Nation-State and Citizenship in Early Republician Era of Turkey in Framework of Ethno-Symbolist Perspective

Yıl 2021, Cilt: 22 Sayı: 1, 87 - 100, 20.06.2021

Funda Çoban

https://doi.org/10.17494/ogusbd.952760

Öz

The article addresses the policies regarding identity and citizenship in the early Turkish national state-building within the theoretical framework of ethno-symbolism. The main aim of the article is the analysis of the fictional side of the nation-state phenomenon assuming the national homogeneity of the people and, the factual sides that do not comply with this assumption. Here, the study deals with the modern Turkish state-building process-, which was based on ethnic Turkish core, from 1919 to 1950. In this sense, the article examines its subject in three main periods in terms of chronological developments. Thus, the article argues the preliminary national identity based on religion in 1919-1923, the Turkish ethnic core as the national identity 1923-1930, and the darkening shades of Turkish nationalism in the 1940s.

Anahtar Kelimeler

Ethnicity, Turkish nationalism, nation-state, ethno-symbolism, citizenship

Etno-Sembolist Perspektiften Erken Cumhuriyet Dönemi Türkiye’sinde Ulus-Devlet ve Vatandaşlık

Öz

Bu makale, milliyetçilik literatüründe yer alan etno-sembolist yaklaşım çerçevesinde, Erken Cumhuriyet dönemi Türkiye’sinde benimsenen kimlik ve yurttaşlık politikalarını ele almaktadır. Buna mukabil, ulus-devlet olgusunun halkın milli homojenliğini varsayan kurgusal tarafıyla, bu varsayıma uymayan olgusal taraflarının analizi hedeflenmiştir. Bu perspektiften çalışma, Türk etnik çekirdeği üzerine bina edilen modern Türk devletinin 1919-1950 arasındaki inşa sürecini incelemektedir. Kronolojik gelişmeler itibariyle 1919-1923, 1923-1930, 1930-1950 dönemleri üzerine odaklanan çalışmada, modern ulus-devlete giden yolda ön-milliyetçi bir unsur olarak din ekseninde milli kimliğin kuruluşu, Türk etnik çekirdeği etrafında şekillenmeye başlayan resmi ve milli ideolojinin hem devlet hem ulus ayaklarındaki yansımaları ve 1940’larda Türk milliyetçiliğin koyulaşan tonları irdelenmektedir. Bu sayede de Erken Cumhuriyet döneminin milliyetçilik anlayışının genel bir panorama-sının sunulması amaçlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Etnisite, Türk milliyetçiliği, Ulus-devlet, etno-sembolizm, yurttaşlık

