İnsan Kaynakları Yönetimi Bilişsel Düzeyde Nasıl Algılanıyor? Metafora Dayalı Bir Değer‐ lendirme

Yıl 2011, Cilt: 6 Sayı: 1, 7 - 29, 01.04.2011

Serkan Bayraktaroğlu Rana Özen Kutanis Tülin Tunç

Öz

Bu çalışmada, bir üniversitenin İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi’nde lisans programında bulu‐ nan öğrencilerin, insan kaynakları yönetimi olgusuna ilişkin algılarının, bitki ve hayvan metaforları kullanılarak belirlenmesi amaçlanmıştır. İnsan kaynakları yönetimi dersini almış 63 kız ve 77 erkek olmak üzere toplam 140 kişiden oluşan öğrenci örneklemine açık uçlu sorular sorularak, alınan yanıtlar üzerinde içerik analizi yapılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre; en çok kullanılan bitki metaforu ‘bambu’ olup, insan kaynakları yönetimi olgusuna ilişkin algıları ifade etmede ‘meyvesiz’, ‘budama gerektirmeyen’ ve ‘yetişmesi zor’ olarak sınıflandırılan metaforlar daha çok kullanılmıştır. İnsan kaynakları yöneti‐ mi olgusuna ilişkin algıları ifade etmede en çok kullanılan hayvan metaforu ise ‘köpek’ olup; ‘hızlı’ olarak sınıflandırılan hayvan metaforları daha çok kullanılmıştır.

Anahtar Kelimeler

İnsan kaynakları yönetimi, bitki metaforları, hayvan metaforları.

How is Human Resource Management Perceived in Cognitive Level? A Metaphor‐ Based Evaluation

Öz

In this study we tried to explore the cognitive perceptions of a sample of 140 undergraduate students 77 male and 63 female in Economic Administrative Sciences programme of a univer‐ sity, on the issue of human resource manage‐ ment by using animal and plant metaphors. Content analysis of the answers to the open ended questions showed that the most common plant metaphor to define the issue of human resource management was 'bamboo' and other plants commonly used as metaphors were classified as 'fruitless', 'not requiring pruning' and 'difficult to rise'. The most common animal metaphor used to define human resource man‐ agement was the 'dog' and other commonly used animal metaphors were classified as the animals which run fast

Anahtar Kelimeler

Human resource management, plant metaphors, animal metaphors.

