Etik Liderlik Tarzının İş Performansı, İçsel Motivasyon ve Duyarsızlaşma Üzerine Etkisi: Kamu Kuruluşunda Bir Uygulama

Yıl 2015, Cilt: 10 Sayı: 3, 117 - 142, 01.12.2015

Altan Ayan

Öz

Çalışmada etik liderlik tarzının iş performansı, içsel motivasyon ve duyarsızlaşma üzerine etkisi incelenmiştir. Ayrıca içsel motivasyonun iş performansı ve duyarsızlaşma üzerine etkisi araştırılmıştır. kuruluşunun Ankara’daki Genel Müdürlüğündeki 112 çalışandan veriler anket yöntemiyle toplanmıştır. Araştırmanın amacı etik liderlik tarzının iş performansı, içsel motivasyon ve duyarsızlaşma üzerine etki edip etmediğini sınamaktır. Bu kapsamda sosyo-demografik özelliklere ilişkin frekans dağılımları, faktör analizleri, güvenirlik testleri, basit doğrusal regresyon itibarıyla etik liderlik tarzı iş performansı ve içsel motivasyon üzerine pozitif etki etmektedir. Etik liderlik tarzı duyarsızlaşma üzerine negatif etki etmektedir. İçsel motivasyon iş performansı üzerine pozitif etki etmektedir. İçsel motivasyon duyarsızlaşma üzerine negatif etki etmektedir

Anahtar Kelimeler

Etik Liderlik Tarzı, İş Performansı, İçsel Motivasyon, Duyarsızlaşma, Tükenmişlik

The Effect of Ethical Leadership Style on Job Performance, Intrinsic Motivation And Depersonalization: A Research on Public Institution

Öz

In this study, the effects of ethical leadership on job performance, intrinsic motivation and depersonalization were examined. In addition the effects of intrinsic motivation on job performance and depersonalization were investigated. In this context data were gathered from 112 employees with the survey method in head office of a public institution in Ankara. The aim of the study is to investigate to effects of ethical leadership style on job performance, intrinsic motivation and depersonalization. In this context, frequency analysis characteristics of employees, factor analyses, reliability tests, simple lineer regression models were performed. As a result ethical leadership style has a positive impact on job performance and intrinsic motivation. Ethical leadership style has a negative impact on depersonalization. Intrinsic motivation has a positive effect on job performance. Intrinsic motivation has a negative effect on depersonalization

Anahtar Kelimeler

Ethical Leadership Style, Job Performance, Intrinsic Motivation, Depersonalization, Burnout.

