri, Doğan Yayınevi, Ankara.
• ÜRKİYE CUMHURİYET MERKEZ BANKASI KANUNU, (1970), Resmi Gazete, Sayı: 1211. TÜRKİYE CUMHURİYET MERKEZ BANKASI KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN, (2001), Resmi Gazete, Sayı:4651.
• TÜRKİYE CUMHURİYETİ BAŞBAKANLIK, (2011) “Genel Bütçe Kapsamındaki Kamu İdarelerinin Ödeme ve Tahsilat İşlemlerinin Elektronik Ortamda Gerçekleştirilmesine İlişkin Usul ve Esaslar”, Resmi Gazete, Sayısı 27968http://mevzuat.basbakanlik.gov.tr/Metin.Aspx?MevzuatKod=7.5.15060&M evzuatIliski=0&sourceXmlSearch=Genel%20B%C3%BCt%C3%A7e%20Kapsam%C4 %B1ndaki%20Kamu%20%C4%B0darelerinin%20%C3%96deme%20ve%20Tahsilat %20%C4%B0%C5%9Flemlerinin%20Elektronik%20Ortamda%20Ger%C3%A7ekl.
• Weı, W.W.S., (1993), Time Series Analysis Univariate And Multivariate Methods, The Bartlett Press, ISBN: 0–201-15911–2.
• https://hazine.gov.tr/tr-TR/Istatistik-Sunum-Sayfasi?mid=59&cid=12, (Erişim Tarihi: 06.09.2015).
• www.hazine.gov.tr, (Erişim Tarihi: 14.09.2015).
• https://portal.muhasebat.gov.tr/mgmportal/content/conn/MGM_UCM/path/We b%20icerikleri/KBS%20Duyurular%C4%B1/2007/15.%20Tek%20Hazine%20Cari%2 0Hesab%C4%B1%20Sistemi/2007_15_Say%C4%B1l%C4%B1_say2000i_Duyurusu_ 22.08.2007.doc, (Erişim Tarihi: 21.09.2015).