Kaynakça

• Al‐Hasnawi, A. R. (2007), “A Cognitive Approach to Translating Metaphors”, Translation Journal, 11(3).
• Altunışık, R. ve N. Sarıkaya (2009), “Tüketici Gözüyle Pazarlama: Metaforlarla Pazarlamaya Yönelik Tüketici Algı ve Tutumlarının İncelenmesi”, Uluslar Arası 7. Bilgi, Ekonomi ve Yönetim Kongresi Bildiriler Kitabı, 910‐922.
• Aydın, İ. H. (2004), “Bir Felsefi Metafor: Yolda Olmak”, Kırıkkale Üniversitesi I.Ulusal Sosyal Bilimler Sempozyumu, 9‐10 Aralık 2004.
• Boselie, P., G. Dietz, C. Boon (2005), “Commonalities and Contradictions in HRM and Performance Research”, Human Resource Management Journal, 15(3), 67‐94.
• Cohen, M., J. March, J. Olsen (1972), “A Garbage can Model of Organizational Choice”, Administrative Science Quarterly, 17(1), 1‐25.
• Daley, B. J. (2001), “Metaphors for Professional Learning”, Advances in Developing Human Resources, 3(3), 322‐332.
• Dobrić, N. (2010), “Theory of Names and Cognitive Linguistics‐The Case of the Metaphor”, Philosophy and Society, 1, 135‐147.
• Francis, H. (2002), “The Power of Talk in HRM‐Based Change”, Personnel Review,Vol. 31(2), 432‐448.
• Furunes, T. ve R. J. Mykletun (2007), “Why Diversity Management Fails: Metaphor Analyses Unveil Manager Attitudes”, Hospitality Management, 26, 974‐990.
• Gibbs, R. W. (2006), “Cognitive Linguistics and Metaphor Research: Past Success, Skeptikal Questions, Future Challenges”, DELTA (Online), Vol.22, No. Special, 1‐20.
• Güven, M. ve S. Güven (2009), “İlköğretim Öğrencilerinin Sosyal Bilgiler Dersinde Metafor Oluşturma Becerilerine İlişkin Nicel Bir İnceleme”, Kastamonu Eğitim Dergisi, Cilt 17(2), 503‐512.
• Howell, S. R. (2000), “Metaphor, Cognitive Models, and Language”, Comprehensive Module 3, http://www.steverhowell.com/lakoff.pdf, (Erişim: 15.09.10).
• Inkson, K. (2004), “Images of Career: Nine Key Metaphors”, Journal of Vocational Behavior, 65, 96‐111.
• Kalnicka, Z. (2006), “Feminist Metaforlar: Felsefeye Ne Önerebilirler?”, Çev. L. Sunar, Kadın Çalışmaları Dergisi, 1(2), 6‐17.
• Kendall, J. E. ve K. E. Kendall (1993), “Metaphors and Methodologies: Living Beyond the Systems Machine”, MIS Quarterly, 17(2), 149‐171.
• Kövecses Z. (2002), Metaphor: A Practical Introduction, New York: Oxford University Press, 98‐101.
• Kuchinke, K. P. (2001), “Metaphors and Paradigms for HRD Research and Practice”, Advances in Developing Human Resources, 3(3), 366‐378. Lakoff, G. ve M. Johnson (1980), Metaphors We Live by, Chicago: The University of Chicago Press.
• Li, R. (2006), “A Cognitive Perspective in Metaphor and Psycholinguistic Constrain on Its Transfer”, US‐China Foreign Language, 4(5), 40‐45.
• Marsick, V. J. (1990), “Altering the Paradigm for Theory Building and Research in Human Resource Development”, Human Resource Development Quarterly, 1(1), 5‐24.
• Morgan, G. (1998), Yönetim ve Örgüt Teorilerinde Metafor (Images of Organization), İstanbul: MESS Yayınları.
• Oswick, C., T. Keeney ve D. Grant (2002), “Metaphor and Analogical Reasoning in Organization Theory: Beyond Orthodoxy”, Academy of Management Review, 27(2), 294‐303.
• Palmer, I. ve R. Dunford (1996), “Understanding Organizations Through Metaphor”, Ed. Cliff Oswick ve David Grant, Organization Development: Metaphorical Explorations, London: Pitman, 7‐19.
• Richardson, J. ve S. McKenna (2000), “Metaphorical ‘Types’ and Human Resource Management: Self‐Selecting Expatriates”, Industrial and Commercial Training, 32(6), 209‐218.
• Rudden, J. (1994), “Instruction in Metaphor and Its Influence on Revisions Made by Third And Fifth Graders”, Annual Meeting of College Reading Association, New Orleans: LA.
• Saban, A. (2006), “Lisansüstü Öğrencilerin Nitel Araştırma Metodolojisine İlişkin Algıları”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı 17, 469‐487.
• Sajaniemi, J. ve T. Stützle (2007), “Lightweight Techniques for Structural Evaluation of Animated Metaphors”, Interacting with Computers, 19, 457‐471.
• Shindell, T. ve V. Willis (2001), “Analyzing HRD Metaphor‐in‐Use”, Advances in Human Resources, 3(3), 309‐321.
• Short, C. D. (2000), “Analysing Metaphor in Human Resource Development”, Human Resource Development International, 3(3), 323‐341.
• Short, C. D. (2001a), “Shining a Torch on Metaphor in HRD”, Advances in Developing Human Resources, 3(3), 297‐308.
• Short, C. D. (2001b), “Strategies for Applying Metaphor in HRD Research, Practice, and Education”, Advances in Developing Human Resources, 3(3), 379‐396.
• Soto‐Andrade, J. (2007), “Metaphors and Cognitive Modes in the Teaching ‐ Learning of Mathematics”, http://docs.google.com/viewer?a=v&q=cache:5U;NONoq2QOJ:captura.uchile.cl/j spui/bitstream/2250/10733/1/Soto‐Andrade_Cerme5_version7june200, (Erişim:15.09.10).
• Storey, J. (1995), “HRM Still Marching on or Marching”, Ed. John Storey, Human Resource Management: A Critical Text, London: Routledge, 3‐33.
• Torlak, Ö. (2008), “Tüketici Davranışını Anlamada Metafor Kullanımı: Postmodern Tüketiciyi Sivil İtaatsizlik Metaforu ile Açıklamak”, Pazarlama ve Pazarlama Araştırmaları Dergisi, 1(2), 63‐76.
• Valenzuela, J. ve C. Soriano (2005), “Cognitive Metaphor and Empirical Methods”, Barcelona English Language and Literature Studies, No.14.
• Watkins, K. E. (1989), “Five Metaphors: Alternative Theories for Human Resource Development”, Ed. Deane B. Gradous, Systems Theory Applied to Human Resource Development, Washington: American Society for Training and Development, 167‐184.
• Weick, K. (1976), “Educational Organizations as Loosely Coupled Systems”, Administrative Science Quarterly, 21(1), 1‐19.