An Analysis of Türkiye's Foreign Trade Structure in Terms of Vertical Specialization and Value Added

Yıl 2024, Cilt: 25 Sayı: 3, 723 - 744, 01.11.2024

Burak Arslan , Erol Kutlu

Öz

This study examines how globalization has led to the fragmentation of production across countries and the specialization of different stages in the vertical production chain. Analyzing 44 sectors over the period from 1995 to 2018, the study finds that the import content of exports has increased from 8.8% to 21%. In 2018, the sectors with the highest levels of import inputs were coke and refined petroleum products, electrical equipment, motor vehicles, trailers and semi-trailers, machinery and equipment, and rubber and plastics. Panel data analysis reveals that an increase in sectoral exports is associated with a rise in vertical specialization, while sectoral imports have a negative impact on vertical specialization. Additionally, the increase in foreign direct investment and industrial design applications is positively related to the level of vertical specialization.

Anahtar Kelimeler

Vertical specialization, Sectoral dependency, Foreign trade, Panel data

Türkiye’nin Dış Ticaret Yapısının Dikey Uzmanlaşma ve Katma Değer Açısından Analizi

Öz

Küreselleşmeyle üretim, ülkeler arasında parçalanmış ve dikey üretim zincirinin farklı aşamalarında uzmanlaştığı bir model haline gelmiştir. 1995-2018 yılları arasında 44 sektörün incelendiği bu çalışmada, 1995 yılından 2018’e kadarlık süreçte tüm sektörler dahil olmak üzere ihracatın ithalat içeriği %8,8’den %21’e yükselmiştir. İthal girdi seviyesi en yüksek 5 sektör 2018 yılında kok ve rafine petrol ürünleri, elektrikli ekipman, motorlu taşıtlar, römorklar ve yarı römorklar, makine ve ekipman ve kauçuk ve plastik sektörleri olmuştur. Sektörel bazda dikey uzmanlaşmayı belirleyen faktörlerin incelendiği panel veri analizinde sektörel ihracatta meydana gelen bir artışın dikey uzmanlaşma seviyesini arttırdığı gözlemlenmektedir. Sektörel ithalat ise dikey uzmanlaşma üzerinde negatif yönlü bir etkiye sahiptir. Doğrudan yabancı yatırım ve endüstriyel tasarım başvurularının artması dikey uzmanlaşma seviyesiyle pozitif yönlü bir ilişkiye sahiptir.