Kaynakça

• Ahmad, N.L., Yusuf, A.N.M., Shobri, N.D.M. ve Wahab, S. (2012), The Relationship Between Time Management and Job Performance in Event Management, ProcediaSocial and Behavioral Sciences, 65, 937-941.
• Akçakaya, M. (2012), Kamu Sektöründe Performans Yönetimi ve Uygulamada Karşılaşılan Sorunlar, Karadeniz Araştırmaları, Sayı 32, 171-202.
• Aykan, E. (2007), Örgütlerde İnsan Kaynakları Uygulamaları ile Algılanan Örgütsel Destek Arasındaki İlişkilerin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 22, Sayı 1, 123-137.
• Babakuş, E., Yavaş, U. ve Ashill, N.J. (2009), The Role of Customer Orientation as a Moderator of the Job Demand-Burnout-Performance Relationship: A Surface-Level Trait Perspective, Journal of Retailing, 85(4), 480-492.
• Bandura, A. (1977), Self-efficacy: Toward a Unifying Theory of Behavioral Change, Psychological Review, 84(2), 191-215.
• Bandura, A. (1986), Social Foundations of Thought and Action: A Social Cognitive Theory, Prentice Hall, USA.
• Bayrakçı, M. (2007), Sosyal Öğrenme Kuramı ve Eğitimde Uygulanması, SAÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, Ekim, 14, 198-210.
• Blau, P.M. (1964), Exchange and Power in Social Life, Wiley, New York.
• Bouckenooghe, D., Zafar, A. ve Raja, U. (2015), How Ethical Leadership Shapes Employees’ Job Performance: The Mediating Roles of Goal Congruence and Psychological Capital, Journal of Business Ethics, 129, 251-264.
• Brown, M. E., Treviño, L. K., & Harrison, D. A. (2005). Ethical leadership: A social learning perspective for construct development and testing. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 97, 117- 134.
• Brown, M.E. ve Trevino, L.K. (2006), Ethical Leadership: A Review and Future Directions, The Leadership Quarterly, 17, 595-616.
• Brown, M.E. ve Mitchell, M.S. (2010), Ethical and Unethical Leadership: Exploring New Avenues for Future Research, Business Ethics Quarterly, 20(4), 583-616.
• Chen, C.F. ve Kao, Y.L. (2012), Moderating Effects of Work Engagement and Job Tenure on Burnout-Performance Among Flight Attendants, Journal of Air Transport Management, 25, 61-63.
• Çöl, G. (2008), Algılanan Güçlendirmenin İşgören Performansı Üzerine Etkileri, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 9(1), 35-46.
• Demir, N. (2009), Tükenmişlik Sendromunun Örgütsel Bağlılık ve İş Tatmini Üzerindeki Etkisi, Öneri, C.8, S.32, 193-202.
• Demirbaş, M. ve Yağbasan, R. (2006), Sosyal Öğrenme Teorisi ile Kazandırılan Bilimsel Tutum Davranışlarının, Akademik Başarı, Cinsiyet ve Sosyoekonomik Düzey Tarafından Yordanmasına İlişkin Bir Araştırma, Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 6(2), 331-371.
• Dertli, E.M. (2014), Etik Liderlik Davranışlarının ve İş Tatmininin Çalışanların Tükenmişlik Duygularına Etkisi: Ampirik Bir Çalışma, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Yönetimi Anabilim Dalı, İstanbul.
• Doğan, Y. ve Özdevecioğlu, M. (2009), Pozitif ve Negatif Duygusallığın Çalışanların Performansları Üzerindeki Etkisi, SÜ İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, Cilt 12, Sayı 18, 165-190.
• Durmuş, B., Yurtkoru, E.S. ve Çinko, M. (2013), Sosyal Bilimlerde SPSS’le Veri Analizi, 5. Baskı, Beta Yayınları, İstanbul.
• Dündar, S., Özutku, H. ve Taşpınar, F. (2007), İçsel ve Dışsal Motivasyon Araçlarının İşgörenlerin Motivasyonu Üzerindeki Etkisi: Ampirik Bir İnceleme, Gazi Üniversitesi Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, 2, 105-119.
• Elliot, A.J. ve Dweck, C.S. (2005), Handbook of Competence and Motivation, The Guilford Press, USA.
• Ersarı, G. ve Naktiyok, A. (2012), İş Görenin İçsel ve Dışsal Motivasyonunda Stresle Mücadele Tekniklerinin Rolü, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(1), 81-101.
• Ertan, H. ve Kaya, İ. (2012), Edremit Körfezi’ndeki Konaklama İşletmeleri Çalışanlarının İş Motivasyon Düzeylerinin Demografik ve Mesleki Özelliklere Göre İncelenmesi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 14, Sayı 1, 155- 168.
• Frisch, C. ve Huppenbauer, M. (2014), New Insights into Ethical Leadership: A Qualitative Investigation of the Experiences of Executive Ethical Leaders, Journal of Business Ethics, 123, 23-43.
