Örgütsel Stres ve Örgütsel Bağlılık İlişkisi Üzeri‐ ne Orta Kademe Otel Yöneticileri Üzerinde Yapılan Bir Araştırma

Yıl 2011, Cilt: 6 Sayı: 1, 181 - 213, 01.04.2011

Özlem Uzun Elif Yiğit

Öz

Bu araştırmanın amacı, orta kademe yöneticile‐ rinin örgütsel stresleri ile örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişkiyi incelemektir. Anketler, An‐ talya’daki beş yıldızlı grup otel işletmelerinde çalışan 97 orta kademe yöneticisi üzerinde uygulanmıştır. Verilerin değerlendirilmesi amacıyla frekans tabloları düzenlenmiş, güveni‐ lirlik Cronbach's Alpha , faktör, Pearson korela‐ syon ve varyans analizleri ve t testi kullanılmıştır. Faktör analizi sonuçlarına göre, dört örgütsel bağlılık faktörü ortaya çıkmıştır duygusal bağlılık, devam bağlılığı‐alternatiflerin eksikliği, devam bağlılığı‐yatırımlar/yan bahisler ve nor‐ matif bağlılık . Örgütsel stres ile örgütsel bağlılık ve örgütsel bağlılık bileşenleri arasındaki ilişkiler, Pearson korelasyon analizi ile test edilmiştir. Bu analiz sonucunda, örgütsel stres ile duygusal bağlılık arasında ve örgütsel stres ile normatif bağlılık arasında anlamlı negatif ilişki bulunmuştur. Buna göre, örgütsel stres azaldıkça, duygusal bağlılık ve normatif bağlılığın arttığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Örgütsel stres, örgütsel bağlılık, orta kademe otel yöneticileri.

The Relationship Between Organizational Stress and Organizational Commitment: A Case of Middle Level Hotel Managers

Öz

The aim of this research is to study relations between organizational stress and organization‐al commitment of middle level managers. Ques‐tionnaires conducted on 97 middle level manag‐ers employed in five stars group hotel adminis‐trations in Antalya. Frequency tables were arranged; analysis of reliability Cronbach's Alpha , factor and Pearson correlation and one‐way anova, and t test were used in order to evaluate the data. According to consequences of factor analysis, four organizational commitment factors emerged affective commitment, conti‐nuance commitment–lack of alternatives, conti‐nuance commitment–investments/side bets, and normative commitment . Correlations between organizational stress and organizational com‐mitment, and organizational commitment’s bağlılık arasında ve örgütsel stres ile normatif bağlılık bulunmuştur. azaldıkça, duygusal bağlılık ve normatif bağlılığın arttığı görülmüştür. Anahtar Kelimeler: Örgütsel stres, örgütsel arasında anlamlı göre, negatif örgütsel ilişki stres Buna factors were tested by Pearson correlation analysis. Consequently, significant negative correlation between organizational stress and affective commitment, and between organiza‐tional stress and normative commitment were determined. Accordingly, as organizational stress decreases, affective commitment and normative commitment increases.

Anahtar Kelimeler

Organizational stress, organizational commitment, middle level hotel managers.

