Karadeniz Bölgesi’nde Arıcılık Ürünleri ve Bal için Küme Bileşenlerinin Değerlendirilmesi

Yıl 2021, Cilt: 16 Sayı: 1, 34 - 54, 01.04.2021

Özgür Teoman , Onur Yeni

https://doi.org/10.17153/oguiibf.541398

Cited By: 1

Öz

Türkiye’de bal ve diğer arıcılık ürünleri sektörü son yıllarda gerek üretim düzeyi gerekse meydana getirdikleri katma değer itibariyle önemli gelişmeler kaydetmektedir. Bu çalışmada Karadeniz Bölgesi için bal ve arıcılık ürünleri üretimine yönelik olarak daha etkin işleyen bir piyasa yapısı için bir kümelenme modeli değerlendirilmiştir. Küme, biri merkezi, üçü tamamlayıcı dört kısımdan oluşmaktadır. Stratejinin merkezi bileşenini Karadeniz Bölgesindeki üreticilerin önemli bir kısmını oluşturan küçük aile işletmeleri ile bal ve arıcılık ürünleri için etkin fiyat oluşumunu sağlayacağı düşünülen değişim piyasası oluşturmaktadır. Kümenin ilk kutbu olan arz sağlayıcılar arasında girdi sağlayıcıları ile ürünleri işleyici ve arıcılık yan ürünleri üreten firmalar yer almaktadır. İkinci kutupta finansmana ve pazarlamaya dönük hizmet sağlayıcıları ile turizm sektörü yer alırken, kümenin son kutbunu, kamu ve özel sektörün teknolojik ve finansal desteğiyle oluşacak kurumsal destek mekanizmaları oluşturmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Arıcılık, Bal Üretimi, Tarımsal Kümelenme, Bölgesel Kalkınma, Karadeniz Bölgesi, Türkiye

Evaluation of the Cluster Components for Apiculture Products and Honey in the Black Sea Region of Turkey

Öz

Honey and other apicultural products have made considerable progress in both production levels and value-added in Turkey. We evaluated a cluster-ing formation for the honey and apicultural products sector in the Black Sea Region of Turkey to develop a more efficient market framework. In our cluster, there is one center and three poles of the cluster: Beekeepers and exchange market in the center, supply providers, service providers, and institutional support are in the poles. The central component of the cluster is the small family enterprises, which constitute a significant part of the producers in the Black Sea Region. The other central part of the cluster; the exchange market is expected to promote efficient price formation. The stakeholders of the supply providers are the input providers and food processing and by-product companies. The second pole of the cluster is composed of financial institutions and services, marketing services, and the tourism sector. Institutional support mechanisms are the last pole of the cluster and composed of public and private support.

Anahtar Kelimeler

Apiculture, Honey Production, Agricultural Clustering, Regional Development, Black Sea Region, Turkey

