AKPINAR (KIRŞEHİR) YÖRESİ FELDSPAT YATAKLARI VE EKONOMİK ÖNEMİ

Yıl 2024, Cilt: 32 Sayı: 3, 1509 - 1516

Hüseyin Sendir , Cansu Yurtseven , Duru Cesur

https://doi.org/10.31796/ogummf.1514543

Öz

Araştırma alanı, Kırşehir Merkez ve Akpınar ilçelerine bağlı Homurlubeşler, Tatarilyasyayla, Tatarilyaskışla, Alişar, Köşker ve Çiftliksarıkaya köyleri sınırları içerisinde yer alan toplam 166,16 kilometrekarelik bir alanı kapsamaktadır. Çalışma alanındaki maden sahaları çeşitli formasyonlarda yer almaktadır. Bu formasyonlar arasında Paleozoyik-Mezozoyik yaşlı Kalkanlıdağ Formasyonu, yine Paleozoyik-Mezozoyik yaşlı Bozçaldağ Formasyonu, Santoniyen-Kampaniyen yaşlı Karahıdır Volkanik Üyesi, Kretase yaşlı intrüziflerden oluşan Buzlukdağ Siyenitoidi ve Üst Miyosen-Pliyosen yaşlı Kızılırmak Formasyonu yer almaktadır. Bu çalışmada, Akpınar bölgesinin feldspat potansiyelinin ortaya konulması ve ekonomiye kazandırılması amaçlanmıştır. Jeokimyasal incelemeler Akpınar feldspatlarının başlıca Si, Al, Na ve K elementlerinden oluştuğunu ortaya koymuştur. Bu feldspatlar, Al, Na ve K'nın zenginleşmesi ve Fe, Ti ve Mg'un tükenmesi ile karakterize edilen bir cevher oluşum sürecinden geçmektedir.

Anahtar Kelimeler

Feldspat, Kırşehir Masifi, Akpınar, Siyenit

FELDSPAR DEPOSITS AND ECONOMIC IMPORTANCE OF AKPINAR (KIRŞEHİR) REGION

Öz

The study area covers a total area of 166.16 square kilometres within the borders of Homurlubeşler, Tatarilyasyayla, Tatarilyaskışla, Alisar, Köşker and Çiftliksarıkaya villages of Kırşehir Merkez and Akpınar districts. The mining sites in the study area are located in various formations. These formations include the Palaeozoic-Mesozoic aged Kalkanlıdağ Formation, the Palaeozoic-Mesozoic aged Bozçaldağ Formation, the Santonian-Campanian aged Karahıdır Volcanic Member, the Cretaceous aged Buzlukdağ Syenitoid consisting of intrusives and the Upper Miocene-Pliocene aged Kızılırmak Formation. In this study, it is aimed to reveal the feldspar potential of the Akpınar region and bring it into the economy. Geochemical analyses revealed that Akpınar feldspars are mainly composed of Si, Al, Na and K elements. These feldspars undergo an ore formation process characterised by enrichment of Al, Na and K and depletion of Fe, Ti and Mg.

