Gastronomi Alanında Yapılan Yapay Zekâ ve Robotik Teknolojiler Konulu Çalışmaların Bibliyometrik Analizi

Yıl 2025, Cilt: 26 Sayı: 3, 1403 - 1428, 28.11.2025

Cengiz Han Alabacak , Sine Erdoğan Mercan

Öz

Gastronomi alanında yapay zekâ ve robotik teknolojilerin kullanımı giderek yaygınlaşmaktadır. Bibliyometrik analiz çalışmaları ise alandaki çalışmaların eğilimlerini, yazarları ve etkilerini incelemek için kullanılmaktadır. Son yıllarda gastronomi alanında yapay zekâ ve robotik teknolojilerden faydalanma düzeyi giderek artış göstermektedir. Benzer durum akademik yayın sayısı için de geçerlidir. Özellikle Hindistan, İspanya ve İtalya gibi ülkeler yapay zekâ ve robotik teknolojiler hakkında yapılan araştırmalarda ön plana çıkmaktadırlar. Yapılan bibliyometrik analiz sonucunda en çok atıf alan çalışmalar gıda üretimi sürecinde akıllı mutfaklar, gastronomide inovasyon ve müşteri deneyimleri üzerine odaklanan çalışmalardır. Ayrıca üniversite-endüstri işbirliklerinin uygulamalı araştırmaları artırdığı düşünülmektedir. Yapılan çalışmalarda disiplinler arası işbirliklerinin sınırlı kaldığı ve gelişmeye açık olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Gastronomi , Yapay Zekâ , Robotik Teknolojiler , Bibliyometrik Analiz

Bibliometric Analysis of Studies on Artificial Intelligence and Robotic Technologies in The Field of Gastronomy

Öz

The use of artificial intelligence (AI) and robotic technologies in gastronomy is becoming increasingly widespread. Bibliometric analysis studies are employed to examine trends, authors, and impacts within the field. In recent years, the level of utilization of AI and robotic technologies in gastronomy has shown a steady increase, a trend similarly reflected in the number of academic publications. Countries such as India, Spain, and Italy are particularly prominent in research on AI and robotics. According to bibliometric analyses, the most highly cited studies focus on smart kitchens in food production processes, innovation in gastronomy, and customer experiences. Furthermore, university-industry collaborations are believed to enhance applied research. However, studies indicate that interdisciplinary collaborations remain limited and present opportunities for further development.

Anahtar Kelimeler

Gastronomy , Artificial Intelligence , Robotic Technologies , Bibliometric Analysis

Kaynakça

• Aria, M. ve Cuccurullo, C. (2017). Bibliometrix: An R-Tool for Comprehensive Science Mapping Analysis. Journal of Informetrics, 11(4), 959-975.
• Cankül, D., & Kızıltaş, M. Ç. (2020). Yiyecek İçecek İşletmelerinde Tedarik Zinciri ve Blokzincir Teknolojisi. Journal of Gastronomy Hospitality and Travel, 3(2), 244-259.
• Choudhary, S., Arba, H. ve Patkar, U. (2016). An Innovative Study on Artificial Intelligence and Robotics. International Journal of Innovative Research in Computer and Communication Engineering, 4(3), 3292-3296.
• Davutoğlu, N. A. ve Yıldız E. (2020). Turizm 4.0'dan Gastronomi 4.0'a Giden Yolda: Geleceğin Restoranları ve Yönetimi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(109), 1-15. http://Dx.Doi.Org/10.29228/ASOS.45504
• Ellegaard, O. ve Wallin, J. A. (2015). The Bibliometric Analysis of Scholarly Production: How Great is The İmpact? Scientometrics, 105(3), 1809-1831. https://Doi.Org/10.1007/S11192-015-1645-Z
• Hall, C. M. ve Mitchell, R. (2000). We Are What We Eat: Food, Tourism and Globalization. Tourism, Culture & Communication, 2(1), 29-37.
• Kastenholz, E., Davis, D. ve Paul, G. (1999). Segmenting Tourism in Rural Areas: The Case Of North and Central Portugal. Journal of Travel Research, 37(4), 353-363. https://Doi.Org/10.1177/004728759903700405
• Kivela, J. ve Crotts, J. C. (2006). Tourism and Gastronomy: Gastronomy's Influence on How Tourists Experience a Destination. Journal of Hospitality & Tourism Research, 30(3), 354-377. https://Doi.Org/10.1177/1096348006286797
• Kuday, M. (2021). Konaklama İşletmelerinde Sosyal Medya Araçlarının Pazarlama Aracı Olarak Kullanılması Üzerine Bir Çalışma: Bodrum Yarımadası Örneği [Yüksek Lisans Tezi]. Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Partarakis, N., Kaplanidi, D., Doulgeraki, P., Karuzaki, E., Petraki, A., Metilli, D., Bartalesi, V., Adami, I., Meghini, C. ve Zabulis, X. (2021). Representation and Presentation of Culinary Tradition as Cultural Heritage. Heritage, 4(2), 612-640.
• Pieska, S., Luimula, M., Jauhiainen, J. ve Spiz, V. (2013). Social Service Robots in Wellness and Restaurant Applications. Journal of Communication and Computer, 10(1), 116-123.
• R Core Team (2016). R: A language and environment for statistical computing. R Foundation for Statistical Computing. URL: https://www.R-project.org/
• Rogers, E. M. (1962). Diffusion of Innovations. New York: Free Press of Glencoe.
• Richards, G. (2003). Gastronomy: An Essential Ingredient in Tourism Production and Consumption? In A.-M. Hjalager & G. Richards (Eds.), Tourism and Gastronomy (Pp. 17-34). Routledge.
• Sun, J., Zhou, W., Huang, D., Fuh, J. Y. ve Hong, G. S. (2015). An Overview of 3D Printing Technologies for Food Fabrication. Food and Bioprocess Technology, 8(8), 1605-1615.
• Türkoğlu, H. ve Yılmaz, G. (2022). The place and importance of artificial intelligence in the gastronomy sector. Gazi University Journal of Science Part C: Design and Technology, 10(4), 1070-1082. https://doi.org/10.29109/gujsc.1199093
• Uzan, Ş. B. ve Sevimli, Y. (2020). Gastronomideki Robotik Uygulamalar ve Yapay Zekâ. Tourism And Recreation, 2(2), 46-58.
• Van Eck, N. J. ve Waltman, L. (2014). Visualizing Bibliometric Networks. In Y. Ding, R. Rousseau, & D. Wolfram (Eds.), Measuring Scholarly Impact: Methods and Practice (Pp. 285-320). Springer. Https://Doi.Org/10.1007/978-3-319-10377-8_13
• Waltman, L., Van Eck, N. J. ve Noyons, E. C. (2010). A Unified Approach to Mapping and Clustering of Bibliometric Networks. Journal of Informetrics, 4(4), 629-635. Https://Doi.Org/10.1016/J.Joi.2010.07.002
• Zupic, I. ve Čater, T. (2015). Bibliometric Methods in Management and Organization. Organizational Research Methods, 18(3), 429-472. Https://Doi.Org/10.1177/1094428114562629