Kaynakça

• Alsaç, Filiz (2010), Bölgesel Gelişme Aracı Olarak Kümelenme Yaklaşımı ve Türkiye için Kümelenme Destek Modeli Önerisi, Uzmanlık Tezi, Ankara: T. C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı.
• Büke, Atakan; Gökdemir, F. Kübra (2010), “Günümüz Kapitalist Tarımında Küçük Meta Üretimi Toprak Mülkiyeti İlişkisi”, (Ed. Sonay Bayramoğlu Özuğurlu) Toprak Mülkiyeti Sempozyum Bildirileri, Ankara: Memleket Yayınları: 188-203.
• Bozkurtoğlu Sercan (2013), “Kümelenme Modeli ve Türkiye'deki Kümelenme Çalışmaları”. http://www.izto.org.tr/portals/0/bilgi%20bankası/projeveraporlar/kumelenme/kumelenmemodeli.pdf. (Erişim: 15.05.2018).
• Ceyhan, Vedat; Emir, Murat (2016), Türkiye Arıcılığının Mevcut Durumu, Sorunları ve Geleceği, Samsun: Erol Ofset.
• Çaşkurlu, Sibel (2012), “Türk Tarımının Üçüncü Gıda Rejimine Eklemlenme Süreci”, Mülkiye Dergisi, Vol. 36 No. 3: 61-100.
• Čiegis, Remigijus; Pareigis, Rimantas; Burgis, Darius (2011), “Analysis of New Economic Geography and W. Cristaller Central Place Theory”, Human Resources-The Main Factor of Regional Development, No.5: 77-83.
• DOKAP (2016), DOKAP Bölgesi Arıcılığının Geliştirilmesi Projesi Sonuç Raporu, Ankara: DOKAP Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı.
• Edleman Paul. R (2006), “Farm Characteristics of Contract Specialty Grain Producers”, Journal of Sustainable Agriculture, Vol. 29 No. 1: 95-117.
• Eng, Irne (1999) “Agglomeration and the Local State: The Tobacco Economy of Yunnan China”. Transactions of the Institute of British Geographers, Vol. 24 No. 3: 315-329.
• European Comission (2008), Towards World-Class Clusters in the European Union: Implementing the Broad-based Innovation Strategy, Communication from the Commission to the Council, the European Parliament, the European Economic and Social Committee and the Committee of the Regions, COM(2008) 352 Final, 17 October, Brussels: European Comission.
• Friedmann, Harriet (2005), “From Colonialism to Green Capitalism: Social Movements and Emergence of Food Regimes”. (Ed. Frederick H. Buttel and Philip McMichael), New Directions in the Sociology of Global Development (Research in Rural Sociology and Development Volume 11). Amsterdam: Elsevier JAI: 227-264.
• Fujita, Masahisa (2007), “The Development of Regional Integration in East Asia: From the Viewpoint of Spatial Economics”, Review of Urban & Regional Development, Vol. 19 No. 1: 2-20.
• Gálvez-Nogales, Eva (2010), “Agro-based Clusters in Developing Countries: Staying Competitive in a Globalized Economy”, Agricultural Management, Marketing and Finance Occasional Paper No. 25, Rome: FAO.
• Gangopahdyay, Partha (2014), “Can There Be Rural Development From Agglomeration Externalities and Household Efficiencies?: Lessons From a Field Study in India”, The Journal of Developing Areas, Vol. 48 No. 3: 47-63.
• Gap Organik (2016), “Küme Projesi”, http://www.gaporganik.org/tr/kumeProjesi (Erişim: 20.05.2018).
• Gruber Stefan and Anna Soci (2010), “Agglomeration, Agriculture, and the Perspective of the Periphery”, Spatial Economic Analysis, Vol. 5 No. 1: 43-72.
• Gültekin, Sadettin (2011), “Küreselleşme Çağında Dış Tı̇carette Rekabet İçin Kümelenme Stratejı̇sı̇: Türkı̇ye’nı̇n Tarım Kümelenmesı̇ Gerekliliği”, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi No. 22: 29-40.
