Bankacılık Sektöründe Çalışanların Tükenmişlik Düzeylerinin Maslach ve Kopenhag Kriterlerine Göre Ölçülmesi ve Karşılaştırılması

Yıl 2015, Cilt: 10 Sayı: 2, 245 - 268, 01.08.2015

Murat Karapınar Hüseyin Gürbüz

Öz

Tükenmişlik kavramı ilk olarak 1970’li yıllarda Amerika’da, müşteri hizmetlerinde çalışan insanların, yaşadığı mesleki bunalımı ifade etmek için kullanılmıştır. Tükenmişlik kavramı bir organizasyonun verimliliğine doğrudan etki eden önemli faktörlerdendir. Verimli bir organizasyon, verimli insan kaynağından oluştuğundan, çalışanlar kendilerini bedenen, ruhen sağlıklı ve iyi hissettiklerinde verimli çalışanlar olurlar. Banka çalışanları da her alanında kendini hissettiren sıkıntılar, problemler ve zorlamalarla dolu bir yaşamla karşı karşıyadır. Banka çalışanlarının verimini, sağlığını ve psikolojisini etkileyen faktörler; duygusal tükenme, duyarsızlaşma, tükenmişlik, iş tükenmişliği ve müşteri tükenmişliği olarak tanımlanan ve mesleki yılgınlık olarak da isimlendirilen tükenmişlik düzeyleridir. Bu araştırmada banka çalışanlarının tükenmişliği Maslach ve Kopenhag Tükenmişlik Envanterleri’ne MBI ve CBI göre karşılaştırılmıştır. Karşılaştırma sonucu MBI’da faaliyet sınırları, çalışan sayıları ve bankaların alt boyutlarında, CBI’da ise cinsiyet ve bankaların alt boyutlarında farklılıklar bulunmuştur

Anahtar Kelimeler

Maslach Burnout Inventory, Copenhagen Burnout Inventory, Bankers, Burnout

Measurement and Comparıson of The People Burnout Level Who Work in Banking Sector Accordıng to Maslach And Copenhagen Crıterıa

Öz

The concept of burnout syndrome was used in USA in the seventies to Express the occupational depression of the officials who work in client service for the first time. Burnout syndrome is one of the important factor that has direct effect on the productivity of an establishment. A productive establishment means physically and mentally active minds so when the workforce feel themselves psychologically, socially, or physically good success comes easily. Bank officials -as other workers in other sectors- can have problems, desperations, difficulties in every area of their lives. One of the factor that effects accomplishment of bank officials is their burnout exhaustion level which includes emotional exhaustion, depersonalization, personal accomplishment feeling, personal exhaustion, work exhaustion, client exhaustion. Burnout syndrome is also named as occupational intimidation. In this study, bank employees burnout were compared with respect to Maslach and Copenhagen Burnout Inventories MBI and CB I. As a result of the comparison, there were statistical differences were found in the gender and banks for CBI, operating limits, number of employees and banks for MBI

