Country Based Concentration (Diversification) Analysis in Turkey's Foreign Trade: Shanghai Cooperation Organization

Yıl 2023, Cilt: 18 Sayı: 1, 210 - 228, 01.04.2023

Zeynep Aktaş Çimen , Didem Kutlu

https://doi.org/10.17153/oguiibf.1258420

Cited By: 1

Öz

The aim of the study is to measure the country-based concentration (diversity) in Turkey's foreign trade on the basis of the Shanghai Cooperation Organization members Russia, China, Kazakhstan, Kyrgyzstan, Tajikistan, Uzbekistan, Pakistan, India and Iran. The Gini-Hirschman Index was used in the study covering the period 2012-2021. Data were obtained from the International Trade Center database. The findings of the study suggest that Turkey is quite successful in increasing the product variety in Turkey's exports to Iran and China; it shows that Turkey has seriously increased the product variety in the imports from Iran, India, Uzbekistan, Tajikistan and Russia.

Anahtar Kelimeler

Foreign Trade, Concentration, Gini-Hirschman Index

Türkiye Dış Ticaretinde Ülke Bazlı Yoğunlaşma (Çeşitlendirme) Analizi: Şanghay İşbirliği Örgütü

Öz

Çalışmanın amacı, Türkiye dış ticaretinde ülke bazlı yoğunlaşmayı (çeşitliliği) Şanghay İşbirliği Örgütü üyesi Rusya, Çin, Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan, Özbekistan, Pakistan, Hindistan ve İran ülkeleri temelinde ölçmektir. 2012-2021 dönemini kapsayan çalışmada Gini-Hirschman İndeksi kullanılmıştır. Veriler, Uluslararası Ticaret Merkezi veri tabanından elde edilmiştir. Çalışmanın bulguları Türkiye’nin İran ve Çin’e yaptığı ihracatta ürün çeşitliliğini arttırmada oldukça başarılı olduğunu; İran, Hindistan, Özbekistan, Tacikistan ve Rusya’dan yaptığı ithalatta ise ürün çeşitliliğini ciddi olarak arttırdığını göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Dış Ticaret, Yoğunlaşma, Gini-Hirschman İndeksi, Şanghay İşbirliği Örgütü