Kaynakça

• Akgündüz, S. (2006), Örgütsel Stres Kaynaklarının Çalışanların İş Tatmini Üzerindeki Etkisi ve Banka Çalışanları için Yapılan Bir Araştırma, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Akova, O. ve K. Işık (2008), “Otel İşletmelerinde Stres Yönetimi: İstanbul’daki Beş Yıldızlı Otel İşletmelerinde Bir Araştırma”, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(1), 17–44.
• Altunışık R. ve diğerleri, (2010), Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri SPSS Uygulamalı, Geliştirilmiş 6.Baskı, Sakarya: Sakarya Yayıncılık.
• Avcı, Ö. (2007), Örgütsel Stres Kaynaklarının Halkla İlişkiler Açısından İncelenmesi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Gazi Üniversitesi,Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Aydoğan, O. (2008), İş Stresinin Tükenmişlik ve Örgütsel Bağlılıkla İlişkisi: Kamu Sektöründe Bir Uygulama, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi),Kara Harp Okulu, Savunma Bilimleri Enstitüsü.
• Bateman, T. S. ve S. Strasser (1984), “A Longitudinal of the Antecedents of Organizational Commitment”, Academy of Management Journal, 27(1), 95–112.
• Becker, H. S. (1960), “Notes on the Concept of Commitment”, American Journal of Sociology, 66(1), 32–42.
• Bolat, O. İ. ve T. Bolat (2008), “Otel İşletmelerinde Örgütsel Bağlılık ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı İlişkisi”, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(19), 75–94.
• Efeoğlu, İ. E. (2006), “İş‐Aile Yaşam Çatışmasının İş Stresi, İş Doyumu ve Örgütsel Bağlılık Üzerindeki Etkileri: İlaç Sektöründe Bir Araştırma”, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Feınsteın, A. H. ve D. Vondrasek (2001), “A Study of Relationships Between Job Satisfaction and Organizational Commitment Among Restaurant Employees”, http: //hotel.unlv.edu/pdf/jobSatisfaction.pdf (Erişim: 11.03.2008).
• Güçlü, H. (2006), “Turizm Sektöründe Durumsal Faktörlerin Örgütsel Bağlılık Üzerindeki Etkisi”, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Gül, H. (2002), “Örgütsel Bağlılık Yaklaşımlarının Mukayesesi ve Değerlendirmesi”, Ege Akademik Bakış, 2(1), 36–57.
• Gül, H., E. Oktay, H. Gökçe (2008), “İş Tatmini, Stres, Örgütsel Bağlılık, İşten Ayrılma Niyeti ve Performans Arasındaki İlişkiler: Sağlık Sektöründe Bir Uygulama”, Akademik Bakış, Sayı: 15, Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E‐Dergisi, http: //www.akademikbakis.org/15/performans.pdf (Erişim:05.01.2009).
• Herscovıtch, L. ve J. P. Meyer (2002), “Commitment to Organizational Change: Extension of a Three‐Component Model”, Journal of Applied Psychology, 87(3), 474–487.
• Işık, K. (2006), “Otel İşletmelerinde Stres Yönetimi: İstanbul'daki Beş Yıldızlı Otel İşletmelerinde Bir Araştırma”, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kaya, O. (2007), Örgütsel Bağlılık: Emniyet Genel Müdürlüğü Merkez Biriminde Bir Uygulama, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Kınman, G. (1998), “Pressure Points ‐ A Survey into the Causes and Consequences of Occupational Stress in UK Academic and Related Staff”, http: //www.uofaweb.ualberta.ca/aasua//pdfs/pressurepoints.pdf (Erişim:10.10.2007).
• Leong, C. S., A. Furnham, C. L. Cooper (1996), “The Moderating Effect of Organizational Commitment on the Occupational Stress Outcome Relationship”, Human Relations, 49(10), 1345–1363.
• Mathıeu, J. E. ve D. M. Zajac (1990), “A Review and Meta‐ Analysis of the Antecedents, Correlates, and Consequences of Organizational Commitment”, Psychological Bulletin, 108(2), 171–194.
• Meyer, J. P., ve N. J. Allen (1997), “Commitment in the Workplace ‐ Theory, Research, and Application”, Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
