Örgütsel Bağlılık ve Ekstra Rol Davranışı Arasın‐ daki İlişkiler: İmalat Sektöründe Bir Araştırma

Yıl 2010, Cilt: 5 Sayı: 2, 236 - 250, 01.10.2010

Aydın Yılmazer

Öz

Bu çalışmanın amacı, Sakarya’da faaliyet göste‐ ren OTOKAR firmasında çalışanların örgütsel bağlılık düzeylerini ve rol davranışları arasındaki ilişkileri demografik özellikleri bakımından ince‐ lemektir. Araştırma üç bölümden oluşmaktadır. Anket formunun birinci bölümü, ankete katılanların bireysel özelliklerini tespit etmek için tanıtıcı bilgi formundan, ikinci bölümü çalışanların kuruma bağlılık düzeylerini ölçen Porter ve arkadaşları 1973 tarafından geliştirilen 15 maddelik örgütsel bağlılık ölçeğin‐ den oluşmaktadır. Anket formunun üçüncü bölümünde ise, çalışanların tanımlanmış 4 soru ve tanımlanmamış 4 soru rol davranışlarını belirlemek için Smith ve arkadaşları 1983 tarafından geliştirilen 8 maddelik ekstra rol davranışı ölçeği kullanılmıştır. Çalışma, örgütsel bağlılık ile ekstra rol davranışları arasında doğrusal bir ilişkinin olduğu ve örgütsel bağlılığın artmasına paralel olarak çalışanların fazladan rol davranışlarına gönüllü katılımlarının artacağı varsayımı üzerine kurulmuştur. Analiz sonuçlarından varsayımın doğrulandığı ve ku‐ rumsal bağlılığın, tanımlanmış ve tanımlanmamış rol davranışı göstermeyi olumlu yönde etkilediği anlaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Örgütsel bağlılık, ekstra rol davranışı, tanımlanmış ve tanımlanmamış rol davranışlar

The Relationships of Organizational Commitment and Extra Role Behaviors: A Study on Manufacturing Sector

Öz

The aim of this study is to define the institutional devotion and role behaviors among the em‐ployees of OTOKAR company operating in Sa‐karya, taking account to their personal characte‐ristics. Research was conducted by using a questionnaire made up of three sections in order to collect data. The first section is an introducto‐ry information form to determine their personal characteristics and in the second section a scale of commitment to institution consisted of 15 items developed by Porter et al 1973 to deter‐mine the extent of devotion to institution is used. In the final section of survey a scale consisted of 8 statements related to defined 4 questions and undefined 4 questions role behaviors, devel‐oped by Smith et al 1983 in order to measure role behaviors is used. It was observed that there is a direct relation between working, institutional devotion and extra role behaviors based on the assumption of parallel increase of the voluntary role behaviors with the increasing institutional devotion. Under the light of data obtained from research the assumption made above was ap‐proved and it is determined that the institutional devotion has positive effect on defined and undefined role behaviors.

Anahtar Kelimeler

Institutional devotion, extra role behavior, defined and undefined role behavior.