• Güngör, Ersin; Ayhan, Akif Burak (2016), “Bartın Yöresi Orman Kaynaklarının Bal Üretim Potansiyeli ve Ekonomik Değeri”, Türkiye Ormancılık Dergisi, Vol. 17 No. 1: 108-116.
• Industrial Property Code, 2016, Art. 34.
• Kekeçoğlu, Meral; Gürcan, E. Kemal; Soysal, M. İhsan (2007), “Türkiye Arı Yetiştiriciliğinin Bal Üretimi Bakımından Durumu”, Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, Vol. 4 No. 2: 227-236.
• Kloosterman, C. Robert; Boschma, Ron A. (2005), “Further Learning from Clusters”, (Ed. Ron Boschma and Robert Kloosterman), Learning from Clusters: A Critical Assesment from an Economic-Geographical Perspective, Dordrecht: Springer: 391-405.
• Krugman, Paul (1999), “The Role of Geography in Development”, International Regional Science Review, Vol. 22 No. 2: 142-161.
• McMichael, Philip (2009), “A Food Regime Genealogy”, The Journal of Peasant Studies, Vol. 36 No. 1: 139-169.
• Oyan, Oğuz (2013), “Tarımda IMF-DB Gözetiminde 2000'li Yıllar”, (Ed. Necdet Oral), Türkiye Tarımının Ekonomi Politiği 1923-2013, Ankara: Nota Bene Yayınları: 111-131.
• Özçelik, Ahmet; Turan, Ahmet; Tanrıvermiş, Harun (1999), Türkiye’de Tarımın Pazara Entegrasyonunda Sözleşmeli Tarım ve Bu Modelin Sürdürülebilir Kaynak Kullanımı ile Gelir Üzerine Etkileri, Proje Raporu No. 1999-2, Ankara: T.C. Tarım Bakanlığı Tarımsal Ekonomi Araştırma Enstitüsü.
• Özuğurlu, Metin (2011), Küçük Köylülüğe Sermaye Kapanı, Ankara: Nota Bene Yayınları.
• Parfitt, Julian; Barthel, Mark; Macnaughton, Sarah (2010), “Food Waste within Food Supply Chains: Quantification and Potential for Change to 2050”, Philosophical Transactions of the Royal Society B, No. 365: 3065-3081.
• Porter, Michael E. (1990), “The Competitive Advantage of Nations”, Harvard Business Review, No. 68: 73-93.
• Porter, Michael E. (1998). “Clusters and the New Economics of Competition”. Harvard Business Review, No.76: 77-90.
• Şenses, Fikret (2013), Neoliberal Küreselleşme ve Kalkınma: Seçme Yazılar, İstanbul: İletişim Yayınları.
• TKDK (2016). Arıcılık Sektör Toplantısı Sonuç Raporu. Ankara: TKDK.
• Ulukan, Umut (2009), Türkiye Tarımında Yapısal Dönüşüm ve Sözleşmeli Çiftçilik: Bursa Örneği, İstanbul: Sosyal Araştırmalar Vakfı.
• Van Eenennaam, Fred; Soesman, Ruth (2008), “The Dutch Flower Cluster”, http://probni.fpn.bg.ac.rs/wp-content/uploads/Dutch_Flower_Clusterconcept_2008.pdf (Accessed: 07.05.2018).
• Yaşar Nurdoğan; Güler, Ahmet; Yeşiltaş, H. Bahtiyar; Bulut, Gülten; Gökçe, Mustafa (2002), “Overall Structure of Beekeeping in the Black Sea Region of Turkey”, Mellifera, Vol. 2, No. 3: 47-56.
• Yıldız, Sebahattin; Salih, Alp (2014). “Bir Kümelenme Örneği Olarak Kars Kaşar Peyniri Endüstri Kümesi”. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Vol. 32 No. 1: 249-272.
• Yonca Hayvancılık (2014), “Türkiye'de Bir İlk: Tarımsal Kümelenme Modeli, http://yoncahayvancilik.com.tr/yonca/haber/39/turkiyede-bir-ilk-tarimsal-kumelenme-modeli (Accessed: 17.05.2018).
• Zanbak, Mehmet; Çağatay, Selim (2018), “Coğrafi İşaretler: Kırsal Kalınmanın Vazgeçilmez Aracı”, İktisat ve Toplum Dergisi, No. 90: 18-33.
• Zanlungo, J. Pablo; Katz, Jorge; Vera, Valentina; Roje, Pedro (2011), “The Re-Structring of the Chilean Salmon Farming Cluster after the 2008 Sanitary and Environmental Crisis”, https://www.researchgate.net/publication/279179837_The_Re-Structuring_of_The_Chilean_Salmon_Farming_Cluster_After_The_2008_SanitaryAnd_Environmental_Crisis (Accessed: 12.06.2018).