BibTex RIS Kaynak Göster

-

Yıl 2013, Cilt: 8 Sayı: 1, 37 - 57, 01.03.2013

Öz

   Russian  Federation  is  the  leading  country  which Turkey  has  the  most  trade  deficit  with.  Is  high amount  of  energy  importation  the  only  reason for the existing serious trade deficit with Russian Federation?  What  are  the  goods  in  bilateral trade  Turkey  has  comparative  advantage  or disadvantage?  This  study  investigates  the answers  to  these  questions,  by  using  Revealed Comparative  Advantage  Index,  Grubel  Lloyd Index,  and  Export  Similarity  Index.  According  to the  results  of  this  study,  foreign  trade  deficit  of Turkey  with  Russian  Federation  mainly  results from  trade  of  “mineral  fuels,  lubricants  and related  materials”  and  “manufactured  goods classified  chiefly  by  material”.  It  is  noticed  that while  Turkey  has  comparative  advantage  on Russia  Federation  in  machinery  and  transport equipment,  miscellaneous  manufactured  artic‐les,  food  and  live  animals,  Russian  Federation has a comparative advantage on Turkey in terms of  mineral  fuels,  lubricants,  and  related  materi‐als.  In  addition,  it  is  determined  that  the  trade between two countries is mainly of inter‐industry trade and the similarity in means of the exported goods groups is rather low. Key Words: The Trade Deficit, Revealed Compar‐ative Advantage Index, Grubel Lloyd Index Export Similarity Index.         1.Giriş Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşundan bugüne kadar gerek ihracat gerekse ithalat değerleri  sürekli  artmakla  birlikte,  ithalattaki  artışın  ihracattan  daha  fazla  olması nedeniyle zamanla ciddi dış ticaret açıkları ortaya çıkmıştır. 1923‐2011 döneminde yaklaşık  olarak  ihracat  2412  kat,  ithalat  2535  kat  artarken,  dış  ticaret  açığındaki artış ise 2709 kat olmuştur. Dış ticaretin gelişim seyri genel olarak incelendiğinde; 1923‐1929  döneminde  uygulanan  liberal  ekonomi  politikalarının  da  etkisiyle  sü‐rekli  dış  ticaret  açığı  verildiği,  1929  yılında  dünya  genelinde  yaşanan  ekonomik krizin  etkilerinden  korunmak  amacıyla  uygulanmaya  başlayan  aşırı  korumacı  dış ticaret politikaları sonucunda, 1946 yılına kadar (1938 yılı hariç) dış ticaret fazlası ortaya çıktığı, çok partili dönemin başladığı ve tekrar liberal politikaların ivme ka‐zandığı 1947 yılından günümüze kadar ise, sürekli dış ticaret açığı yaşandığı görül‐mektedir. Sürekli dış ticaret açığı vermekte olan Türkiye’nin, 2000’li yılların başından itibaren dış ticaret açığının önemli bir kısmı Rusya Federasyonu ile yapılan ticaretten kay‐naklanmaktadır. Rusya Federasyonu 2011 yılına kadar Türkiye’nin en fazla ithalat yaptığı ülkeler arasında birinci sırada yer alırken, bu ülkeye yapılan ihracat ithalata nazaran oldukça düşük seviyede kalıp, istenilen düzeye henüz ulaşamamıştır. Ça‐lışmanın temel amacı, Türkiye’nin en fazla dış ticaret açığı verdiği ülkelerin başında gelen Rusya Federasyonu ile yapılan ikili ticareti karşılaştırmalı olarak analiz ede‐rek,  Türkiye’nin  karşılaştırmalı  üstünlüğe  veya  karşılaştırmalı  dezavantaja  sahip olduğu ürünleri ve Türkiye aleyhine ortaya çıkan dış ticaret açıklarının nedenlerini analiz etmektir. Bu  çalışmada,  Türkiye  ile  Rusya  Federasyonu  arasındaki  ikili  ticaret  genel  olarak ele alındıktan sonra, Açıklanmış Karşılaştırmalı Üstünlükler Endeksi kullanılarak ikili ticarette  Türkiye’nin  karşılaştırmalı  üstünlüğe  veya  karşılaştırmalı  dezavantaja sahip olduğu ürünler incelenmiş ve dış ticaret açığına neden olan temel mal grup‐ları belirlenmiştir. Ayrıca Grubel Lloyd Endeksi kullanılarak iki ülke arasındaki tica‐retin  endüstriler  arası  ticaret  şeklinde  mi  yoksa  endüstri  içi  ticaret  şeklinde  mi gerçekleştiği  analiz edilmiştir. Daha sonra ise, İhracat Benzerlik Endeksi  kullanıla‐rak  Türkiye  ile  Rusya  Federasyonu’nun  ihraç  ettikleri  ürünler  yönünden  benzer yapıya sahip olup olmadığı irdelenmiştir.  2.Temel Ticaret Ortaklarının Türkiye’nin Dış Ticaretindeki Yeri Türkiye, 1929 yılında yaşanan Büyük Ekonomik Bunalım’ında etkisiyle dış ticarette aşırı  korumacılığa  başlamış  ve  kurumacılığa  dayanan  dış  ticaret  politikasını 1980’lerin  başına  kadar  sürdürmüştür.  1980’li  yıllarla  birlikte  serbest  piyasa  eko‐nomisi düşüncesi ağırlık kazanmaya başlayınca ithal ikameci sanayileşme strateji‐sinden vazgeçilerek, ihracatı teşvike  dayalı sanayileşme stratejisi  benimsenmiştir. Böylece  dış  ticarette  korumacılığa  nazaran  ihracatın  teşviki  ve  artırılması  daha öncelik  bir  hal  almıştır.  Bu  dönüşüm  her  ne  kadar  ihracatı  artırsa  da  ithalattaki artış daha fazla olmuş ve böylece günümüze kadar süren ciddi dış ticaret açıkları ortaya çıkmıştır. Tablo 1. Türkiye’nin Temel Ticaret Ortaklarıyla Ticaretinin Genel Görünümü (Milyar $)   İHRACAT  2011 Almanya 5.04 5.18 11.45 13.96 İngiltere 1.14 2.04 7.22 8.16 İtalya 1.46 1.79 6.51 7.85 Fransa 1.03 1.66 6.04 6.81 Rusya Federasyonu 1.24 0.64 4.63 6.00 ABD  1.51 3.14 3.77 4.60 İran 0.27 0.24 3.04 3.60 Çin 0.07 0.10 2.26 2.47 Toplam  21.64 27.77 113.88134.97   İTHALAT Rusya Federasyonu 2.08 3.89 21.59 23.95 Almanya 5.55 7.20 17.53 22.99 Çin 0.54 1.34 17.18 21.69 ABD  3.72 3.91 12.32 16.03 İtalya 3.19 4.33 10.20 13.45 İran 0.69 0.82 7.64 12.46 Fransa 2.00 3.53 8.18 9.23 İngiltere 1.83 2.75 4.68 5.84 Toplam  35.71 54.50 185.54240.83   DIŞ TİCARET DENGESİ Çin ‐0.47‐1.25‐14.92‐19.22 Rusya Federasyonu ‐0.84‐3.24‐16.96‐17.95 ABD  ‐2.21‐0.78‐8.55‐11.43 Almanya ‐0.51‐2.02‐6.08‐9.03 İran ‐0.42‐0.58‐4.60‐8.86 İtalya ‐1.74‐2.54‐3.69‐5.60 Fransa ‐0.96‐1.87‐2.14‐2.42 İngiltere ‐0.69‐0.712.55 2.32 Toplam ‐14.07‐26.73‐71.76‐105.86           Kaynak: TÜİK. http://www.tuik.gov.tr/jsp/duyuru/upload/vt/vt.htm. Türkiye’nin temel ticaret ortaklarıyla ticaretine ilişkin dış ticaret verileri Tablo 1’de sunulmuş olup, ülkeler 2011 yılı verileri dikkate alınarak sıralanmıştır. Tabloda da görüldüğü gibi ihracat içerisindeki en yüksek pay sırasıyla Almanya, İngiltere, İtalya ve Fransa gibi Avrupa Birliği (AB) ülkelerine aittir. Türkiye’nin en fazla ihracat yap‐tığı ülke Almanya olup, 2011 yılı itibariyle bu ülkeye yapılan ihracat yaklaşık olarak 

