Kamu Kurumlarında Vardiyalı Sistemde Çalışan Özel Güvenlik Görevlilerinin İş Tatminlerinin Analizi

Yıl 2024, Cilt: 25 Sayı: 1, 19 - 40, 28.03.2024

Muharrem Aksu , Ramazan Yamacı

Öz

Özel güvenlik, bireylerin, özel ve kamu kuruluşlarının güvenliğini sağlayan ve her geçen gün büyüyen sektörde istihdam sayısı da artmaktadır. Dolayısıyla bu sektörde çalışanların iş tatmin düzeylerinin ortaya konması, sektör açısından önemlidir. Bu bağlamda çalışmada özel güvenlik görevlilerinin demografik değişkenlere ve vardiyalı çalışma sistemine göre içsel, dışsal ve genel tatmin düzeylerinin farklı olup olmadığı tespit edilmeye çalışılmıştır. Bu amaç çerçevesinde Isparta il merkezinde bulunan kamu kurumlarında görev yapan 266 özel güvenlik görevlisi ile anket çalışması yapılmıştır. Elde edilen bulgulara göre, özel güvenlik görevlilerinin cinsiyete ve yaşa göre dışsal; eğitim düzeyine göre içsel; çalışma süresine göre ise genel ve dışsal tatmin düzeylerinin farklılaştığı, medeni durum değişkenine göre ise tüm boyutlarda farklılaşmadığı tespit edilmiştir. Vardiyalı çalışma sistemine göre özel güvenlik görevlilerinin içsel, dışsal ve genel tatmin düzeylerinin farklılaştığı tespit edilmiştir. Araştırmanın bulgularından yol çıkarak ulaşılan sonuç, özel güvenlik görevlilerinin vardiyalı çalışma sitemine ilişkin iş tatmin düzeylerinin farklılaşması, diğer vardiyalı çalışma sisteminin kendilerine sağladığı boş zamanla ilgili olabileceği öngörülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Özel Güvenlik Görevlisi, İş tatmini, Vardiyalı Çalışma Sistemi

Destekleyen Kurum

Yok

Proje Numarası

Yok

Analysis of Job Satisfaction of Private Security Officers Working in Shift System in Public Institutions

Öz

Private security provides the security of individuals, private and public institutions and the number of employments is increasing in the sector that is growing day by day. Therefore, it is important for the sector to reveal the job satisfaction levels of the employees in this sector. In this context, it was tried to determine whether the internal, external, and general satisfaction levels of private security officers differ according to demographic variables and shift work system. For this purpose, a survey was conducted with 266 private security officers working in public institutions in the city center of Isparta. According to the findings obtained after the analysis of the data, it has been found that differ external according to the gender and age of the private security officer; internal by education level; general and external satisfaction levels differ according to the working time; that there was no difference in all dimensions according to the marital status variable. It has been determined that the internal, external, and general satisfaction levels of private security officers differ according to the shift working system. Based on the findings of the research, it has been suggested that the difference in job satisfaction levels of private security officers’ regarding the shift work system may be related to the free time provided by the other shift work system.

