Covid-19 ile Mücadelede Ülkelerin Nispi Performansı ve Kamusal Tedbirlerin Etkisi

Yıl 2023, Cilt: 18 Sayı: 1, 1 - 17, 01.04.2023

Gupse Sevda Yalçın Oğuz Kara Üzeyir Aydın

https://doi.org/10.17153/oguiibf.1159745

Öz

Covid-19 pandemisi birçok ülkenin sağlık altyapılarının test edilmesine ve pandemi karşısındaki yönetsel becerilerinin sorgulanmasına olanak sağlamıştır. Pandemiyi kontrol altına almak için ülkeler, vakaların tespit ve tedavisinin yanı sıra hastalığın yayılımını önlemek için bazı kamusal kısıtlama ve tedbirlere başvurmuşlardır. Bu çalışmada pandemi sürecinde uygulanan kamusal kısıtlamaların Covid-19 ile mücadeledeki etkisi iki aşamalı Bootstrap Veri zarflama yöntemi kullanılarak incelenmiştir. İlk aşamada ülkelerin Covid-19 ile mücadelede sağlık altyapılarının performansı ikinci aşamada ise kamusal tedbirlerin performans skorları üzerindeki etkisi değerlendirilmiştir. Sonuç olarak pandemiyle mücadelede en başarılı ülkelerin Avusturya, Danimarka ve Litvanya olduğu; Amerika, Fransa ve Belçika’nın ise en başarısız ülkeler olduğu tespit edilmiştir. Kamusal tedbirlerin Covid-19 ile mücadelede ülkelerin performansını genelde olumlu yönde etkilediği belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Covid-19, Kamusal tedbir ve kısıtlamalar, İki Aşamalı Veri Zarflama Analizi

The Relative Performance of Countries in the Fight Against Covid-19 and the Impact of Public Measures

Öz

The Covid-19 pandemic has tested the health infrastructures of many countries and has enabled them to examine their managerial skills in the face of the pandemic. To control the pandemic, countries have resorted to some public restrictions and measures to prevent the spread of the disease, as well as the detection and treatment of cases. In this study, the effect of public restrictions applied during the pandemic process in the fight against Covid-19 was examined using the Two-Stage Bootstrap Data Envelopment method. In the first stage, the performance of the health infrastructures of the countries in the fight against Covid-19, and in the second stage, the effect of public measures on the performance scores was evaluated. As a result, it has been seen that the most successful countries in the fight against the pandemic are Austria, Denmark, and Lithuania. On the other hand, America, France, and Belgium were found to be the most unsuccessful countries. It has been determined that public measures generally have a positive effect on the performance of countries fighting Covid-19.

Anahtar Kelimeler

Covid-19, public restrictions and measures, Two-Stage Bootstrap Data Envelopment Analysis

Kaynakça

• Arsu, T. (2021). Ülkelerin Covid-19 Pandemisine Karşı Mücadelesinin Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri ile Değerlendirilmesi. Bitlis Eren Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Akademik İzdüşüm Dergisi, 6 (1), 128-140.
• Bayram, Y., (2011) 1980 Sonrası Sağlık Harcamalarının Bütçedeki Gelişimi ve Değerlendirilmesi, T.C. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Maliye Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Banker, R. D., Charnes, A., & Cooper, W. W. (1984). Some models for estimating technical and scale inefficiencies in data envelopment analysis. Management science, 30(9), 1078-1092.
• Breitenbach, M. C., Ngobeni, V., & Ayte, G. (2020). The first 100 days of COVID-19 coronavirus–How efficient did country health systems perform to flatten the curve in the first wave?, MPRA Paper No. 8872, https://mpra.ub.uni-muenchen.de/8872/
• Eltoukhy, A. E., Shaban, I. A., Chan, F. T., & Abdel-Aal, M. A. (2020). Data analytics for predicting covid-19 cases in top affected countries: Observations and recommendations. International Journal of Environmental Research and Public Health, 17(19), 7080.
• Ergülen, A., Bolayır, B., Ünal, Z., & Harmankaya, İ. (2021, October). VZA yöntemi İle Covid-19 pandemi döneminde bir değerlendirme: G7 ülkeleri etkinlik analizi. V. International Conference on Covid-19 Studies-Assoc. Prof. Dr. Nilgun Ulutasdemır. ISBN: 978-625-7464-26-0, 255-261.
• Efron, B. (1979). Bootstrap methods: another look at the jackknife. Annals of Statistics, 7, 1–26. doi:10.1214/aos/ 1176344552
• Dolu, A., ve Ekinci, R. (2020). Eğitimde etkinliğin ölçülmesi: pisa verileri ile bootstrap veri zarflama analizi tahmini, Journal of Yasar University, 2020, 15 (Special Issue), 207-218.
• Farrell M.J. (1957). The measurement of productive efficiency Journal of the royal statistical society. Series A.
• Ghasemi, A., Boroumand, Y., & Shirazi, M. (2020). How do governments perform in facing COVID-19?. MPRA Paper No. 99844, https://mpra.ub.uni-muenchen.de/99844/
• Halkos, G. E., ve Tzeremes, N. G. (2013). A two‐stage double bootstrap dea: the case of the top 25 European football clubs' efficiency levels. Managerial and Decision Economics, 34(2), 108-115.
• Huremović D. (2019) Brief History of Pandemics (Pandemics Throughout History). In: Huremović D. (eds) Psychiatry of Pandemics. Springer, Cham. https://doi.org/10.1007/978-3-030-15346-5_2
• Jee Y. (2020). WHO International Health Regulations Emergency Committee for the COVID-19 outbreak. Epidemiology and health, 42, e2020013. https://doi.org/10.4178/epih.e2020013
• Kaman, Ferhan, & Yücel, Ahmet (2021). Covid-19’dan En Çok Etkilenen 9 OECD Ülkesinin Sağlık Çalışanlarının Etkinliğinin İncelenmesi Üzerine Bir Çalışma. Uygulamalı Sosyal Bilimler ve Güzel Sanatlar Dergisi, 3(5).
• Morens, D. M., Folkers, G. K., & Fauci, A. S. (2009). What is a Pandemic?. The Journal of Infectious Diseases, 200(7), 1018-1021.
• Ramanathan, R. (2003). An introduction to data envelopment analysis: a tool for performance measurement. New Delhi: Sage Publications.
• Sargutan, A. E. (2005) Sağlık Sektörü ve Sağlık Sistemlerinin Yapısı, Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 8(3), 400-428.
• Simar, L., & Wilson, P. W. (2002). Non-parametric tests of returns to scale. European Journal of Operational Research, 139(1), 115-132.
• Simar, L., & Wilson, P. W. (2007). Estimation and inference in two-stage, semi-parametric models of production processes. Journal of econometrics, 136(1), 31-64.
• Seddighi, H., Nejad, F. N., & Basakha, M. (2020). Comparing Iran's healthcare system efficiency with OECD countries using Data Envelopment Analysis. Quarterly Journal of Management Strategies in Health System. http://dx.doi.org/10.18502/mshsj.v5i2.4252
• Selamzade, F., & Özdemir, Y. (2020). COVID-19a Karşı OECD Ülkelerinin Etkinliğinin VZA ile Değerlendirilmesi. Electronic Turkish Studies, 15(4).
• Yiğit, A. (2020). The Performance of OECD Countries in Combating with Covid 19 Pandemics: A CrossSectional Study. Journal of Current Researches on Social Sciences, 10 (2), 399-416.