Anahtar Kelimeler

Maslach Burnout Inventory, Copenhagen

Kaynakça

• Ackerley, G. D., Burnell, J., Holder, C.ve Kurdek, L. (1988), ‘‘Burnout Amang Licensed
• Psychologists’’, Professional Psychology: Research and Practise, 19, 6624-631.
• Australian Journal of Psychology.(2006), ‘‘The Abstracts of the Joint Conference of the Australian Psychological Society and the New Zealand Psychological Society’’
• Australian Psychological Conferences, 107-211. Akşit, N.A. (2010), ‘‘Çalışanların İş Doyumunu Etkileyen Bireysel ve Örgütsel
• Faktörler’’, Türk İdare Dergisi, 467, 31-51. Bakker, A.B., Demerouti, E. ve Verbeke, W. (2004), ‘‘ Using the Job Demands
• Resources Model To Predict Burnout And Performance’’, Human Resource Management, 43, 1, 83-104 . Bakker, A. B, Le Blanc P. M. ve Schaufeli, W. B. (2005), ‘‘Burnout Contagion Among
• İntensive Care Nurses, Journal of Advanced Nursing’’, 51, 3, 276-287
• Beemsterboer, J. ve Baum B. H. (1984), ‘‘Burnout: Definition And Health Care
• Manegement’’, Social Work in Healt Care, 10, 1, 97-110. Buick, I. ve Thomas, M. (2001), ‘‘Why Do Middle Managers İn Hotels Burnout?’’
• International Journel of Contemporary Hospitality Management, 13, 6, 304-309. Borritz, M. (2006), ‘‘Burnout in Human Service Work-Causes And Consequences’’
• Ph. D. Thesis, National Enstitute of Occupational Health, 63s, (yayınlanmamış). Borritz, M. R. R. , Jakob B. B., Ebbe , V., Mikkelsen, A. ve Kristensen, T. (2006)
• “Burnout Among Employees İn Human Service Work: Design And Baseline Findings Of The Puma Study”, Scandinavian Journal of Public Health, 34, 49-58. Brown, M. A. (2006), ‘‘Preventing Professional Burnout in Hiv/Aids Care ,Hiv
• Medical Alert’’, www. upstate. edu, 10, 1, 8p. Byrne, B. M. (1993), ‘‘The Maslach Burnout Inventory: Testing for Factorial Validity and Invariance Across Elementary’’ , Intermedate and Secondary Teachers,Journal of Occupational and Organizational Psychology, 66, 97-212.
• Cabrita, J. ve Perista,H., (2007), ‘‘European Foundation for the Improvement of
• Living and Working Conditions’’, Measuring Job Satisfaction in Surveys Comparative Analytical Report, 30s. Campos, J. A. D. B. , Carlotto,M. S. ve Marôco,J., ‘‘Copenhagen Burnout Inventory – Student Version: Adaptation and Transcultural Validation for Portugal and Brazil’’, Psicologia: Reflexão e Crítica, 26 (1), 87-97. Cherniss, C. (1988), ‘‘Observed supervisiory Behaivior and Teacher Burnout in
• Special Education’’, Exceptional Children, 54(5), 449-454. Çam, O. (2001), ‘‘The Burnout in Nursing Academicians in Turkey’’, İnternational
• Journal of Nursing Studies, 38, 201-207. Daly, S. (1992), ‘‘ Principal Burnout in the Public Scholls: A Study Comparing the Perceived Burnout Levels of Elementary’’, Dissertation Abstract İnternational, (7), 2177 A.
• Deliorman, R. B. ,Yıldız, S., Boz, İ. T ve Yiğit, İ. (2009), ‘‘Tükenmişliği Ölçmede
• Alternatif Bir Araç:Kopenhag Tükenmişlik Envanterinin Marmara Üniversitesi Akademik Personeli Üzerine Uyarlaması’’, Yönetim, 20, 63, 77-98 . Dworkin, A. (1986), ‘‘Teacher Burnout in the Public Schools, State University of New
• York Pres’’, Albany. (Erişim: http: // site.ebrary.com/ lib/ deulibrary/ ) Fall,D. (1998), ‘‘Reducing the Negative Effects of Stress’’, W. Hoisington ph. D. ,46s.
• Fleishman, A. E. ve Erlbaum, L. (1982), ‘‘Human Performance and Productivity
• Associates Publishers’’, 267s. Freudenberger, H. J. (1974), “Staff Burnout”, Journal of Social Issues, 30, 159-168
• Gürbüz, H. ,Tutar, H. ve Başpınar, N. Ö. (2007) , ‘‘ Burnout Levels of Executive
• Lecturers: a Comparative Approach in Three Universities’’, Sosyal Bilimler Dergisi, , 83. Hanebuth, D, Aydin, D. ve Scherf,T. (2012), ‘‘Burnout and Related Conditions in
• Managers: a Five-Year Longitudinal Study’’, Psychology of Everyday Activity, Vol. 5 / No. 2. Işıkhan, V. (2006), ‘‘Onkoloji Alanında Bakım Verenlerin Tükenmişliği’’, Toplum ve Sosyal Hizmet Dergisi , 17, 2.