Anahtar Kelimeler

Private Security Officers, Shift Working System, Job Satisfaction

Proje Numarası

Yok

Kaynakça

• Akgüç, O. M. (2011). Özel güvenlik görevlilerinin iş doyumu ve motivasyonlarıyla tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Maltepe Üniversitesi.
• Alakhras, M., Al-Mousa, D. S. ve Lewis, S. (2022). Assessment and correlation between job satisfaction and burnout among radiographers. Radiography, 28(2), 283-287.
• Alayvaz, C. ve Keskin, B. (2020). Darülaceze başkanlığı çalışanlarının örgütsel bağlılık ve iş tatminleri üzerine bir araştırma. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 15(2), 1-14.
• Atmaca, Ç., Rızaoğlu, F., Türkdoğan, T. ve Yaylı, D. (2020). An emotion focused approach in predicting teacher burnout and job satisfaction. Teaching and Teacher Education, 90, 1-13.
• Awan, W. A. (2013). Determinants of shift work impacting job satisfaction: A study on service sector organizations in Pakistan. International Journal of Research in Business and Social Science, 2(4), 49-59.
• Bal, V. (2013). Manisa’da kamu kurumlarında çalışan özel güvenlik personelinin mesleki memnuniyet durumu. CBÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 332-339.
• Baycan, F. A. (1985). Farklı gruplarda çalışan gruplarda iş doyumunun bazı yönlerinin analizi. [Yayımlanmamış Bilim Uzmanlığı Tezi]. Boğaziçi Üniversitesi.
• Bezdrob, M. ve Šunje, A. (2021). Transient nature of the employees’ job satisfaction: The case of the IT industry in Bosnia and Herzegovina. European Research on Management and Business Economics, 27(2), 1-10.
• Bloom, P. (1986). Teacher job satisfaction: A framework for analysis. Early Childhood Research Quarterly, 1(2), 167-183.
• Bohle, P. (1997). Does ‘hardiness’ predict adaption to shift work? Work Stress, 11, 369-376
• Bulut, M. ve Altungül, O. (2022). Güvenlik görevlerinin örgütsel adalet algılarının iş motivasyonlarına etkisi. İş’te Davranış Dergisi, 7(1), 52-64.
• Creswell, J. W. (2014). Araştırma deseni, nitel, nicel ve karma yöntem yaklaşımları (2. Baskı). (S. B. Demir, Çev.). Ankara: Eğiten Kitap. (Orijinal eserin basım tarihi, 2009).
• Çiçek, M. ve Çalış, N. (2021). Kişi-örgüt uyumunun iş tatminine etkisi. İçtimaiyat Sosyal Bilimler Dergisi, 5(2), 454-464.
• Değirmencioğlu, M. (2019). Vardiyalı çalışma sistemi çalışanlar için ne kadar iyi?. Journal of Aviation, 3(2), 113-121.
• Değirmencioğlu, M. ve Öztop, S. (2019). Vardiyalı çalışma sisteminin çalışanların işten ayrılma niyetine etkisi üzerinde iş yaşam dengesinin aracılık rolü. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(29), 623-642.
• Demirbilek, T. (2004). Vardiyalı çalışmanın kadının aile ve sosyal yaşamına etkisi. Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 4(7), 77-98.
• Demirci, U. (2019). İş doyumu ile işten ayrılma niyeti ilişkisine istihdam şekillerinin etkisi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12(62), 1246-1258.
• Demirci, U. (2021). Polis özel güvenlik işbirliğinin özel güvenlik görevlilerinin iş stresleri üzerine etkisi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 17(3), 877-899.
• Demirci, U. (2022). Türkiye’de gerçekleştirilen güvenlik işbirliğinin özel güvenlik görevlilerinin tükenmişlik ve işten ayrılma niyetlerine etkisi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 24(2), 583-604.
• Demirci, U. (2023). Türkiye özel güvenlik sektörüne yönelik tehdit yüksek iş gücü devir oranı: Özel güvenlik görevlileri ve yöneticileri gözüyle nedenleri. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1, 1-26.
• Demirci, U. ve Ergen, B. (2020). The effect of wage on private security officers job satisfaction and intention to quit: An empirical study in Turkey. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 19(75), 1314-1334.
• Dodia, P. ve Parashar, N. (2020). Shift-work job stress, psychological distress, and job satisfaction among employees. The International Journal of Indian Psychology, 8(3), 1215-1225.
• Efeoğlu, M. S., Abul, A. ve Bedük, A. (2021). Örgütsel adalet ve örgütsel bağlılık ilişkisi: Özel güvenlik görevlilerine ait bir uygulama. International Journal of Tourism and Social Research, 6, 94-108.
• Ekinci, S. (2011). Devletin dönüşümünün güvenlik alanına yansıması: Türkiye’de güvenlik yönetişimi. [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Ankara Üniversitesi.
• Emniyet Genel Müdürlüğü (EGM). (2023). Özel güvenlik istatistikleri (01.06.2023), https:// www.egm.gov.tr/ozelguvenlik/ozel-guvenlik-istatistikleri adresinden 08.06.20203 tarihinde alınmıştır.
• Engin, T. (2008). Sportif organizasyonlarda özel güvenlik. Türk İdare Dergisi, 460, 169-179. Farmaki, A. Pappas, N., Kvasova, O. ve Stergiou, D. P. (2022). Hotel CSR and job satisfaction: A chaordic perspective. Tourism Management, 91, 1-15.