Anahtar Kelimeler

Feldspar, Kırşehir Massive, Akpınar, Syenite

Kaynakça

• Aktaş, M. (2015). Türkiye’nin Feldspat Rezervleri ve Geleceği, Jeoloji Mühendisliği Dergisi, 39(2), 123-135.
• Ayan, M. (1963). Contribution A L’etude Petrographie Et Geologique De La Region Situee An Nort-Est De Kaman. M.T.A. Yayını, No 15, p. 332.
• Aydın N.S. & Önen, A.P. (1999). Field, Petrographic and Geochemical Features of the Baranadağ Quartz Monzonite of the Central Anatolian Granitoids, Turkey, Turkish J. Earth Sci., 8; 113-124. https://journals.tubitak.gov.tr/earth/vol8/iss2/3
• Deer, W. A., Howie, R. A., & Zussman, J. (2013). An Introduction to the Rock-Forming Minerals. Mineralogical Society. https://doi.org/10.1180/DHZ.
• Erkan, Y. (1976). Kırşehir Çevresindeki Rejyonal Metamorfik Bölgede Saptanan İsogradlar ve Bunların Petrolojik Yorumları, Yerbilimleri, 2/1,107-111.http://pascal-francis.inist.fr/vibad/index.php?action=getRecordDetail&idt=PASCALGEODEBRGM7920081281.
• Erkan, Y. (1977). Orta Anadolu Masifinin Güneybatısında Kırşehir Bölgesinde Etkili Rejyonal Metamorfizma ile Amfibol Minerallerinin Bileşimi Arasındaki İlişkiler, Yerbilimleri, 3/1,41-44. https://dergipark.org.tr/en/pub/yerbilimleri/issue/13600/164816.
• Harben, P. W. (1995). The Industrial Minerals Handybook. Industrial Minerals Information Ltd.
• İlbeyli, N. & Kibici, Y. (2009). Collision-related granite magma genesis, potential sources and tectono-magmatic evolution: comparison between central, northwestern and western Anatolia, Turkey, International Geology Review, Vol. 51, No. 3, 252-278. https://doi.org/10.1080/00206810802673933.
• Kaya, O. (2009). Çine Granitlerinin Mineralojik ve Jeokimyasal İncelenmesi, MTA Dergisi, 142, 85-97.
• King, H.M. (2021). Feldspar-Uses, Properties & Facts, Geology.com
• Klein, C., & Dutrow, B. (2007). The Manual of Mineral Science. John Wiley & Sons, Inc.
• MTA (1991). 1/100 000 Ölçekli Açınsama Nitelikli Türkiye Jeoloji Haritaları Serisi Kırşehir G 18 Paftası, No: 37, 14s.
• Okay, A. I. & Tüysüz, O. (1999). Tethyan Sutures Of Northern Turkey. In The Mediterrenean Mediterranean Basins: Tertiary Extension Within The Alpine Orogen (Eds B. Durand, L. Jolivet, F. Hovarth And M. Seranne), Geological Society Of London, Special Publication, Vol. 156, pp. 475-515 https://doi.org/10.1144/GSL.SP.1999.156.01.22.
• Özgül, N. (2010). Türkiye’nin Endüstriyel Hammaddeleri, TMMOB Maden Mühendisleri Odası Yayınları, 35-45.
• Seymen, İ., Maden (1982). Kaman dolayında Kırşehir masifinin jeolojisi, İTÜ Fakültesi, Doçentlik tezi 164 s. İstanbul (yayımlanmamış).
• Seymen, İ. (1983). Tamadağ (Kaman-Kırşehir) Çevresinde Kaman Grubunun ve Onunla Sınırdaş Oluşumların Karşılaştırmalı Tektonik Özellikleri, Türkiye Jeol. Kur. Bült., 26/2,89-98.
• Seymen, İ. (1984). Kırşehir Masifi Metamorfitlerinin Jeolojik Evrimi, Türkiye Jeoloji Kurultayı Ketin Sempozyumu, Ankara, 133-148. http://pascal-francis.inist.fr/vibad/index.php?action=getRecordDetail&idt=9243998.
• Tekin, S. & Gündoğdu, N. (2012). Ege Bölgesi’nde Feldspat Madenciliği ve Ekonomik Önemi, Madencilik Dergisi, 51(1), 1-10.
• Tolluoğlu, A.Ü. (1987). Orta Anadolu Masifi Kırşehir Metamorfitlerinin (Kırşehir Kuzeybatısı) Petrografik Özellikleri, Doğa, Müh. Ve Çev. D. 11.3.344-361.
• Tolluoğlu, A. Ü. (1993). Kırşehir Masifini Kesen Felsik İntrüziflerin (Kötüdağ ve Buzlukdağ) Petrografik ve Jeokimyasal Karakterleri. Yer Bilimleri Dergisi, sayı:16,19-43 https://dergipark.org.tr/en/pub/yerbilimleri/issue/13612/164944.
• Yılmaz, A., & Yücel, H. (2005). Feldspat Madenciliği ve Türkiye’nin Feldspat Rezervleri, Türkiye Jeoloji Bülteni, 48(2), 173-180.
• Yurtseven, C. & Sendir, H., (2022). Akpınar (Kırşehir) Bölgesindeki Feldspat Yataklarının Jeolojik ve Jeokimyasal Özellikleri, 13. International Conference on Engineering and Natural Sciences, 19-22 March 2022, Burdur, Turkey.