• Gils, S.V., Quaquebeke, N.V., Knippenberg, D.V., Dijke, M.V. ve Cremer, D.D. (2015), Ethical Leadership and Follower Organizational Deviance: The Moderating Role of Follower Moral Attentiveness, The Leadership Quarterly, 26, 190-203.
• Gold, Y. ve Roth, R.A. (2005), Teachers Managing Stress and Preventing Burnout: The Professional Health Solution, The Falmer Press, UK.
• Güneş, İ., Bayraktaroğlu, S. ve Özen Kutanis, R. (2009), Çalışanların Örgütsel Bağlılık ve Tükenmişlik Düzeyleri Arasındaki İlişki: Bir Devlet Üniversitesi Örneği, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, C.14, S.3, 481-497.
• Hayati, K. ve Caniago, I. (2012), Islamic Work Ethic: The Role of Intrinsic Motivation, Job Satisfaction, Organizational Commitment and Job Performance, Procedia-Social and Behavioral Sciences, 65, 1102-1106.
• Hollet-Haudebert, S., Mulki, J.P. ve Fournier, C. (2011), Neglected Burnout Dimensions: Effect of Depersonalization and Personal Nonaccomplishment on Organizational Commitment of Salespeople, Journal of Personal Selling & Sales Management, Vol. XXXI, No. 4, 411-428.
• Hsu, L. (2013), Work Motivation, Job Burnout, and Employment Aspiration in Hospitality and Tourism Students-A Exploration Using the Self-Determination Theory, Journal of Hospitality, Leisure, Sport & Tourism Education, 13, 180-189.
• Janus, K. (2014), The Effect of Professional Culture on Intrinsic Motivation Among Physicians in an Academic Medical Center, Journal of Healthcare Management, 59:4, July/August, 287-303.
• Kalshoven, K., Den Hartog, D.N. ve De Hoogh, A.H.B. (2011), Ethical Leadership at Work Questionnaire (ELW): Development and Validation of a Multidimensional Measure, The Leadership Quarterly, 22, 51-69.
• Kim, W.G. ve Brymer, R.A. (2011), The Effects of Ethical Leadership on Manager Job Satisfaction, Commitment, Behavioral Outcomes, and Firm Performance, International Journal of Hospitality Management, 30, 1020-1026.
• Kirkman, B. L. & Rosen B. (1999), Beyond Self- Management: Antecedents and Consequences of Team Empowerment. Academy of Management Journal, 42(1): 58-74.
• Köker, N.E. ve Maden, D. (2012), Hazcı ve Faydacı Tüketim Bağlamında Tüketicinin Ürün Temelli Yenilikçiliği Algılaması: Ampirik Bir Araştırma, İşletme Araştırmaları Dergisi, 4(2), 94-121.
• Leiter, M.P., Bakker, A.B. ve Maslach, C. (2014), Burnout at Work: A Psychological Perspective, First Edition, Psychology Press, USA.
• Mayer, D.M., Aquino, K., Greenbaum, R.L. ve Kuenzi, M. (2012), Who Displays Ethical Leadership, and Why Does It Matter? An Examination of Antecedents and Consequences of Ethical Leadership, Academy of Management Journal, Vol.55, No.1, 151-171.
• Montgomery, D.C., Peck, E.A. ve Vining, G.G. (2013), Doğrusal Regresyon Analizine Giriş (M. Aydın Erar, Çev.), Ankara: Nobel Yayınevi.
• Neubert, M.J., Wu, C. ve Roberts, J.A. (2013), The Influence of Ethical Leadership and Regulatory Focus on Employee Outcomes, Business Ethics Quarterly, 23:2, April, 269-296.
• Nevid, J.S. (2009), Psychology: Concepts and Applications, Third Edition, Houghton Mifflin Company, USA.
• Nurcahyo, B., Nur’ainy, R. ve Sariyati (2011), Effect of Intrinsic Motivation on Consumer Brand Evaluation: The Influence of Motive, Involvement, and Need for Cognition, Global Business and Management Research: An International Journal, Vol.3, No. 3&.4, 231-246.
• Özdevecioğlu, M. ve Kanıgür, S. (2009), Çalışanların İlişki ve Görev Yönelimli Liderlik Algılamalarının Performansları Üzerindeki Etkileri, KMU İİBF Dergisi, Yıl:11, Sayı:16, Haziran, 53-82.
• Özkanan, A. (2009), Örgüt İklimi ve Tükenmişlik İlişkisi: Büro Çalışanları Üzerine Bir Alan Araştırması, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Büro Yönetimi Anabilim Dalı, Ankara.
• Sığrı, Ü. ve Başar, U. (2015), Etik Liderliğin İyileştirici Etkisi Üzerine Görgül Bir Araştırma, 23. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İşletme Bölümü, Cilt-2, Muğla, 606- 612.
• Sigler, T.H. & Pearson C. M. (2000). Creating An Empowering Culture: Examining the Relationship Between Organizational Culture and Perceptions of Empowerment. Journal of Quality Management, 5:27-52.