• Folkard, S. (2008). Do permanent night workers show circadian adjustment? A review based on the endogenous melatonin rhythm. Chronobiology International, 25(2), 215-224.
• Geniş, B., Coşar, B. ve Taner, M. E. (2020). Sağlık çalışanlarında ruhsal durumu etkileyen faktörler ve vardiyalı çalışma sisteminin etkileri. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 11(4), 275-283.
• Härmä, M. (1993). Individual differences in tolerance to shiftwork: A review. Ergonomics, 36, 101-109.
• Hassan, O. ve Ibourk, A. (2021). Burnout, self-efficacy and job satisfaction among primary school teachers in Morocco. Social Sciences & Humanities Open, 4(1), 1-9.
• Hausknecht, J. P. ve Trevor, C. O. (2011). Collective turnover at the group, unit, and organizational levels: Evidence, issues, and implications. Journal of Management, 37(1), 352-388.
• Heidari, S., Parizad, N., Goli, R., Mam-Qaderi, M. ve Hassanpour, A. (2022). Job satisfaction and its relationship with burnout among nurses working in COVID-19 wards: A descriptive correlational study. Annals of Medicine and Surgery, 82, 1-6.
• İlhan, F. (2019). İnsan kaynakları açısından özel güvenlik kurumları ve çalışanlarının iş doyumları üzerine bir çalışma: Yalova ili örneği. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Yalova Üniversitesi.
• İnankul, H. (2020). KAAN Projesi ve özel güvenlik görevlilerinin iş memnuniyeti üzerine bir araştırma: Ampirik bir çalışma. OPUS–Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 16(32), 4987-5014.
• İncir, G. (1998). Çoklu vardiya çalışmasının ergonomik tasarımı (1. Basım). Ankara: MPM Yayınları. Jaradat, Y., Bast-Pettersen, R. ve Bjertness, E. (2022). Shift work and job satisfaction among Palestinian nurses: A cross-sectional study. The Lancet, 99(1), S16.
• Judge, T. A. ve Bono, J. E. (2001). Relationship of core self-evaluations traits - self-esteem, generalized self-efficacy, locus of control, and emotional stability-with job satisfaction and job performance: A meta-analysis. Journal of Applied Psychology, 86(1), 80-92.
• Karacan, E. (2011). Job satisfaction of private security guards. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22, 203-239.
• Karakuyu, A. ve Bedir, A. (2020). Özel güvenlik görevlilerinin iş doyum düzeylerine göre şiddet eğilimlerinin incelenmesi. Journal of Social and Humanities Sciences Research, 7(53), 1086-1091.
• Karamanoğlu, M. ve Kazar, A. (2022). İş stresi ve tükenmişlik ilişkisinin Tunceli ili özel güvenlik görevlileri açısından değerlendirilmesi. F. Kalay (Ed.), İktisadi ve İdari Bilimler Teori, Güncel Araştırmalar ve Yeni Eğilimler 4 (ss. 75-94) içinde. Montenegro: Ivpe.
• Kartal, C. R. (2012). Özel güvenlik görevlilerindeki iş doyum düzeyinin bireysel demografik değişkenler açısından incelenmesi. Akademik Bakış Dergisi, 30, 1-18.
• Kim. B. N ve Kang, H. S. (2022). Differential roles of reflection and brooding on the relationship between perceived stress and life satisfaction during the Covid-19 Pandemic: A serial mediation study. Personality and Individual Differences, 184, 1-5.
• Knutsson, A. (2004). Methodological aspects of shift-work research. Chronobiology International, 21(6), 1037-1047.
• Koç, M. (2017). Vardiyalı çalışma sisteminin çalışan motivasyonu üzerine etkisi: Özel güvenlik personeli üzerine bir uygulama. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Gelişim Üniversitesi.
• Korkusuz, R. (2005). Vardiyalı (postalar halinde) çalışma ve Türk İş Hukuku’ndaki düzenlemesi. Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 9(1-2), 68-85.
• Kosta, G. (2010). Shift work and health: Current problems and preventive actions. Safety and Health at Work, 1(2), 112-123.
• Kreitzman L. (1999). The 24 hour society (1st ed). London: Profile Books.
• Locke, E. A. (1970). Job satisfaction and job performance: A theoretical analysis. Organizational Behavior and Human Performance, 5(5), 484-500.
• Luque-Reca, O., García-Martínez, I., Pulido-Martos, M., Burguera, J. L. ve Augusto-Landac, J. M. (2022). Teachers’ life satisfaction: A structural equation model analyzing the role of trait emotion regulation, intrinsic job satisfaction and affect. Teaching and Teacher Education, 113, 1-10.
• Maybarskan, F. (2020). Kamu kurumlarında çalışan özel güvenlik görevlilerinin iş memnuniyeti durumu: Bolu örneği. Düzce Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(2), 251-266.
• Miao, C., Humphrey, R. H. ve Qian, S. (2016). Leader emotional intelligence and subordinate job satisfaction: A meta-analysis of main, mediator, and moderator effects. Personality and Individual Differences, 102, 13-24.
• Mil, H. İ. (2014). Türkiye’de özel güvenlik sistemi ve yönetimi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 4(1), 117-134.
