Construction of Acceptable Citizenship Through Primary School Textbooks in Iran

Yıl 2023, Cilt: 18 Sayı: 2, 526 - 548, 01.08.2023

Esin ERGİNBAŞ TOK Rukiye TINAS

https://doi.org/10.17153/oguiibf.1249713

Öz

This article aims to shed light on the Islamic Republic of Iran’s conception of citizenship that emerged from the 1979 Revolution by analyzing primary school textbooks. Those are 14 books of common courses: Persian, Teaching the Qur’an, Heaven’s Gifts: Islamic Education and Training and Social Studies. At the end of this analysis, it was revealed that the conception of citizenship, which creates the ideal society of the Iranian state consisting of acceptable citizens, is fed by the idea of the ummah and based on both sectarian and ethnic identities in accordance with the Shiite-Muslim and Shiite-Iranian elements of the state.

Anahtar Kelimeler

Iran, Shia, Islamic Revolution, acceptable citizen, primary school textbooks

İran’da İlkokul Ders Kitapları Aracılığıyla Makbul Vatandaşlık İnşası

Öz

Bu makale, İran İslam Cumhuriyeti’nin 1979 Devrimi’nden sonra ortaya çıkan vatandaşlık anlayışına ilkokul ders kitaplarını inceleyerek ışık tutmayı amaçlamaktadır. Bunlar 14 ortak ders kitabıdır: Farsça, Kuran-ı Kerim Öğretimi, Gökyüzünün Hediyeleri: İslami Eğitim ve Öğretim ve Sosyal Bilgiler. İncelemenin neticesinde, İran devletinin makbul vatandaşlardan oluşan ideal toplumunu yaratan vatandaşlık anlayışının ümmet fikrinden beslendiği ve Şii-Müslüman ve Şii-İran unsurlarına uygun olarak hem mezhepsel hem de etnik kimliklere dayalı olduğu ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

