Eskişehir-Derbent Bölgesi Beyaz Tüflerinin Doğal Yapı Taşı Olarak Değerlendirilebilirliği

Yıl 2010, Cilt: 23 Sayı: 1, 91 - 107, 30.06.2010

Gülnaz Daloğlu Ercan Emir

Öz

Tüf
dayanım özellikleri son derece düşük olmasına karşın, eski zamanlardan beri
Orta Anadolu’nun çeşitli yerlerinde doğal yapı malzemesi olarak kullanılmıştır.
Günümüzde de kesme taş olarak üretimi ve kullanımı söz konusudur. Tüflere özgü
bir standardın olmaması değerlendirilebilirlik çalışmalarını güçleştirmektedir.
Bu çalışma ile tüflerle ilgili bir standardın oluşturulmasına ışık tutmak ve
mevcut standartlara göre de Eskişehir-Derbent tüflerinin doğal yapı taşı olarak
değerlendirilebilirliğinin ortaya konması amaçlanmıştır. Bu kapsamda,
Eskişehir-Derbent’te bulunan bir kesme taş ocağındaki beyaz tüflerin fiziksel, kimyasal
ve mekanik özellikleri belirlenmiş ve mevcut standartlara göre doğal yapı taşı
olarak değerlendirilebilirliği araştırılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Derbent, tüf, doğal yapı taşı, dolgu duvar, kagir duvar

The Assessment Of Tuffs Located At Eskişhir Derbent Region As The Natural Building Stone

Öz

Tuff
has been used as natural building materials in various places in Central Anatolia
since ancient times despite the fact that its strenght properties are highly
low. Today it is also produced and used as face stone. However, lack of
standards for tuff makes utility studies difficult. So, this study aims to shed
light on forming standards for tuff and to present the utility of
Eskişehir-Derbent tuff as natural building materials with regard to current
standards. Therefore, physical, chemical and mechanical features of white tuff
in a face stone mine in Eskişehir-Derbent were determined and then they were
investigated whether they could be utilized as natural building stones
regarding the current standards.

