Türkiye’de Kapsayıcı Yeşil Büyüme Küresel Isınma Üzerinde Etkili Mi?

Yıl 2024, Cilt: 25 Sayı: 2, 342 - 358, 01.07.2024

Başak Özarslan Doğan

https://doi.org/10.17494/ogusbd.1462323

Öz

Bu çalışmada Türkiye için kapsayıcı yeşil büyüme ve küresel ısınma arasındaki ilişki 1991-2020 dönemi veri seti yardımıyla analiz etmek amaçlanmıştır. Bu çerçevede çalışmada ilk olarak kapsayıcı yeşil büyümeyi temsil etmesi için kapsayıcı yeşil büyümeyi meydana getiren bileşenler kullanılarak ‘Temel Bileşenler Analizi’ yardımıyla kapsayıcı yeşil büyüme endeksi oluşturulmuştur. Ardından, kapsayıcı yeşil büyüme endeksi, toplam işgücü ve teknolojik gelişmenin küresel ısınma üzerindeki etkisi Johansen eş bütünleşme testi, FMOLS, DOLS ve CRR tahmincileri kullanılarak analiz edilmiştir. Sonuçlar her üç modelde de Türkiye’de kapsayıcı yeşil büyümenin küresel ısınmayı azaltmadaki rolünün etkili olmadığına dair kanıtlar içermektedir. Bu sonuçların yanı sıra, teknolojik gelişmenin küresel ısınma üzerindeki etkisinin her üç modelde de negatif ve istatistiki olarak anlamlı olduğu saptanmıştır. Bununla beraber, toplam işgücünün küresel ısınma üzerindeki etkisinin yine her üç modelde de negatif olduğu fakat katsayının sadece DOLS tahmincisinde istatistiki olarak anlamlı olduğu bulunmuştur. Türkiye'de kapsayıcı yeşil büyümenin gerçekleştirilmesinde, finansal kapsayıcılığında sağlanması, nitelikli işgücünün artırılması ve kamu kaynaklarının daha verimli alanlara yönlendirilmesi büyük önem arz etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kapsayıcı yeşil büyüme, Küresel ısınma, FMOLS, DOLS, CRR

Does Inclusive Green Growth in Türkiye Have an Impact on Global Warming?

Öz

This study aims to analyze the relationship between inclusive green growth and global warming for Türkiye with the help of the 1991-2020 period data set. In this context, in the study, the inclusive green growth index was first created with the help of 'Principal Components Analysis by using the components that make up inclusive green growth to represent inclusive green growth. Then, the impact of the inclusive green growth index, total labor force, and technological development on global warming was analyzed using the Johansen cointegration test, FMOLS, DOLS, and CRR estimators. The results contain evidence in all three models that the role of inclusive green growth in Türkiye is ineffective in reducing global warming. In addition to these results, the effect of technological development on global warming was found to be negative and statistically significant in all three models. However, it was found that the impact of the total labor force on global warming was negative in all three models. Still, the coefficient was statistically significant only in the DOLS estimator. It is of great importance to ensure inclusive green growth in Türkiye, ensuring financial inclusion, increasing the qualified workforce and directing public resources to more productive areas.