Rusya Federasyonu ile Ticarette Türkiye’nin Açmazları

Yıl 2013, Cilt: 8 Sayı: 1, 37 - 57, 01.03.2013

Öz

Türkiye’nin en fazla dış ticaret açığı verdiği
ülkelerin başında Rusya Federasyonu gelmektedir. Acaba Rusya Federasyonu ile yapılan ticarette ortaya çıkan ciddi açıkların tek nedeni yüksek
miktarda enerji ithalatı mıdır?  İkili ticarette
Türkiye’nin karşılaştırmalı üstünlüğe veya dezavantaja sahip olduğu ürünler nelerdir? Çalışmada, Açıklanmış  Karşılaştırmalı Üstünlükler, Grubel Lloyd ve İhracat Benzerlik Endeksleri kullanılarak bu sorulara cevap aranmıştır. Elde edilen
sonuçlara göre; Türkiye’nin Rusya Federasyonu
ile dış  ticaret açıkları büyük ölçüde “mineral
yakıtlar, yağlar vb. damıtılmasından elde edilen
ürünler” ile “başlıca sınıflara ayrılan işlenmiş 
mallar” ın ticaretinden kaynaklanmaktadır.
Makineler ve taşıt araçları, çeşitli mamul eşya,
canlı hayvanlar ve gıda maddelerinde Türkiye’nin; mineral yakıtlar, yağlar vb. damıtılmasından elde edilen ürünlerde ise Rusya Federasyonu’nun karşılaştırmalı üstünlüğe sahip olduğu
görülmektedir. Ayrıca iki ülke arasındaki ticaretin
büyük ölçüde endüstriler arası ticaret  şeklinde
gerçekleştiği ve ülkelerin ihraç ettikleri mal
grupları yönünden benzerliğinin oldukça düşük
düzeyde olduğu tespit edilmiştir

Toplam 0 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Bölüm Makaleler
Yazarlar

Cemalettin Kalaycı Bu kişi benim

Yayımlanma Tarihi 1 Mart 2013
Gönderilme Tarihi 2 Kasım 2014
Yayımlandığı Sayı Yıl 2013 Cilt: 8 Sayı: 1

Kaynak Göster

APA Kalaycı, C. (2013). Rusya Federasyonu ile Ticarette Türkiye’nin Açmazları. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Dergisi, 8(1), 37-57.