• Moradi, S., Farahnaki, Z., Akbarzadeh, A., Gharagozlou, F., Pournajaf, A., Abbasi, A. M., Omidi, L., Hami, M. ve Karchani, M. (2004). The Relationship between shift work and job satisfaction among nurses: A cross-sectional study. International Journal of Hospital Research, 3(2), 63-68.
• Moslehpour, M., Chang, M. L., Pham, V. K. ve Dadvari, A. (2022). Adopting the configurational approach to the analysis of job satisfaction in Mongolia. European Research on Management and Business Economics, 28(1), 1-10.
• Nalla, M. K. ve Cobbina, J. E. (2017). Environmental factors and job satisfaction: The case of private security guards. Security Journal, 30(1), 215-226.
• O’Donoghue, K. ve Tsui, M. (2013). Social work supervision research (1970–2010): The way we were and the way ahead. The British Journal of Social Work, 45(2), 616-633.
• Önder, G. ve Önder, E. (2013). Yoğun bakım hemşirelerinin iş tatminine etki eden faktörlerinin önem derecelerinin analitik hiyerarşi prosesi yöntemi ile belirlenmesi. KSÜ İİBF Dergisi, 3(2), 195-216.
• Palabıyık, N. ve İşözen, H. (2021). İş yaşam dengesi ve iş doyumu hastane çalışanları örneği. Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler Dergisi, 4(4), 309-325.
• Pekşen-Arı, Ö. (2013). Vardiyalı çalışma düzeninin işgörenin işten ayrılma niyetine etkisi: Bursa’daki beş yıldızlı şehir otellerinde bir uygulama. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Afyon Kocatepe Üniversitesi.
• Schleicher, D. J., Watt, J. D. ve Greguras, G. J. (2004). Reexamining the job satisfaction-performance relationship: The complexity of attitudes. Journal of Applied Psychology, 89(1), 165-177.
• Selçuk, N. ve Payam, M. M. (2016, 18-20 Mayıs). Özel güvenlik görevlilerinin mesleki tükenmişlik düzeylerinin belirlenmesi: Adıyaman örneği. 5. Uluslararası Meslek Yüksek Okulları Sempozyumu, Prizren Üniversitesi, Kosova.
• Spector, P. E. (1985). Measurement of human service staff satisfaction: Development of the job satisfaction survey. American Journal of Community Psychology, 13, 693-713.
• Spector, P. E. (1997). Job satisfaction: Application, assessment, causes, and consequences. Sage Publications.
• Sunay, M. M. (2020). Özel güvenlik görevlilerinin iş doyumu düzeyinin sosyolojik açıdan değerlendirilmesi. Journal of Social and Humanities Sciences Research, 7(50), 185-194.
• Sü-Eröz, S. ve Ünal, A. (2013). Özel güvenlik kurumlarında çalışan işgörenlerin iş tatminleri ve örgütsel bağlılık arasındaki ilişkinin belirlenmesine yönelik ampirik bir araştırma. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(6), 101-126.
• Şenol, Ş. ve Öngel, V. (2019). İçsel pazarlama uygulamalarının çalışanların iş tatmini üzerine etkisi ve örgütsel adaletin aracılık rolü. Akademik Hassasiyetler, 12(6), 445-475.
• Şimşek, S. ve Kara, H. (2017). İş tatmini - iş devri niyeti ilişkisine yönelik bir araştırma: Özel güvenlik sektörü örneği. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 8(19), 85-101.
• Tabachnick, B. G. ve Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics (Sixth edition). United States: Pearson Education.
• Tarhan, M. ve Dalar, L. (2016). Mental health status of nurses and affecting factors. Gazi University Journal of Health Sciences, 1, 25-39.
• Tekeli, S. (2019). Özel güvenlik görevlilerinin vardiyalı çalışma programlarının iş doyumuna etkileri: TAV örneği. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Türk Hava Kurumu Üniversitesi.
• Tekiner, M. A. ve Harputlu, M. (2020). Özel güvenlik ile polis işbirliğinin özel güvenlik görevlilerinin işten ayrılma niyetleri üzerine etkisi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 19(76), 2057-2067.
• Ulukan, Y., Kılıç-Aksoy, Ş. ve Çiçek, H. (2023). Vardiyalı çalışmanın işe bağlılık ve iş performansına etkisi. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(46), 187-206.
• Uzunbacak, H. H. ve Akçakanat, T. (2018). İşin anlamı, zindelik, mutluluk ve iş tatmini ilişkileri üzerine görgül bir araştırma. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 17(68), 1691-1702.
• Vigan, F. A. ve Giauque, D. (2018). Job satisfaction in African public administrations: A systematic review. International Review of Administrative Sciences, 84(3), 596-610.
• Wang, Z. ve Jing, X. (2018). Job satisfaction among immigrant workers: A review of determinants. Social Indicators Research, 139(1), 381-401.
• Weiss, D. J., Dawis, R. V., England, G. W. ve Lofquist, L. H. (1967). Manual for the Minnesota Satisfaction Questionnaire. (Minnesota Studies in Vocational Rehabilitation, No. 22). Minneapolis: University of Minnesota.
• Weiss, H. M. (2002). Deconstructing job satisfaction: Separating evaluations, beliefs and affective experiences. Human Resource Management Review, 12(2), 173-194.
• Yelboğa, A. (2007). Bireysel demografik değişkenlerin iş doyumu ile ilişkisinin finans sektöründe incelenmesi. Sosyal Bilimler Dergisi, 4(2), 1-18.