Anahtar Kelimeler

Inclusive green growth, Global warming, FMOLS, DOLS, CRR

Kaynakça

• Acaroğlu, H., & Güllü, M. (2022). Climate change caused by renewable and non-renewable energy consumption and economic growth: A time series ARDL analysis for Turkey. Renewable Energy, 193, 434-447. https://doi.org/10.1016/j.renene.2022.04.138
• Acosta, L. A., Hartman, K., Mamiit, R. J., Puyo, N. M., & Anastasia, O. (2019). Summary Report: Green Growth Index Concept, Methods and Applications. Green Growth Performance Measurement (GGPM) Program.
• Afşar, M., & Doğan, B. Ö. (2022). Yenilenebilir Enerji Üretiminde Kamu Politikalarının Önemi: G7 Ülkeleri Örneği. Uluslararası Bankacılık Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 5(2), 172-190.
• Akyol, M., & Mete, E. (2021). Çevresel Teknolojik İnovasyonların CO2 Emisyonu Üzerindeki Etkisi: OECD Ülkeleri Örneğ. İstanbul İktisat Dergisi, 71(2), 569-590.
• Alpaykut, S. (2017). Türkiye’de İllerin Yaşam Memnuniyetinin Temel Bileşkenler Analizi ve Topsis Yöntemiyle Ölçümü Üzerine Bir İnceleme. Journal of Suleyman Demirel University Institute of Social Sciences, 29(4).
• Arouri, M. E. H., Youssef, A. B., M'henni, H., & Rault, C. (2012). Energy consumption, economic growth and CO2 emissions in Middle East and North African countries. Energy policy, 45, 342-349. https://doi.org/10.1016/j.enpol.2012.02.042
• Aslam, A., Naveed, A., & Shabbir, G. (2021). Is it an institution, digital or social inclusion that matters for inclusive growth? A panel data analysis. Quality & Quantity, 55, 333-355.https://link.springer.com/article/10.1007/s11135-020-01008-3
• Avcı, B. S., & Tonus, Ö. (2020). Kapsayıcı Büyüme Üzerine Bir Değerlendirme. Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(4), 37-55.
• Avcı, B. S. ve Tonus, Ö. (2020b). Kapsayıcı Büyümenin Ölçülmesi: Türkiye Örneği. Sakarya İktisat Dergisi, 9(4), 277-298.
• Aykırı, M. ve Bulut, Ö. U. (2019). Ekonomik küreselleşme ve doğrudan yabancı yatırımların CO2 emisyonu üzerindeki belirleyiciliği: Türkiye örneği. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Ek Sayı, 69-90.
• Berke, B. (2012). Döviz Kuru ve İMKB100 Endeksi İlişkisi: Yeni Bir Test. Maliye Dergisi, 163, 243-257.
• Bindi, G. (2019). Technological innovation and the environment, an analysis based on patent counts (Master dissertation, Lund University, Sweeden). Retrieved from http://lup.lub.lu.se/luur/ download?func=downloadFile&recordOId=8981996&fileOId=8982016
• Bölük, G., & Mert, M. (2015). The renewable energy, growth and environmental Kuznets curve in Turkey: an ARDL approach. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 52, 587-595. https://doi.org/10.1016/j.rser.2015.07.138
• Cui, L., Weng, S., & Song, M. (2022). Financial inclusion, renewable energy consumption, and inclusive growth: Cross-country evidence. Energy Efficiency, 15(6), 43.https://link.springer.com/article/10.1007/s12053-022-10051-y
• Çatalbaş, N. (2022). 1980-2020 Döneminde Türkiye’de İhracat, İthalat ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Eşbütünleşme ve Nedensellik İlişkileri. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (73), 15-32.
• De Cian, E., Lanzi, E., & Roson, R. (2007). The impact of temperature change on energy demand: a dynamic panel analysis. FEEM Working Paper No. 46.2007, University Ca' Foscari of Venice, Dept. of Economics Research Paper Series No. 04-2007, Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=984237 or http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.984237
• Erdoğan, L., Ceylan, R. ve Tiryaki, A. (2018). Türkiye’de uzun dönem ekonomik büyümenin belirleyicilerinin ardl, fmols, dols ve ccr yöntemleriyle tahmini. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 36 (4), 39-58.
• Fay, M. (2012). Inclusive green growth: The pathway to sustainable development. World Bank Publications.http://siteresources.worldbank.org/EXTSDNET/Resources/Inclusive_Green_Growth_May_2012.pdf
• Göçer, İ., Mercan, M., Peker, O., & Şahin Bulut (2013) Türkiye’de Cari Açığın Nedenleri, Finansman Kalitesi ve Sürdürülebilirliği: Ekonometrik Bir Analiz, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, Nisan 2013, 8(1), 213-242.
• Gökçe, C. (2014). Avrupa Birliği ve Türkiye İçin Enerji Kırılganlık Endeksleri. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi (AKAD), 6(10), 56-71.https://doi.org/10.20990/aacd.53764
