ERGONOMİK RİSK DEĞERLENDİRME YÖNTEMLERİYLE TESPİT EDİLMİŞ FİZİKSEL İŞ YÜKÜ İLE ENERJİ TÜKETİMİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2024, Cilt: 32 Sayı: 2, 1315 - 1325, 12.08.2024

Emin Kahya , Ceyda Özgen , Nasiba Jorayeva

https://doi.org/10.31796/ogummf.1429508

Öz

İş yaşamında uygun olmayan çalışma duruşları, çalışanların sırt, kol, boyun, bilek gibi muhtelif vücut bölgelerinde kas iskelet sistemi rahatsızlıklarına neden olmaktadır. Böyle rahatsızlıkların ortaya çıkmasını engellemek amacıyla, ergonomik risk değerlendirmeleri ile risk düzeylerinin tespiti ve rahatsızlıkları azaltıcı iyileştirme önerilerinin geliştirilmesi gerekmektedir. Bu çalışmada, metal parçaların üretimini gerçekleştiren bir işletmenin üretim bölümündeki işlemlerin ergonomik risk değerlendirme yöntemleri kullanılarak elde edilen ergonomik risk skorları ile enerji tüketim miktarı arasındaki korelasyonların analizi amaçlanmıştır. İşletmede, bizzat işçilerin yapmış oldukları 20 işlem için REBA, QEC, OWAS ve MURI yöntemleri ile risk skorları tespit edilmiştir. İşlemleri yapan işçinin işlem boyunca harcadığı enerji miktarının tespiti için HUAWEI Watch Fit model akıllı saat çalışana takılarak, 120 dk boyunca harcadığı toplam enerji miktarı ile ortalama kalp atış frekansı değerleri kaydedilmiştir. Risk skorları; REBA için 4-8, QEC için %65-%77, OWAS için 1-2 ve MURI için 10-15 arasında tespit edilmiştir. Toplam enerji miktarları 292 - 532 Kcal ve kalp atış frekansı ortalaması ise 78 - 103 aralığındadır. Risk skorları ile harcanan enerji miktarı arasındaki korelasyonlar; REBA için 0,46, QEC için 0,2, OWAS için -0,07 ve MURI için -0,12 elde edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Çalışma duruşları, Ergonomik risk değerlendirme yöntemleri, Enerji tüketimi, Akıllı saat

EVALUATION OF ENERGY CONSUMPTION WITH PHYSICAL WORKLOAD DETECTED BY ERGONOMIC RISK ASSESSMENT METHODS

Öz

Inappropriate working postures in work life cause musculoskeletal disorders in various body parts of employees such as back, arm, neck and wrists. In order to prevent the occurrence of these discomforts, it is necessary to determine risk levels through ergonomic risk assessments and develop improvement suggestions. In this study, it was aimed to analyze the correlations between the ergonomic risk scores obtained using ergonomic risk assessment methods and the amount of energy consumption of the operations in the production department of an enterprise that produces metal parts. In the enterprise, risk scores were determined using REBA, QEC, OWAS and MURI methods for 20 operations by the workers themselves. In order to determine the amount of energy consumed by the worker during the operation, a HUAWEI Watch Fit model smart watch was attached to the worker, and the total amount of energy spent for 120 minutes, and average heart rate values were recorded. Risk scores were determined between 4-8 for REBA, %65-%77 for QEC, 1-2 for OWAS and 10-15 for MURI. Total energy amount is between 292-532 Kcal and the average heart rate is between 78-103. Correlations between risk scores and amount of energy spent were 0,46 for REBA, 0,20 for QEC, -0,07 for OWAS and -0,12 for MURI.