• Izgar, H. (2001), Okul Yöneticilerinde Tükenmişlik, Nobel Yayın Dağıtım
• Kaçmaz, N. (2005), ‘‘Tükenmişlik (Burnout) Sendromu’’, İstanbul Tıp Fakültesi Dergisi ,68, 1, 29-32.
• Karasu, S. (2009), ‘‘Çalışanların Yöneticilerin Liderlik Algılamaları ile Tükenmişlikleri
• Arasındaki İlişki Üzerine Bir Araştırma’’, Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 143s., (Yayımlanmamış). Kristensen, T. S. , Borritz, M. ,Villadsen, E. ve. Christensen,C. B. (2005); “The
• Copenhagen Burnout İnventory: a New Tool for the Assesment of Burnout”, Work Stress, July-September 19(3), 192-207. Maslach, C., Schaufeli, W. B ve Leiter, M. P. (2001), ‘‘Job Burnout’’, www. arjournals. annualreviews. org, 27s.
• Mbuthia, M. N. N. (2009), ‘‘An İnvestıgatıon into the Factors that Nurses Working
• Care Units Perceıve as Leading to Burnout’’, Ph. D. Thesis, University Of South Africa, 343s. (Yayınlanmamış). Milfont, T. L. , Denny, S. , Ameratunga, S. , Robinson, E. ve Merry, S. (2008)
• “Burnout and Wellbeing: Testing the Copenhagen Burnout İnventory in New Zealand Teachers”, Social Indicators Research, Volume: 89, Number: 1, October, 177. Norfolk, D. (1989), İşhayatında Stress, Form Yayınları.
• Ruiz, E. M, Quintero, H. B. G ve Lluis S. M. (2013), ‘‘Validation of the Spanish
• Version of the Copenhagen Burnout İnventory Questionnaire’’, Rev Esp Salud Pşblica ; 87: 165-179. Saari, M. L. ve Judge, A. T.(2004), ‘‘Employee Attitudes ve Job Satisfaction, Human
• Resource Management’’, 43, 4, 395-407. Sarıkaya, P. (2007), ‘‘Tükenmişlik Sendromunun Kişilik Özelliklerinden Denetim
• Odağı ile İlişkisi ve Bir Uygulama’’, Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 152s., (Yayımlanmamış). Serper, Ö. (1993), Uygulamalı İstatistik, Filiz Kitapevi.
• Schaufeli, W. B. ve Maslach, C. (1993), ‘‘Historical and Conceptual Development of
• Burnout’’, http://people.stfx.ca. Schmitz, M. J. (1986), Banka Şubesi Organizasyonu (Çev.İ.Özalp), Anadolu
• Üniversitesi Yayınları, 143s. Sılığ, A. (2003), ‘‘Banka Çalışanlarının Tükenmişlik Düzeylerinin Çeşitli Değişkenler
• Açısından İncelenmesi’’, Eskişehir Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Sonnenschein, M. , Sorbi, J. M. , Lorenz, J. P. , Schaufeli, W. B. ve Cora, M. J. M. (2007),‘‘Evidence that İmpaired Sleep Recovery May Complicate Burnout
• İmprovement İndependently of Depressive Mood’’, Journal of Psychosomatic Research, 62, 487-494. Sonnentag, S. (2005), ‘‘Burnout research: Adding an Off-Work and Day-Level
• Perspective’’, First Publ. in: Work ve Stress, 19 , 3, 271-275. Stenlund, T. (2009), ‘‘Rehabilitation for Patients with Burnout, Department of Public
• Health and Clinical Medicine’’, Occupational and Environmental Medicine’’ Umea University, 70s. Tepeci, M. ve Birdir, K. (2003), Otel Çalışanlarında Tükenmişlik Sendromu, 11. Ulusal
• Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı, 959-972. Wan-yu,Y. , Cheng, Y., Chen, C. J. , Yi Hu, P. ve Kristensen, T. S. (2007)
• “Psikometric Properties of the Chinese Version of Copenhagen Burnout Inventory Among. Employess in two Companies İn Taiwan”, International Journal of Behavioral Medicine, Vol:14,No:3, 126-133. William, B. W ve Davis, K. , Human Resources and Personel Management. (1993)
• Literatür Yayıncılık. Yıldırım, F. (1996), ‘‘Banka Çalışanlarında İş Doyumu ve Algılanan Rol Çatışması ile Tükenmişlik Arasındaki İlişki, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
• (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Yıldırım, M. H.ve İçerli, L. (2010), ‘‘Tükenmişlik Sendromu:Maslach ve Kopenhag
• Tükenmişlik Ölçeklerinin Karşılaştırmalı Analizi’’, Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 2, 1, 23-31 . Yılmaz, A. (2007), ‘‘İlköğretim Müfettişlerinin Mesleki Görevlerini Yerine Getirme
• Durumları ile Tükenmişlik Düzeyleri Arasındaki İlişki’’, Doktora Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 46s., (Yayımlanmamış)