• Green, A., Kispeter, E., Sissons, P. & Froy, F. (2017). How International Cities Lead Inclusive Growth Agendas. York: JRF.
• Grossman, G.M. ve A. B. Krueger (1991). Environmental impacts of the North American Free Trade Agreement. NBER Working Paper, 3914.
• Islam, M. M., Alharthi, M., & Murad, M. W. (2021). The effects of carbon emissions, rainfall, temperature, inflation, population, and unemployment on economic growth in Saudi Arabia: An ARDL investigation. Plos one, 16(4), e0248743.https://doi.org/10.1080/13683500.2019.1639639
• Jebli, M. B., & Youssef, S. B. (2015). The environmental Kuznets curve, economic growth, renewable and non-renewable energy, and trade in Tunisia. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 47, 173-185. https://doi.org/10.1016/j.rser.2015.02.049
• Keyifli, N., Karakurt, B., & Şentürk, S. H. (2022). Kamu Kesimi Büyüklüğü ve Kapsayıcı Büyüme İlişkisi: Yükselen Piyasa Ekonomileri Üzerine Ekonometrik Bir Çalışma. Sayıştay Dergisi, 33(124), 39-69.https://doi.org/10.52836/sayistay.1110377
• Kırca, M., & Topal, M. H. (2017). Türkiye’de turizm talebinin vergi gelirleri üzerindeki etkisinin analizi. BNEJSS Balkan and Near Eastern Journal of Social Sciences, 3(02), 96-108.
• Koçak, E., & Uzay, N. (2018). Demokrasi, ekonomik özgürlükler ve ekonomik büyüme: Kurumların rolü üzerine bir araştırma. Sosyoekonomi, 26(36), 81-102. https://doi.org/10.17233/sosyoekonomi.2018.02.05
• Kouton, J. (2021). The impact of renewable energy consumption on inclusive growth: panel data analysis in 44 African countries. Economic Change and Restructuring, 54(1), 145-170.https://link.springer.com/article/10.1007/s10644-020-09270-z
• Li, Y., Zhang, J., & Lyu, Y. (2023). Toward inclusive green growth for sustainable development: A new perspective of labor market distortion. Business Strategy and the Environment.https://doi.org/10.1002/bse.3346
• Lin, B. ve Zhu, J. (2019b). The role of renewable energy technological innovation on climate change: Empirical evidence from China. Science of the Total Environment, 659, 1505–1512.
• Mamman, S. O., Sohag, K., & Abubakar, A. B. (2023). Inclusive growth in Africa: Do fiscal measures matter?. Cogent Economics & Finance, 11(2), 2273604.https://doi.org/10.1080/23322039.2023.2273604
• Mucuk, M., & Uysal, D. (2009). Türkiye ekonomisinde enerji tüketimi ve ekonomik büyüme. Maliye Dergisi, 157(1), 105-115.
• Ngepah, N. (2017). A Review of Theories and Evidence of Inclusive Growth: An Economic Perspective for Africa. Environmental Sustainability, 24, 52-57.
• OECD, 2017. Green Growth Indicators 2017. OECD Green Growth Studies. OECD Publishing, Paris (2017), 10.1787/9789264268586-en
• Özgün, F. (2021). Kapsayıcı büyümenin bir unsuru olarak “üretken istihdam” kavramı ve Türkiye üzerine bir değerlendirme. Ekonomi İşletme ve Maliye Araştırmaları Dergisi, 3(3), 273-295. https://doi.org/10.38009/ekimad.994260
• Özütler, H. Ş. (2018). Kapsayıcı Büyümenin Kurumsal Çerçevesi Üzerine Bir Araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İİBF Dergisi, 23 (4), 1455-1477.
• Tang, J., & Qin, F. (2022). Analyzing the impact of local government competition on green total factor productivity from the factor market distortion perspective: Based on the three-stage DEA model. Environment, Development and Sustainability, 24, 1–29. https://doi.org/10.1007/s10668-021-02032-5
• Tarı, Recep ve Durmuş Çağrı Yıldırım (2009) “Döviz Kuru Belirsizliğinin İhracata Etkisi: Türkiye için Bir Uygulama, Yönetim ve Ekonomi Yıl:2009 Cilt:16 Sayı:2 Celal Bayar Üniversitesi İ İ.B.F.
• World Economic Forum (2020). https://www.weforum.org/publications/new-nature-economy-report-series/ Yang, Z., Vitenu-Sackey, P. A., Hao, L., & Tao, Y. (2023). Economic freedom, inclusive growth, and financial development: A heterogeneous panel analysis of developing countries. Plos one, 18(7), e0288346. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0288346
• Yılmaz, E. G. (2020). Doğrudan Yabancı Yatırımlar, İnsani Gelişme Endeksi ve Teknoloji ile CO₂ Emisyonları İlişki Analizi. Turkish Studies-Economics, Finance, Politics.
• Yong, W. T. L., Thien, V. Y., Rupert, R., & Rodrigues, K. F. (2022). Seaweed: a potential climate change solution. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 159, 112222.
• Zhang, Y.J., Peng, Y.L., Ma, C.Q. ve Shen, B. (2017). Can environmental innovation facilitate carbon emissions reduction? Evidence from China. Energy Policy, 100, 18–28.