Anahtar Kelimeler

Working postures, Ergonomic risk assessment methods, Energy consumption, Smart watch

Kaynakça

• Akalp, H. G., Saklangıç, U. ve Çırakoğlu, S. (2021). Zeytin tarımında çalışan işçilerin çalışma duruşlarının REBA yöntemi ile analizi. Ergonomi, 4(2), 88-96. doi: https://doi.org/10.33439/ergonomi.961369
• Akay, D., Dağdeviren, M. ve Kurt, M. (2003). Çalışma duruşlarının ergonomik analizi. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 18(3),73-84. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/76208
• Allread, W. G., & Vossenas, P. (2022). Comparisons of trunk motions and low back injury risk between alternative hotel room cleaning methods. International Journal of Environmental Research and Public Health, 19(22), 14907. doi: https://doi.org/10.3390/ijerph192214907
• Arslan, A. ve Ünver, M. (2023). Bir demir-çelik işletmesinde sıcak haddeleme sürecindeki işlemlerin REBA yöntemi ile analizi. Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi, 13(1), 01-20. doi: https://doi.org/10.55024/buyasambid.1255338
• Atıcı, H., Gönen, D. ve Oral, A. (2015). Çalışanlarda zorlanmaya neden olan duruşların REBA yöntemi ile ergonomik analizi. Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, 3(3), 239-244. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/jesd/issue/20874/224031
• Aydın, S. (2021). NIOSH ve REBA yöntemleri kullanılarak ergonomik risk analizi vaka çalışması. Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 23(2), 414-433. doi: https://doi.org/10.25092/baunfbed.887802
• Aydın, F., Özalp, B. T. ve Gündüz, T. (2022). Ergonomik risk analizi yöntemleri ve metabolik hız hesabı yazılım uygulaması. Uludağ Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dergisi, 27(1), 341-360. doi: https://doi.org/10.17482/uumfd.973215
• Baş, H. ve Yapıcı, F. (2020). İş istasyonlarında çalışanlarda zorlanmaya neden olan duruşların ergonomik açıdan irdelenmesi: Örnek uygulama. Ergonomi, 3(3), 128-137. doi: https://doi.org/10.33439/ergonomi.789307
• Battini, D., Delorme, X., & Dolgui, A. (2016). Ergonomics in assembly line balancing based on energy expenditure: A multi-objective model. International Journal of Production Research, 54(3), 824–45. doi: https://doi.org/10.1080/00207543.2015.1074299
• Choi, K. H., Kim, D. M., Cho, M. U., Park, C. W., Kim, S. Y., Kim, M. J., & Kong, Y. K. (2020). Application of AULA risk assessment tool by comparison with other ergonomic risk assessment tools. International Journal of Environmental Research and Public Health, 17, 6479. doi: https://doi.org/10.3390/ijerph17186479
• Coşkun, M. B., Sağıroğlu, H. ve Erginel, N. (2015). İş istasyonlarının ergonomik riskinin NIOSH yöntemi ile belirlenmesi. Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, 3(3), 365-370. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/jesd/issue/20874/224048
• Çelebi, S. E. ve Aras, Ö. (2023). Tekstil sektöründe çalışan işçilerin ergonomik riskleri ile kas iskelet sistemi rahatsızlıkları arasındaki ilişkinin belirlenmesi. Journal of Exercise Therapy and Rehabilitation, 10(2). 138-146. doi: https://doi.org/10.15437/jetr.1209187
• Çiçek, E., Kazanç, N. ve Kahya, E. (2018) Bir mobilya işletmesinin montaj hattında ergonomik risk analizi. Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, Special Issue: ERGONOMICS 2017, 67-82. doi: https://doi.org/10.21923/jesd.359455
• Demirkol Akyol, Ş. (2022). Bir tekstil işletmesinde ergonomik risk değerlendirme uygulaması. Ergonomi, 5(2), 72-83. doi: https://doi.org/10.33439/ergonomi.1086636
• Demirtaş, D. N., Yazıcı, E., Olcar, H., Kuşçu, F. N., Başer, C. ve Alakaş, H. M. (2023). Isı rezistans fabrikasında ergonomik risk değerlendirme ve hedef programlama ile personel planlama. Verimlilik Dergisi, 57(1), 159-180. doi: https://doi.org/10.51551/verimlilik.1050109