Kaynakça

• Aktan C. C. ve Tutar. H. (2006), “Organizasyonlarda Kurallar ve Kurumlar: Kurum‐ sal Kültür” içinde: C. C. Aktan, Kurumsal Kültür, Ankara: SPK Yayını.
• Baysal C. A, ve M. Paksoy (1999), “Mesleğe ve Örgüte Bağlılığın Çok Yönlü İnce‐ lenmesinde Meyer‐Allen Modeli”, İ.Ü. İşletme Fakültesi Dergisi, 28(1), 7‐15.
• Boshoff, C. ve G. Mels (1995), “A Causal Model to Evaluate the Relationships Among Supervision, Role Stres, Organizational Commitment and Internal Service Quality”, European Journal of Marketing, 29(2), 23‐42.
• Dunham, R.B., Grube, J.A., Castaneda, M.B.(1994), “Organizational Commitment: The Utility of an Integrative Definition”, Journal of Applied Psychology, 79(3), 370‐ 380.
• Fiol, Marlene, (1991), “Managing Culture as a Competitive Resource: An Identity‐ Based View of Sustainable Competitive Advantage”, Journal of Management, 17(1), 191‐211.
• İşbaşı Ö. J. (2000). “Örgütsel Vatandaşlık Davranışı; Farklı Ölçeklerin Uygulanabilir‐ liğine İlişkin Bir Çalışma”, Erciyes Üniversitesi 8. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildirileri, 25‐27 Mayıs, Nevşehir, 359‐370.
• Kwon, W. G., ve D.W. Banks (2004), “Factors Related to the Organizational and Professional Commitment of Internal Auditors”, Managerial Auditing Journal, 19 (5), 606‐622.
• Lok, P. ve J. Crawford, (2004), “The Effect of Organizational Cultura and Leadership Style on Job Satisfaction and Organizational Commitment. A Cross‐ National Comparison”, Journal Of Management Development, 23 (4), 321‐338.
• Luthans, F. (1994), Organizational Behavior, Newyork: McGraw‐Hill.
• Marchiori, D. ve A. Henkin (2004), “Organizational Commitment of Health Profession Faculty: Dimensions, Correlates and Conditions”, Medical Teacher, 26(4), 353‐358.
• Mathieu, J. E., ve D. M. Zajac (1990), “A Review and Meta‐Analiysis of the Antecedents, Correlates and Consequences of Organizational Commitment”, Psychological Bulletin, 108(2), 171‐194.
• Mellor, S., J. Barnes‐Farrel ve J. M. Stanton (1999), “Unions as Justice‐Promoting Organizations: The Interactive Effect of Ethnicity, Gender, and Perceived Union Effectiveness.” Sex Roles: A Journal of Research, 40(33), 331‐346.
• Meyer, J. P. ve N. J. Allen (1997), Commitment in the Workplace: Theory Research and Application, London: Sage Publications.
• Morgan, C. T. ve A. K. Richard (1980), Introduction to Psychology, New York: McGraw‐Hill.
• Mowday, R. T., L. W. Porter ve R.M. Streers, (1982), Employee‐Organization Linkages: The Psychology of Commitment, Absenteeism and Turnovers, New York: Academic Press.
• Mowday, R. T., R. M. Steers ve L. W. Porter (1979), “The Measurement of Organizational Commitment”, Journal of Vocational Behavior, 14: 224‐247.
• Obeng, K. ve I. Ugboro, (2003), “Organizational Commitment Among Public Transit Employees: An Assessment Study”, Journal of The Transportation Research Fo‐ rum, 57(2), 83‐98.
• Özmen, T.Ö, Y. Arbak ve Ö. Saatçioğlu (1997), “Örgütsel Bağlılığın Neden ve Sonuç‐ larına İlişkin Bir Model Analizi”, 3. Verimlilik Kongresi Bildirileri, 14‐16 Mayıs, Milli Prodüktivite Merkezi Yayınları, 599, Ankara, 490‐503.
• Porter, L., R. Steers, R. Mowday ve P. Boulian (1973), “Organizational Commitment, Job Satisfaction, and Turnover among Psychıatric Technicians”, Journal of Applied Psychology, 59(5), 603‐609.
• Reichers, A. E. (1985), “A Review and Reconceptualization of Organizational Commitment”, Academy of Management Review, 10(3), 465‐476.
• Robbins, S. (1998), Organizational Behaviour (8. Ed.), New Jersey: Prentice Hall International Inc.
• Shalley, C., L. Gilson ve T. Blum (2000), “Matching Creativity Requuırements and the Work Environment: Effects on Satisfaction and Intentions to Leave”, Academy of Management Journal, 43(2), 215‐223.
• Sheldon, M. E. (1971), “Investments and İnvolvement as Mechanisms Producing Commitment to Organization” Administrative Science Querterly, 16: 142‐150.
• Smith, C. A., D.W. Organ ve J. P. Near (1983) “Organizational Citizenship Behavior: It’s Nature and Antecedents”, Journal of Applied Psychology, 68: 655–663.
• Tutar, H. (2007), “Erzurumda Devlet ve Özel Hastanelerde Çalışan Sağlık Persone‐ lin İşlem Adaleti, İş Tatmini ve Duygusal Bağlılık Durumlarının İncelenmesi”, Sü‐ leyman Demirel Ün. İ.İ.B.F., 12(3), 97‐120.
• Türköz Y., (2000), “İşe ve Kuruma Yönelik Tutum Hangi Boyutlarda Ölçülmekte‐ dir?”, Modern Hastane Yönetimi Dergisi, 4(1), 4‐6.
• Wiener, Y. (1982), “Commitment in Organizations: A Normative View”, Academy of Management Review, 7(3), 418‐428.
• Yiğitoğlu, V. (2001), “Eğitim, Geliştirme ve Değerleme, Sosyalizasyon Süreci”, http://www.geocities.com/vedat5_2000/insankaynaklari8.html, (Erişim: 11.09.2008).
• Yüksel, İ., M. Kurt ve H. Önder (1998), “İş Güçlüğünün İş Doyumu, İş Gerilimine Bağlılık Üzerindeki Etkisinin Stepwise Regresyon Analizi ile Belirlenmesi”, Verimlilik Dergisi, MPM Yayını, 4: 43‐53.