Kaynakça

• Abdullah, E. (2019), Küresel Sistemde Çok Kutupluluk ve Şangay İşbirliği Örgütü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Alberto, G. (2012), “The legitimacy of the Shanghai Cooperation Organization”, https://www.academia.edu/4395552/The_legitimacy_of_the_Shanghai_Cooperation_Organization, (Erişim: 06.12.2022).
• Al-Qahtani, M. (2006), “The Shanghai Cooperation Organization and Law of International Organizations”, Chinese Journal of International Law, Vol. 5, No.1: 129–147.
• Aydın, A. (2016), “Küresel Mücadele Politikaları: Orta Asya’da Rusya, ABD ve Çin”, Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, C. 6, S. 13: 1-11.
• Aydıner, M. (2018), “Export Diversifıcation And Extensive Margin-Intensive Margin / İhracatta Çeşitlendirme ve Yaygın Ticaret–Yoğun Ticaret”, Current Debates in Economics, Vol. 18, (Ed. A. Cebeci, E. Torres, H. G. Beken), IJOPEC Publication No: 2018/09: Londra: 91-100.
• Aydoğan, S. (2021), “Rusya ve Çin’i Şanghay İşbirliği Örgütü’nün Oluşumuna Götüren Sebepleri”, Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, C. 22, S. 3: 135-149.
• Ayrancı, E. (2009), “Türkiye’nin Ekonomik Açıdan Küreselleşmesinin Yoğunlaşma Vasıtasıyla Ölçülmesi ve Konu Hakkında Bir Araştırma”, Anadolu Bil Meslek Yüksek Okulu Dergisi, C. 16: 50-64.
• Azgün, S.; Takım, A. (2015), “Türkiye’nin Dış Ticaretinde Mal ve Ülke Yoğunlaşması”, https://ulk.ist/media/kitap/II-UKODTLK/turkiyenin-dis-ticaretinde-mal-ve-ulke-yogunlasmasi.pdf, (Erişim: 26.12.2022).
• Bashimov, G. (2020), “İhracatta Ürün Çeşitlendirme ve Yoğunlaşma Analizi: Baltık Ülkeleri Örneği”, Yalova Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C. 10, S. 21: 45-53.
• Bashimov, G. (2017), “Dış Ticarette Ürün Bakımından Yoğunlaşma: Orta Asya Ülkeleri Örneği”. Dicle Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, C. 7, S. 12: 37-50.
• Boğa, Y. (2021), “TRADEATLAS: Hedef Pazar Tespiti ve TRADE MAP Kullanım Kılavuzu”, https://www.tradeatlas.com/tr/download/hedef-pazar-tespiti-ve-trademap-kullan%C4%B1m-kilavuzu, (Erişim: 08.12.2022).
• Contessi, N. P. (2016), “Central Asia in Asia: Charting Growing Trans-Regional Linkages”, Journal of Eurasian Studies, Vol. 7, No. 1: 3-13.
• Çimen, Z. (2022), “Türkiye ve BRICS Ülkeleri Üzerine Sektörel Bir Yoğunlaşma ve İhracat Benzerliği Analizi”, Doktora Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
• Şahin, S.; Çukuryurt, Y. (2022), “İhracatta Ürün Çeşitlendirme ve Yoğunlaşma Analizi: Rusya Örneği (2001-2020)”, Kırklareli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, C. 11, S. 1: 26-51.
• Demir, M. (2021), “Avrasya’nın Kalbi Orta Asya: Jeopolitika ve Bölge Sorunları Üzerine Bir Bakış”, https://www.stratejikortak.com/2021/06/avrasyanin-kalbi-orta-asya-jeopolitika-ve-bolge-sorunlari-uzerine-bir-bakis.html, (Erişim: 06.12.2022).
• Eren, E. (2017), “Şanghay İşbirliği Örgütü Ve Türk Dış Politikasında Gelecek Perspektifi”, Strategic Public Management Journal, Vol. 3, No. 5: 77-94.
• Ergün, N. (1991), “Mal ve Ülke Çeşitliliği Açısından İhracattaki Yapısal Değişim”, DPT Uzmanlık Tezi, Yayın No: DPT:2282 - IPGM:430, Ankara.
• Erkan, B.; Sunay, Z. F. (2016), “Türkiye’nin İhracatının Yoğunlaşma Perspektifinde Analizi”, İnsan ve Toplum,Bilimleri Araştırmaları Dergisi, C. 5, S. 7: 1823-1842.
• Frost, A. (2009). “The Collective Security Treaty Organization the Shanghai Cooperation Organization and Russia’s Strategic Goals in Central Asia”, China & Eurasia Forum Quarterly, Vol. 7, No. 3: 83-102.
• Hepaktan, C. (2017), “Şangay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ) Ve Türkiye’nin ŞİÖ İle Gerçekleştirdiği Dış Ticaretin Analizi”, Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C. 15, S. 4: 395-410.
• Hirschman, A. D. (1945), “National Power and Structure of Foreign Trade”, https://dspace.gipe.ac.in/xmlui/bitstream/handle/10973/29303/GIPE-026809.pdf?sequence=2&isAllowed=y, (Erişim: 25.06.2022).