Anahtar Kelimeler

Derbent, tuff, natural building stone, infilling masonry, massive wall

Kaynakça

• [1] M. E. Karaman ve Y. Kibici, “Temel Jeoloji Prensipleri”, Belen Yayıncılık ve Matbaacılık, Ankara, 2008.
• [2] Ö. Aydan ve R. Ulusay, “Geotechnical ve geoenvironmental characteristics of man-made underground structures in Cappodocia,Turkey”, Engineering Geology, 69, 245-272, 2003.
• [3] Ö. Aydan, R. Ulusay and E. Yüzer, “Man-made structures in Cappadocia, Turkey and their implications in rock mechanics and rock engineering”. ISRM News Journal, Vol.6, No.1, 63-73, 1999.
• [4] T. Topal and V. Doyuran, “Engineering geological properties and durability assessment of the Cappadocian tuff”. Engineering Geology, 47:175-187, 1997.
• [5] T. Topal and V. Doyuran, “Analyses of deterioration of the Cappadocian tuff, Turkey”, Environmental Geology, 34, 1, 5-20, 1998.
• [6] C. Ayday ve R., M., Göktan, “Yazılıkaya (Midas) Anıtı civarında gözlenen kaya blok devrilme ve kaya blok devrilme ve kayma mekanizmaları”, Türkiye Jeoloji Kurultayı Bülteni, 8, 155-159, 1993.
• [7] A. Binal, K.E. Kasapoğlu, C. Gökçeoğlu, “Eskişehir-Yazılıkaya çevresinde yüzeylenen volkanosedimanter kayaçların donma-çözülme etkisi altında bazı fiziksel ve mekanik parametrelerinin değişimi”. Hacettepe Ün. Yerbilimleri Uygulama ve Araş. Merkezi Bülteni, Yerbilimleri,19, 17-40, 1997.
• [8] T. Topal, “Quantification of weathering depths in slightly weathered tuffs”. Environmental Geology, 42: 632–641, 2002.
• [9] K. Sarıiz, İ. Işık, A. S. Dursun ve B. Aydemir, “Derbent çiftliği killerinin teknolojik özellikleri ve değerlendirilme olanakları”, Anadolu Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 3, 105-114, 1987.
• [10] G. Daloğlu, “Eskişehir-Derbent tüflerinin doğal yapı taşı olarak değerlendirilebilirliği”, Yüksek lisans tezi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Fen bilimleri Enstitüsü, 2008.
• [11] Y. Erkan, “Magmatik Petrografi”, Jeoloji Mühendisleri Odası Yayınları, Ankara, 176, 2006.
• [12] Ş. Üşenmez, “Sedimantoloji ve Sedimanter Kayaçlar”, İleri Gazetecilik-Matbaacılık, Yozgat, 379, 1996.
• [13] M. J. Le Bas ve A. L. Streckeisen, “The IUGS Systematics of Igneorus Rocks, Journal of the Geological Society”, London, 148, 825-833, 1991.
• [14] TS 699 (1987). Tabi yapı taşları muayene ve deney metotları, TSE, Ankara.
• [15] TS EN 1936 (2001). Doğal taşlar-deney metotları-gerçek yoğunluk, görünür yoğunluk, toplam ve açık gözeneklilik tayini, TSE, Ankara,
• [16] ISRM (International Society For Rock Mechanics) (1978). Suggested methods for determining the strength of rock materials in triaxial compression. Commission on Standardization of Laboratory and Field Tests. Int. J. Rock Mech. Min. Sci. & Geomech. Abstr. 15:47-51.
• [17] ISRM (International Society for Rock Mechanics) (1979) “Suggested Methods for Determining Water Content, porosity, Density, Absorbtion and Related Properties and Swelling and Slake-Durability Index Properties”, International Journal of Rock Mechanics and Mining Sciences and Geomechanics, Abstract 16: 141-156, 1979.
• [18] ISRM (International Society for Rock Mechanics) (1983). Suggested methods for determining the strength of rock materials in triaxial compression: Revised Version. Int. J. Rock Mech. Min. Sci. & Geomech. Abstr. 20:285-290.
• [19] ISRM (International Society for Rock Mechanics) (1978) “Suggested methods for the quantitative description of discontinuities in rock masses”. Int. J. Rock Mech. Min. Sci. & Geomech. Abstr. 15(6):319-368.
• [20] TS 2513 (1977), Doğal Yapı Taşları, TSE, Ankara.
• [21] TS 6234 (1988), Granit yapı ve kaplama taşı olarak kullanılan, TSE, Ankara. Eskişehir-Derbent Bölgesi Beyaz Tüflerinin Doğal Yapı Taşı Olarak Değerlendirilebilirliği 107
• [22] TS 10449 (1992), Mermer-kalsiyum karbonat esaslı-yapı ve kaplama taşı olarak kullanılan, TSE, Ankara.
• [23] TS 11143 (1993), Traverten-Yapı ve Kaplama Taşı olarak Kullanılan, TSE, Ankara.
• [24] M.Y. Çelik, “Dekoratif doğal yapı taşlarının kullanım alanları ve çeşitleri” Madencilik, Mart 2003, Cilt 42, Sayı 1, ss. 3-15.
• [25] M. Erdoğan, “Nevşehir tüflerinin hafif yapı gereci olarak değerlendirilebilme olanaklarının araştırılması”, Mühendislik Jeolojisi Bülteni, 11, 75-82, 1989.
• [26] M. Kuşçu ve A. Yıldız “Ayazini (Afyon) tüflerinin yapı taşı olarak kullanılabilirliğinin araştırılması”, Türkiye III. Mermer Sempozyumu (MERSEM'2001) bildiriler kitaıbı, 3-5 mayıs 2001, Afyon.
• [27] G. Özışık, 2000, “Yapı Mühendisliğinde Tuğla Elemanlar ve Yapı Sistemleri”, Birsen Yayınevi, İstanbul, 472.
• [28] TS 808 EN 771-2 (2005). Kagir Birimler-Özellikler-Bölüm 2: Kireç Kumtaşı Kagir Birimler, TSE, Ankara. [29] TS 3234 (1978). Bimsbeton yapım kuralları, karışım hesabı ve deney metotları, TSE, Ankara
• [30] TS 453 (1988) Gaz ve köpük beton yapı malzeme ve elemanları, TSE, Ankara.
• [31] TS 406 (1988) Beton bloklar-briketler-duvarlar için, TSE, Ankara.
• [32] TS 705 (1985) Fabrika tuğlaları-duvarlar için dolu ve düşey delikli, TSE, Ankara.