İran, Şia, İslam Devrimi, Makbul Vatandaş, İlkokul Ders Kitapları

Kaynakça

• Abrahamian, E. (2018), Modern İran Tarihi, (Tran. D. Şendil), 5th Ed., İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.
• Althusser, L. P. (1991), İdeoloji ve Devletin İdeolojik Aygıtları, (Tran. Y. Alp and M. Özışık), 3th Ed., İstanbul: İletişim Yayınları.
• Anderson, B. (2020), Hayali Cemaatler, (Tran. İ. Savaşır), 2th Ed., İstanbul: Metis Yayınları.
• Aristoteles (1975), Politika, (Tran. M. Tuncay), İstanbul: Remzi Kitapevi Yayınları.
• Asad, M. (1980), The Principles of State and Government in Islam, Kuala Lumpur: Islamic Book Trust.
• Ateş, S. (1998), “Örtünme”, Kuran İlmi Araştırmalar Dergisi, No. 10-11-12:14-26.
• Balibar, É. (2016), Yurttaşlık, (Tran. M. Erşen), İstanbul: Monokl Yayınları.
• Bayat, A. (2015), İslam’ı Demokratikleştirmek: Toplumsal Hareketler ve Post-İslamcı Dönüş, (Tran. Ö. Gökmen), İstanbul: İletişim Yayınları.
• Bellamy, R. (2008), Citizenship: A Very Short Introduction, Oxford: Oxford University Press.
• Bilgin, B. (1997), “İslam’da ve Türkiye’de Kadınlar”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Vol. 36, No. 1: 29-43.
• Bookchin, M. (1999), Kentsiz Kentleşme: Yurttaşlığın Yükselişi ve Çöküşü, (Tran. B. Özyalçın), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bristow, W. (2017), "Enlightenment", The Stanford Encyclopedia of Philosophy, (Ed. Edward N. Zalta), https://plato.stanford.edu/cgi-bin/encyclopedia/archinfo.cgi?entry=enlightenment (Accesed: 3 Nisan 2023).
• Brubaker, R. (2009), Fransa ve Almanya’da Vatandaşlık Ruhu, (Tran. V. Pekel), Ankara: Dost Kitabevi.
• Bulaç, A. (1995), İslam ve Demokrasi, İstanbul: İz Yayıncılık.
• el-Benna, H. (2017), Risaleler, (Tran. M. Akbaş vd.), 3th Ed., İstanbul: Nida Yayınları.
• el-Benna, H. (2018), İslam ve Siyaset, (Tran. G. Özden), İstanbul: Beyan Yayınları.
• el-Mevdudi, E. A. (2016), İslam’da Hükûmet, (Tran. A. Genceli), İstanbul: Hilal Yayınları.
• Fischer, M. M. (2003), Iran: From Religious Dispute to Revolution, Wisconsin: The University of Wisconsin Press.
• Foucault, M. (2014), Özne ve İktidar, (Tran. I. Ergüden and O. Akınhay), 4th Ed., İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Gellner, E. (2018), Uluslar ve Ulusçuluk, (Tran. B. Ersanlı and G. G. Özdoğan), 3th Ed., İstanbul: Hil Yayın.
• Haddad, T. (2007), Muslim Women in Law and Society, (Tran. R. Husni and D. Newman), London: Routledge.
• Hayes, C.J. (2010), Milliyetçilik: Bir Din (Tran. M. Çiftkaya), 2th Ed., İstanbul: İz Yayıncılık.
• Heater, D. (2007), Yurttaşlığın Kısa Tarihi, (Tran. M. D. Üst), Ankara: İmge Kitabevi.
• Hobsbawm, E. J. (1995), Milletler ve Milliyetçilik, (Tran. O Akınhay), 2th Ed., İstanbul: Ayrıntı Yayıncılık.
• Hobsbawm, E. J. (2006), “Gelenekleri İcat Etmek”, (Tran. M. M. Şahin), (Ed. E. J. Hobsbawm and T. Ranger), Geleneğin İcadı. İstanbul: Angora Kitaplığı: 1-19.
• Kamali, M. H. (2013), “İslami Bakış Açısıyla Vatandaşlık Kavramı”, (Tran. E. Eser), Bozok Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Vol. 3, No. 3: 134-171.
• Karaman,H. (1997), “Kadının Şahitliği ve Örtünmesi Görevi”, İslami Araştırmalar, Vol. 10, No.4: 271-278.
• Khamenei (Bahman 22, 1397), “Beyane-i Gam-ı Devvum-i İnkılab Hitab be Millet-i İran (The Second Phase of the Revolution Statement addressed to the Iranian nation)”, https://farsi.khamenei.ir/message-content?id=41673 (Accesed: 14.01.2023).
• Khosrokhavar, F.; Roy, O. (2013), İran: Bir Devrimin Tükenişi, (Tran. İ. Yerguz), 2th Ed., İstanbul: Metis Yayınları.
• Lewis, B. (1998), The Multiple Identites of the Middle East, New York: Schocken Books.
• Lewis, B.(2013), Ortadoğu, (Tran. S. Y. Kölay), 9th Ed., Ankara: Arkadaş Yayınevi.
• Manville, P. B. (1997), The Origins of Citizenship in Ancient Athens, 3th Ed., New Jersey: Princeton University Press.
• Mayer, T. (2000), “Gender Ironies of Nationalism: Seting the Stage”, (Ed. T. Mayer), Gender Ironies of Nationalism Sexing the Nation. London: Routledge: 1-25.
• Nagel, J. (1998), “Masculinity and Nationalism: Gender and sexuality in the Making of Nations”, Ethnic and National Studies, Vol. 21, No. 2: 242-269.
• Özlük, D. (2017), “İran ve Türkiye Eğitim Sistemlerinin Amaçlarının Karşılaştırmalı Analizi”, Muş Alpaslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Vol. 5, No. 3: 729-757.
• Platon (2019), Devlet, (Tran. S. Eyüboğlu and M. A. Cimcoz), 38th Ed., İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Poggi, G. (2019), Modern Devletin Gelişimi Sosyolojik Bir Yaklaşım, (Tran. Ş. Kut and B. Toprak), 9th Ed., İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Riesenberg, P. (1992), Citizenship in the Western Tradition: Plato to Rousseau, U.S.A: University of North Carolina Press.
• Sancar, S. (2014), Türk Modernleşmesinin Cinsiyeti, 3th Ed., İstanbul: İletişim.
• Schnapper, D. (1998), “Yurttaşlar Cemaati”, (Tran. B. Işın), (Ed. T. Ilgaz), Dersimiz Yurttaşlık, İstanbul: Kesit Yayıncılık: 145-155.
• Schnapper, D. (2005), Sosyoloji Düşüncesinin Özünde Öteki ile İlişki, (Tran. A. Sönmezay), İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Smith, A. D. (2013), Milliyetçilik Kuram İdeoloji Tarih, (Tran. Ü.H. Yolsal), Ankara: Atıf Yayınları.
• Tabatabai, M. H. (2004), “İmamın Bilgisine Dair”, Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, (Tran. M. Akçay), Vol. 4, No. 3: 121-136.
• Tannenbaum, D. G. (2021), Siyasi Düşünceler Tarihi, (Tran. Ö. Orhan), 13th Ed., Ankara: Serbest Akademi.
• Vecdi, M.F. (2007), Müslüman Kadın, (Tran. M. A. Ersoy), İstanbul: Erkam Yayınları.
• Yuval-Davis, N. (2010), Cinsiyet ve Millet, (Tran. A. Bektaş), 3th Ed., İstanbul: İletişim.
• Waller, W. (1932), The Sociology of Teaching, New York: John Wiley and Sons.