• Meyer, J. P. ve L. Herscovitch (2001), “Commitment in the Workplace: Toward a General Model”, Human Resource Management Review, 11(3), 299–326.
• Meyer, J. P., P. G. Irvıng, N. J . Allen (1998), “Examination of the Combined Effects of Work Values and Early Work Experiences on Organizational Commitment”, Journal of Organizational Behavior, 19(1), 29–52.
• Meyer, J. P., D.J. Stanley, L. Herscovitch ve L. Topolnytsky (2002), “Affective Continuance and Normative Commitment to the Organization: A Meta‐ Analysis of Antecedents, Correlates and Consequences”, Journal of Vocational Behavior, 61(1), 20–52.
• Moore, C., S. Henderson, S. K. Chawla (2004), “Stress and Job Commıtment in the Workforce: A Health Care and Law Enforcement Example”, http: //www.sbaer.uca.edu/research/ssbia/1994/pdf/25.pdf (Erişim: 25.09.2008).
• Omolara, B. E. (2008), “Influence of Work Related Stress on Organizational Commitment at Olabisi Onabanjo University Ago Iwoye Ogun State Nigeria”, EABR & TLC Conferences Proceedings, Rothenburg, Germany. http://www.cluteinstitute onlinejournals.com/Programs/Rothenburg_2008/Article%20262.pdf (Erişim: 25.09.2008).
• Overberghe, C. T. V., H. Leffler, M. Matyasık, D. Sowınskı, M. Sharma ve M. C. Frame (2003), “Stress, Commitment, and Ethnicity‐ The Effects of Ethnicity on Perceived Stress with Supervisor and Organizational Commitment”, Graduate Organizational Attitudes and Behaviors Seminar, Illinois Institute of Technology.
• Özdevecioğlu, M. ve A. Aktaş (2007), “Kariyer Bağlılığı, Mesleki Bağlılık ve Örgütsel Bağlılığın Yaşam Tatmini Üzerindeki Etkisi: İş‐Aile Çatışmasının Rolü”, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (28), 1–20.
• Powell, D. M. ve J. P.Meyer (2004), “Side‐Bet Theory and the Three‐Component Model of Organizational Commitment”, Journal of Vocational Behavior, 65(1), 157–177.
• Sökmen, A. (2000), “Ankara’da Beş Yıldızlı Konaklama İşletmelerinde Örgütsel Bağlılık ile İşgören Performansı Arasındaki İlişkinin Belirlenmesine Yönelik Ampirik Bir Araştırma”, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Sökmen, A. (2005), “Konaklama İşletmeleri Yöneticilerinin Stres Nedenlerinin Belirlenmesinde Cinsiyet Faktörü: Adana’da Ampirik Bir Araştırma”, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1(2), 1–27.
• Şahin, N. (2007), Personel Güçlendirmenin İş Tatmini ve Örgütsel Bağlılık Üzerine Etkisi: Dört ve Beş Yıldızlı Otel İşletmelerinde Bir Uygulama, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Tarakçıoğlu, S. (2004), “Bursa Yöresindeki Konaklama İşletmesi Yöneticilerinin Stres Nedenleri Üzerine Bir Araştırma”, http://www.ttefdergi.gazi.edu.tr/makaleler/2004/Sayi2/183‐201.pdf (Erişim:10.10.2007).
• Tayfun, A., K. Palavar, İ. Yazıcıoğlu (2008), “Otel İşletmelerinde Çalışan İşgörenlerin Örgütsel Bağlılık Düzeylerinin Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi”, Kamu‐İş İş Hukuku ve İktisat Dergisi; 9(4), 179‐200.
• Temizkan, M. (2004), Nature of the Relationship Between Job Stress, Organizational Commitment and Job Satisfaction, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ulutaş, M. (2003), Katılımcı Yönetimin Örgütsel Bağlılık ve Yaratıcılığa Etkisi, (Yayımlanmamış Y. Lisans Tezi), Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Wasti, S.A. (2000), “Meyer ve Allen’in Üç Boyutlu Örgütsel Bağlılık Ölçeğinin Geçerlik ve Güvenilirlik Analizi”, Nevşehir: 8. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildirileri, 25‐27 Mayıs 2000.
• Yıldırım, F. (2002), Çalışma Yaşamında Örgüte Bağlılık ve Örgütsel Adalet İlişkisi, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yılmaz, A. ve S. Ekici (2003), “Örgütsel Yaşamda Stresin Kamu Çalışanlarının Performansına Etkileri Üzerine Bir Araştırma”, Celal Bayar Üniversitesi İ.İ.B.F., Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 10(2), 1‐19.