Kaynakça

• Aktan, C. C. (2003). Vergi, zulüm ve facia: Türkiye Cumhuriyeti’nde varlık vergisi gerçeği. Ankara: Phoenix.
• Anderson, B. (2007). Hayali cemaatler (Çev. İskender Savaşır). İstanbul: Metis.
• Bora, T. (2007). Türk sağının üç hali. İstanbul: Birikim.
• Caymaz, B. (2007). Türkiye’de vatandaşlık (resmi ideoloji ve yansımaları). İstanbul: İletişim.
• Çağatay, S. (2006). Islam, secularism, and nationalism in modern Turkey: who is a Turk?. Routledge: London.
• Deniz, E. (2019) Türkiye’ye Pomak göçleri.( Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi SBE, İstanbul.
• Duman, D. (1997). Demokrasi sürecinde Türkiye’de İslamcılık. İzmir: Dokuz Eylül.
• Erözden, O. (2008). Ulus-Devlet. İstanbul: XII Levha.
• Gellner, E. (2008). Uluslar ve ulusçuluk (Çev. Büşra Ersanlı). İstanbul: Hil.
• Giddens, A. (2008). Ulus-Devlet ve şiddet (Çev. Cumhur Atay). İstanbul: Kalkedon.
• Haytoğlu, E.(2007). İnönü döneminde Türkiye’de siyasal yaşam. S. İnan, E. Haytoğlu (Eds.). Yakın Dönem Türk Politik Tarihi içinde (77-114, ss.) Ankara: Anı.
• Hobsbawm, E. (2006). Milletler ve milliyetçilik (Çev. Osman Akınhay). İstanbul: İletişim.
• Hof van Het D. (2016). Türk modernleşmesi. M. Zencirkıran (Ed). Dünden Bugüne Türkiye’nin Toplumsal Yapısı içinde (141-152, ss.). Ankara: Nova.
• İnan, A. (1969). Medeni bilgiler ve Mustafa Kemal’in el yazıları. Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• Karaömerlioğlu, M. A. (2003). Erken dönem Türk edebiyatında köylüler. Doğu-Batı Düşünce Dergisi, 6 (22), 107-133.
• Karatani K. (2006), Metafor olarak mimari (Çev. Barış Yıldırım). İstanbul: Metis.
• Karpat, K. (1996). Türk demokrasi tarihi (Sosyal, Kültürel, Ekonomik Temeller), İstanbul: Afa.
• Kili, S. (2003) Atatürk devrimi (bir çağdaşlaşma modeli). İstanbul: İş Bankası Kültür.
• Koçak, M. (2006) Batı’da ve Türkiye’de egemenlik anlayışının değişimi. Ankara: Seçkin.
• Kohn, H. (1944). Türk milliyetçiliği (Çev. Ali Çetinkaya). İstanbul: Hilmi.
• Landau, J. (1999). Pantürkizm (Çev. Mesut Akın). İstanbul: Sarmal.
• Mango, A. (2005), Türkiye ve Türkler (Çev. Füsun Doruker). İstanbul: Remzi.
• Oran, B. (1999). Atatürk milliyetçiliği: resmi ideoloji dışı bir inceleme. Ankara: Bilgi.
• Özkırımlı, U. (2019). Millyetçilik kuramları (eleştirel bir bakış). İstanbul: Doğu-Batı.
• Serter, N. (1994). Türkiye’nin toplumsal yapısı. İstanbul: Filiz.
• Smith, A. (1984). Ethnic persistence and national transformation. British Journal of Sociology, 35(3), 452-461.
• Smith, A. (1989) The origins of nations. Ethnic and Racial Studies, 12 (12), 340-367.
• Smith, A. (2007). Milli kimlik (Çev. Bahadır Sina Şener). İstanbul: İletişim.
• Somersan, S. (2004). Sosyal bilimlerde etnisite ve ırk. İstanbul: İstanbul Bilgi.
• Tanör, B. (2009). Osmanlı-Türk anayasal gelişmeleri. İstanbul: YKY.
• Tunçay, M. (2005). Türkiye Cumhuriyeti’nde tek parti yönetiminin kurulması (1923-1931). Ankara: Tarih Vakfı Yayınları.
• Türkdoğan, O. (1999). Kemalist sistem (kültürel boyutları). İstanbul: Alfa.
• Türkmenoğlu, D. (2007). Tek Parti döneminde ulus inşa politikalarının eğitim boyutu. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(1), 159-174.
• Uyar, H. (2007). Atatürk dönemi iç politikası. S. İnan, E. Haytoğlu (Eds.). Yakın Dönem Türk Politik Tarihi içinde (43-71, ss.). Ankara: Arı.
• Uzer, U. (2016). An intellectual history of Turkish nationalism: between Turkish ethnicity and Islamic identity. Salt Lake: The University of Utah Press.
• Yıldız, A. (2001). Ne mutlu türküm diyebilene: Türk ulusal kimliğinin etno-seküler sınırları (1919-1938). İstanbul: İletişim.
• Yılmaz, H. (2013). Becoming Turkish: Nationalist reforms and cultural negotiations in early republican Turkey, 1923-1945. New York: Syracuse University Press.