• Eminoğlu, M. B. ve Öztürk, R. (2013). Farklı çalışma programlarının çapa makinası operatörlerinin fiziksel zorlanmasına etkisinin belirlenmesi. Tarım Makinaları Bilimi Dergisi, 9(1), 1-8. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/118794
• Esen, H. ve Fığlalı, N. (2013). Çalışma duruşu analiz yöntemleri ve çalışma duruşunun kas-iskelet sistemi rahatsızlıklarına etkileri. Sakarya Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 17(1), 41-51. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/192676
• Freitag, S., Seddouki, R., Dulon, M., Kersten, J., Larsson, T., & Nienhaus, A. (2014). The effect of working position on trunk posture and exertion for routine nursing tasks: An experimental study. The Annals of Occupational Hygiene, 58(3), 317–325. doi: https://doi.org/10.1093/annhyg/met071
• Gajbhiye, M. T., Banerjee, D., & Nandi, S. (2020). Postural evaluation of construction labourers engaged in excavation work using newly developed NERPA method and its validation through REBA and WERA methods. In Advances in Mechanical Engineering: Select Proceedings of ICAME 2020 (pp. 253-261). Singapore: Springer Singapore. Erişim adresi: https://link.springer.com/chapter/10.1007/978-981-15-3639-7_30
• Garg, A., Chaffin, D. B., & Herrin, D. G. (1978). Prediction of metabolic rates for manual materials handling jobs. American Industrial Hygiene Association Journal, 39(8), 661-674. doi: https://doi.org/10.1080/0002889778507831
• Hawari, N. M., Sulaiman, R., Kamarudin, K. M., & Me, R. C. (2022). Musculoskeletal discomfort evaluation using Rapid Entire Body Assessment (REBA) and Quick Exposure Check (QEC) among woodworking workers in Selangor, Malaysia. Asian Journal of Applied Sciences, 10(5), 407-416. doi: https://doi.org/10.24203/ajas.v10i5.7047
• İşeri, A., & Arslan, N. (2009). Estimated anthropometric measurements of Turkish adults and effects of age and geographical regions. International Journal of Industrial Ergonomics, 39(5), 860-865. doi: https://doi.org/10.1016/j.ergon.2009.02.007
• Kahya, E. ve Söylemez, S. (2019). Jant sektöründe QEC ve REBA yöntemleriyle ergonomik risk değerlendirmesi. Karaelmas İş Sağlığı ve Güvenliği Dergisi, 3(2), 83-96. doi: https://doi.org/10.33720/kisgd.644584
• Kansu, S., Parlak, T. ve Güneri, A. F. (2021). Kaynak işlemlerinde çalışan personel için REBA metodu ile ergonomik risk değerlendirmesi: Kriyojenik Tank imalatı sektöründe bir uygulama. Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, 9(3), 952-968. doi: https://doi.org/10.21923/jesd.872665
• Kara, Y., Atasagun, Y., Gökçen, H. Hezer, S., & Demirel N. (2014). An integrated model to incorporate ergonomics and resource restrictions into assembly line balancing, International Journal of Computer Integrated Manufacturing, 27(11), 997-1007. doi: https://doi.org/10.1080/0951192X.2013.874575
• Karabacak, N. (2016). Dı̇ş hekı̇mlerı̇nı̇n çalışma duruşlarının ergonomı̇k analı̇zı̇ (Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Kılıç Delice, E., Ayık, İ., Abidinoğlu, Ö. N., Çiftçi, N. N. ve Sezer, Y. (2018). Ergonomik risk değerlendirme yöntemleri ve AHP yöntemi ile çalışma duruşlarının analizi: Ağır ve tehlikeli işler için bir uygulama. Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, Special Issue: ERGONOMICS 2017, 112-124. doi: https://doi.org/10.21923/jesd.364394
• Lee, S., Heo, S., & Lee, J.Y. (2021). A pilot study to assess a risk of a high-risk group of low back pain membership in workers who perform the manual material handling tasks. Annals of Occupational and Environmental Medicine. 17, 33, e34.