• Steinbauer, R., Renn, R.W., Taylor, R.R. ve Njoroge, P.K. (2014), Ethical Leadership and Followers’ Moral Judgment: The Role of Followers’ Perceived Accountability and Self-leadership, Journal of Business Ethics, 120, 381-392.
• Şenol, F. (2014), The Effect of Job Security on Perception of the Internal Motivation Means: A Research From Turkey, Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt:3, Sayı:9, 129-157.
• Telef, B.B., Uzman, E. ve Ergün, E. (2013), Öğretmen Adaylarında Psikolojik İyi Oluş ve Değerler Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, Turkish Studies, Volume 8/12, Fall, 1297-1307.
• Telli, E., Ünsar, A.S. ve Oğuzhan, A. (2012), Liderlik Davranış Tarzlarının Çalışanların Örgütsel Tükenmişlik ve İşten Ayrılma Eğilimleri Üzerine Etkisi: Konuyla İlgili Bir Uygulama, Electronic Journal of Vocational Colleges, Aralık, 135-150.
• Tetik, S. (2011), Öğretim Elemanlarının Tükenmişlik Düzeylerinin Belirlenmesi: Salihli Meslek Yüksekokulu Örneği, ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 7, Sayı 13, 339- 350. Tevrüz, S., Erdem, İ. ve Bozkurt, T. (2012), Davranışlarımızdan Seçmeler: Örgütsel Yaklaşım, 3.Basım, Nobel Yayınları: Ankara.
• Tourigny, L., Baba, V.V., Han, J. ve Wang, X. (2013), Emotional Exhaustion and Job Performance: The Mediating Role of Organizational Commitment, The International Journal of Human Resource Management, Vol.24, No.3, February, 514-532.
• Tuna, M., Bircan, H., & Yeşiltaş, M. (2012), Etik liderlik ölçeği’nin geçerlilik ve güvenilirlik çalışması: Antalya örneği. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 26 (2), 143-156.
• Tutu, A. ve Constantin, T. (2012), Understanding Job Performance Through Persistence and Job Competency, Procedia-Social and Behavioral Sciences, 33, 612- 616.
• Uygur, A. (2007), Örgütsel Bağlılık ile İşgören Performansı İlişkisini İncelemeye Yönelik Bir Alan Araştırması, Gazi Üniversitesi Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, sayı:1, 71-85.
• Ünlü, O. ve Yürür, S. (2011), Duygusal Emek, Duygusal Tükenme ve Görev/Bağlamsal Performans İlişkisi: Yalova’da Hizmet Sektörü Çalışanları İle Bir Araştırma, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı 37, Ocak-Haziran, 183-207.
• Vandenberghe, R. ve Huberman, A. M. (1999), Understanding and Preventing Teacher Burnout: A Sourcebook of International Research and Practice, Cambridge University Press, First Edition, USA.
• Yang, C. (2014), Does Ethical Leadership Lead to Happy Workers? A Study on the Impact of Ethical Leadership, Subjective Well-Being, and Life Happiness in the Chinese Culture, Journal of Business Ethics, 123, 513-525.
• Yılmaz, H. ve Karahan, A. (2010), Liderlik Davranışı, Örgütsel Yaratıcılık ve İşgören Performansı Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi: Uşak’ta Bir Araştırma, Yönetim ve Ekonomi, Cilt:17, Sayı:2, 145-158.
• Yozgat, U., Yurtkoru, S. ve Bilginoğlu, E. (2013), Job Stress and Job Performance Among Employees in Public Sector in Istanbul: Examining the Moderating Role of Emotional Intelligence, Procedia-Social and Behavioral Sciences, 75, 518-524.
• Yürür, Ş. (2011), Öğrenilmiş Güçlülük, Kıdem ve Medeni Durumun Duygusal Tükenmedeki Rolü: Kaynakların Korunması Teorisi Kapsamında Bir Analiz, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 25, Sayı 1, 107-126
• Yürür, Ş. ve Sarıkaya, M. (2011), Sosyal Çalışmacıların Sosyal Destek Algılarının Tükenmişliğe Etkisi, Ege Akademik Bakış, Cilt 11, Sayı 4, Ekim, 537-552.
• Zehir, C. ve Erdoğan, E. (2011), The Association between Organizational Silence and Ethical Leadership through Employee Performance, Procedia Social and Behavioral Sciences, 24, 1389-1404.
• Wagner, J.A. ve Hollenbeck, J.R. (2010), Organizational Behavior: Securing Competitive Advantage, Routledge Taylor&Francis Group, UK.
• Walumbwa, F.O., Morrison, E.W. ve Christensen, A.L. (2012), Ethical Leadership and Group In-Role Performance: The Mediating Roles of Group Conscientiousness and Group Voice, The Leadership Quarterly, 23, 953-964.
• Walumbwa, F.O., Mayer, D.M., Wang, P., Wang, H., Workman, K. ve Christensen, A.L. (2011), Linking Ethical Leadership to Employee Performance: The Roles of Leader-Member Exchange, Self-Efficacy, and Organizational Identification, Organizational Behavior and Human Decision Processes, 115, 204-213.