• INSAMER, https://www.insamer.com/tr/sanghay-isbirligi-orgutu.html, (Erişim: 07.12.2022).
• Işık, N. (2016), “Türkiye ile Şanghay İşbirliği Örgütü Arasındaki Ticaret Akımlarının Panel Çekim Modeli İle Tahmini”, Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, C. 17: 151-174.
• İstikbal, D. (2022), “Küresel Yönetişim ve Şanghay İşbirliği Örgütü”, https://kriterdergi.com/dosya-kuresel-ekonomideki-donusum/kuresel-yonetisim-ve-sanghay-isbirligi-orgutu, (Erişim: 07.12.2022).
• Kaya, M.; Aydemir, C. (2011), “Küreselleşmenin Tarihsel Gelişimi”, Dicle Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, C. 1, S. 1: 14-36.
• Kösekahyaoğlu, L (2007), “Türkiye Dış Ticaretinde Ürün ve Ülke Bazında Yoğunlaşma: 1980–2005 Dönemi Üzerine Karşılaştırmalı Bir Analiz”, I.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, No: 36: 15-34.
• Joobani, H. A. (2013), “The Shanghai Cooperation Organization in Light of Organization Theory”, https://www.e-ir.info/pdf/33718, (Erişim: 06.12.2022).
• Mere, M.; Göksu, S. (2022), “Türkiye Açısından Şanghay İşbirliği Örgütü Avrupa Birliğinin Alternatifi Olabilir Mi? Panel Çekim Modeli Yaklaşımı ile Analizi”, Ekonomi Maliye İşletme Dergisi, C.5, S. 1: 89-103.
• Örmeci, O.; Kısacık, S. (2021), “Şanghay İşbirliği Örgütü’nün Enerji Güvenliği Politikaları Çerçevesinde Çin-Rusya İlişkilerini Anlamak”, İstanbul Kent Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, C. 2, S. 1: 1-24.
• Öz, E.; Erasa, İ. (2013), “Avrupa Birliği’ne Alternatif Şanghay İşbirliği Örgütü ve Türkiye İlişkisi”, Gümrük & Ticaret Dergisi, S. 1: 35-48.
• Özalp, M. (2019), “Türkiye’nin Şanghay İşbirliği Örgütü’ne Olası Üyeliğinin Avrasya Politikasına Etkileri”, MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, C. 8, S. 4: 3439-3469.
• Özkardeş, L. (2016), “2008 Krizinin Türkiye’nin İhracat Ürünleri ve Pazar Konfigürasyonuna Etkisi”, Gümrük ve Ticaret Dergisi, S. 8: 30-37.
• Reddy, S. (2018), “The Growing BRICS Economies: An INET Series”, https://www.ineteconomics.org/perspectives/blog/the-growing-brics-economies-an-inet-series, (Erişim: 05.12.2022).
• Saraçoğlu, D. Ş. (2017), “Çin Halk Cumhuriyeti ile Türkiye Arasında Dış Ticaretin Gelişimi ve Türkiye’de İmalat Sanayinde Sektörel İstihdama Etkisi”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, C. 72, S. 1: 151-182.
• Sarıçoban, K.; Kösekahyaoğlu, L. (2017), “Ticaret Sonrası Verilerle Rekabet Gücünün Ölçülmesinde Kullanılan İndeksler Üzerine Bir Literatür Taraması”, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, C. 5, S. 47: 424-444.
• Seymen, D.; Bilici, Ö.; Şanlısoy, S. (2009), “Türk Dış Ticaretinin Yönü Dış Ticaret Politikası Perspektifinden Bir Değerlendirme”, https://silo.tips/download/trk-d-ticareti-nin-yn-d-ticaret-politikas-perspektifinden-bir-deerlendirme, (Erişim: 26.02.2023).
• Soyyiğit, S.; Doğan, S. (2019), “Türkiye’nin Avrupa Birliği Ülkeleri ile Dış Ticaretinin Yapısal Analizi: Artan Rekabet Mi Yoksa Yoğunlaşma Mı?”, Journal of Management and Economics Research, C. 17, S. 3: 164-180.
• T.C. Dışişleri Bakanlığı, “Şanhay İşbirliği Teşkilatı (ŞİÖ)”, https://www.mfa.gov.tr/sanghay-isbirligi-orgutu.tr.mfa, (Erişim: 08.12.2022).
• Togan, S. (1994), Foreign Trade Regime and Trade Liberalization in Turkey During the 1980s, Aldershot, Brookfield: Avebury.
• Trade Map, https://www.trademap.org/Country_SelProductCountry_TS.aspx?nvpm=1%7c792%7c%7c%7c%7cTOTAL%7c%7c%7c2%7c1%7c1%7c2%7c2%7c1%7c2%7c1%7c1%7c1, (Erişim: 17.11.2022).
• Tunalı, D.; Aytekin, A., (2017), “Türkiye'nin Dış Ticaretinin Kümeleme Analizi İncelemesi”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, C. 12, S. 3: 103-114.
• Yavuz Çil, N. (2000), “Türkiye’nin Dış Ticaretinin Mallar ve Ülkeler Açısından Konsantrasyon Analizi (1975-1998)”, Çimento İşveren Dergisi, C. 14, S. 5: 3-12.
• Yıldız, R.; Delice, G. (2001), “1990 Sonrasında Türkiye İhracatındaki Yapısal Değişimler Üzerine Gözlemler”, Dokuz Eylül Üniversitesi, İşletme Fakültesi Dergisi, C. 2, S. 2: 101-127.