• Mert, U., İde, D. ve Gündüz, T. (2022). Otomotiv sektörü prograsif kalıp hattında ergonomik üretim tasarımı ile verimliliğin arttırılması. Endüstri Mühendisliği, 33(2), 289-308. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/endustrimuhendisligi/issue/46716/585764
• Mudiyanselage, S. E., Nguyen, P. H. D., Rajabi, M. S., & Akhavian, R. (2021). Automated workers’ ergonomic risk assessment in manual material handling using sEMG wearable sensors and machine learning. Electronics, 10(20), 2558. doi: https://doi.org/10.3390/electronics10202558
• Nelfiyanti, H. N. M. Z., Mohamed, N., & Rashid, M. F. F. A. (2022). Analysis of measurement and calculation of MSD complaint of chassis assembly workers using OWAS, RULA and REBA method. International Journal of Automotive and Mechanical Engineering, 19(2), 9681–9692. doi: https://doi.org/10.15282/ijame.19.2.2022.05.0747
• Özcan, B. ve Yeğin, E. (2020). Lastik sektöründe OWAS ve NASA-TLX yöntemleri kullanılarak fiziksel ve zihinsel iş yükü ölçümü. Ergonomi, 3(1), 1-9. doi: https://doi.org/10.33439/ergonomi.643602
• Polat, O., Mutlu, Ö., Çakanel, H., Doğan, O., Özçetin, E. ve Şen, E. (2017). Bir mobilya fabrikasında çalışan işçilerin çalışma duruşlarının REBA yöntemi ile analizi. Süleyman Demirel Üniversitesi Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, 5 ÖS: Ergonomi2017, 263-268. doi: https://doi.org/10.21923/jesd.41742
• Sauk, H. ve Beyhan, M. A. (2016). Pnömatik fındık toplama makinası ile fındık hasadının operatör yorgunluğu üzerindeki etkilerinin belirlenmesi. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 31(3), 370-374. doi: https://doi.org/10.7161/omuanajas.269990
• Sauk, H., Beyhan, M. ve Kalın Uğurlutepe, K. M. (2023). Fındığın mekanik hasadında çalışanların çalışma duruşlarının ergonomik analizi. Tarım Makinaları Bilimi Dergisi, 18(3), 126-138. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/tarmak/issue/74320/1137193
• Sever, S. ve Deste, M. (2021). Üretim süreçlerinde ergonomik riskler ve risk değerlendirme yöntemleri: Civata fabrikasında bir uygulama. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, 25, 417-441. doi: https://doi.org/10.31590/ejosat.892538
• Turgut, Z. N., Danışan, T., ve Tamer, E. (2020). Spor yapanlar için en uygun akıllı saatin AHP ve PROMETHEE yöntemleri ile seçimi. Uluslararası Beden Eğitimi Spor ve Teknolojileri Dergisi, 1(2), 1-11. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1229389
• Yazdanirad, S., Khoshakhlagh, A. H., Habibi, E., Zare, A., Zeinodini, M., & Dehghani, F. (2018). Comparing the effectiveness of three ergonomic risk assessment methods—RULA, LUBA, and NERPA—to predict the upper extremity musculoskeletal disorders. Indian Journal of Occupational and Environmental Medicine, 22(1), 17. Erişim adresi: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5932905/
• Yıldız, B., Akın, N. M., Aydın, F., Gündüz, T. ve Özalp, B. T. (2022). Tekrarlı manuel işlerde fizyolojik yükün metabolik hız modellemesi ile analizi. Endüstri Mühendisliği, 33(2), 309-321. doi: https://doi.org/10.46465/endustrimuhendisligi.1054341
• Weiner, C., Kalichman, L., Ribak, J., & Alperovitch-Najenson, D. (2017). Repositioning a passive patient in bed: Choosing an ergonomically advantageous assistive device. Applied Ergonomics, 60, 22-29. doi: https://doi.org/10.1016/j.apergo.2016.10.007
• Zengin, M. A. ve Asal, Ö. (2020). Bina inşaatındaki çalışan duruşlarının farklı ergonomik risk değerlendirme yöntemi ile değerlendirilmesi. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 35(3), 1615-1630. doi: https://doi.org/10.17341/gazimmfd.548028
• Zorlutuna, A. ve Kılıç, H. S. (2022). İnşaat sektöründeki ergonomik risklerin değerlendirilmesi ve bir uygulama. International Journal of Advances in Engineering and Pure Sciences, 34(1), 14-26. doi: https://doi.org/10.7240/jeps.876378