Anahtar Kelimeler

Dikey uzmanlaşma, Dış ticaret, Sektörel bağımlılık, Panel veri

Kaynakça

• Amador, J., ve Cabral, S. (2009). Vertical specialization across the world: A relative measure. North American Journal of Economics and Finance, 20(3), 267–280. https://doi.org/10.1016/j.najef.2009.05.003
• Alkın, H. (2020). Türkiye’nin ihracatının katma değer dağılımı ve ithal girdi bağımlılığı: 2000-2014 dönemi için küresel değer zinciri analizi. Akdeniz İİBF Dergisi, 20(1), 66-89.
• Balassa, B., 1967. Trade Liberalization Among Industrial Countries. McGraw-Hill, New York 2(3), 349-351.
• Banga, R. (2013). Measuring value in global value chains. Background Paper RVC-8. Geneva: UNCTAD.
• Bayraç, H. N., ve Doğan, E. (2018). Teknoloji Yoksulluğu ve Türkiye'de İhracatın İthalata Olan Bağımlılığı. International Journal of Social Inquiry, 11(1), 17-42.
• Cameron, A. C., ve Trivedi, P. K. (2005). Microeconometrics: Methods and applications. Cambridge University Press.
• Cameron, A. C., ve Trivedi, P. K. (2010). Microeconometrics using Stata (Vol. 2). Stata Press.
• Clark, D. P. (2006). Country and industry-level determinants of vertical specialization-based trade. International Economic Journal, 20(2), 211–225. https://doi.org/10.1080/10168730600699515
• Dağıstan, N. (2017). Küresel Değer Zincirlerinin Türkiye’nin Dış Ticaret ve Üretim Yapısına Etkileri. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 13(13), 824-835.
• Dağıstan, N. (2019). Türkiye’nin dış ticaretindeki dikey uzmanlaşmanın girdi-çıktı modeli ile analizi. Fiscaoeconomia, 3(2), 1–20. https://doi.org/10.25295/fsecon.2019.02.001
• Daudin, G., Rifflart, C., ve Schweisguth, D. (2011). Who produces for whom in the world economy? Canadian Economics Association, 44(4), 1403–1437. https://doi.org/10.1111/j.1540-5982.2011.01679.x
• Dean, J. M., Fung, K. C., ve Wang, Z. (2011). Measuring vertical specialization: The case of China. Review of International Economics, 19(4), 609–625. https://doi.org/10.1111/j.1467-9396.2011.00969.x
• De Backer, K., & Yamano, N. (2012). International comparative evidence on global value chains. SSRN Electronic Journal. https://doi.org/10.2139/ssrn.2179937
• Dineri, E., & Işık, N. (2021). İthalat bağımlılığı ve Türkiye ekonomisinde imalat sanayi: Hatemi-J asimetrik nedensellik testi. Gazi İktisat ve İşletme Dergisi, 7(1), 68-82.
• Erduman, Y., Eren, O., & Gul, S. (2019). The evolution of import content of production and exports in Turkey: 2002-2017 Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası 19(09).
• Erkök, B. (2019). Türkiye Sanayisinin Küresel Değer Zincirine Entegrasyonu. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 75(2), 637–666. https://doi.org/10.33630/ausbf.571631
• Feenstra, R. C., ve Hanson, G. H. (1996). Globalization, outsourcing and wage inequality. In National Bureau of Economic Research Working Paper Series (5424). https://doi.org/10.3386/w5424
• Foster-McGregor, N., ve Stehrer, R. (2013). Value added content of trade: A comprehensive approach. Economics Letters, 120(2), 354–357. https://doi.org/10.1016/j.econlet.2013.05.003
• Hanson, G. (2001). The Globalization of Production. https://www.nber.org/reporter/spring-2001/Globalization-of-Production.
• Hausman, J. A. (1978). Specification tests in econometrics. Econometrica: Journal of the econometric society, 1251-1271.
• Hsiao, C. (2003). Analysis of panel data. Cambridge University Press.
• Hummels, D., Ishii, J., ve Yi, K.-M. (2001). The nature and growth of vertical specialization in world trade. Journal of International Economics, 54, 75–96. https://doi.org/10.1016/S0022-1996(00)00093-0
• Hummels, D., Rapoport, D., ve Yi, K.-M. (1998). Vertical specialization and the changing nature of world trade. Economic Policy Review, 4(2), 79–99.
• IMF. (2008). Globalization: A Brief Overview. https://www.imf.org/external/np/exr/ib/2008/053008.htm adresinden 2 Haziran 2023 tarihinde alınmıştır.
• Johnson, R. C., ve Noguera, G. (2012). Accounting for intermediates: Production sharing and trade in value added. Journal of International Economics, 86(2), 224–236. https://doi.org/10.1016/j.jinteco.2011.10.003
• Karakaş, A. (2017). İthalata dayalı ihracatın riskli yapısı: Dış ticarette sürdürülebilirliğin Türkiye için analizi. Kırklareli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(2), 261–277.
• Koopman, R., Wang, Z., ve Wei, S. J. (2012). Estimating domestic content in exports when processing trade is pervasive. Journal of Development Economics, 99(1), 178–189. https://doi.org/10.1016/j.jdeveco.2011.12.004
• Kundak, S., ve Aydoğuş, İ. (2018). Analysis of the Turkish manufacturing industry’s dependence on imports. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 17(1), 252–266. https://doi.org/10.21547/jss.348833
• Leontief, W. W. (1936). Quantitative input and output relations in the economic systems of the United States. The Review of Economics and Statistics, 18(3), 105–125. https://about.jstor.org/terms
• Nart, E. Ç. (2010). Gümrük birliği’nin Türkiye’nin dış ticareti üzerine etkileri: Panel veri analizi. Yaşar University Journal, 17(5), 2874–2885.
• OECD.Stat. (2021). Input-output tables (IOTs) 2021 ed. https://stats.oecd.org/
• Oral, A. T.-İ. O. (2020). MİST Ülkelerinde Dış Ticaret İlişkileri ve İthalata Bağımlılık Analizi. Turkish Studies-Economics, Finance, Politics, 15(2), 941–958. https://doi.org/10.29228/turkishstudies.39787
• Pamuk, Ş. (2019). Türkiye’nin 200 Yıllık İktisat Tarihi. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Sanyal, K. K. (1983). Vertical specialization in a Ricardian model with a continuum of stages of production. The London School of Economics and Political Science and The Suntory and Toyota International Centres for Economics and Related Disciplines, 50(197), 71–78. https://www.jstor.org/stable/pdf/2554122.pdf
• Sönmezler, G., Akduğan, U., ve Gündüz, İ. O. (2017). Türkiye’de cari açık sorununun reel döviz kuru ve ihracatın ithalata bağımlılığı açısından değerlendirilmesi. Maliye ve Finans Yazıları, 108, 105–122. https://doi.org/10.08.2017
• Tekin, Ü. E. (2017). Dahilde işleme rejiminin ihracat ve ithalat üzerine etkileri (1996-2016). International Journal of Academic Value Studies (Javstudies JAVS), 3(16), 192–206. https://doi.org/10.23929/javs.597
• Wooldridge, J. M. (2019). Introductory econometrics: A modern approach (7th ed.). Cengage Learning. Yi, K. (2003). Can Vertical Specialization Explain the Growth of World Trade? Journal of Political Economy, 111(1), 52–102. doi:10.1086/344805
• Yükseler, Z. (2019). 1985-2012 döneminde Türkiye ekonomisinde yapısal değişim ve ithalat bağımlılığı.ResearchGate.https://www.researchgate.net/profile/zaferyuekseler/publication/332704224_19852012_donemınde_turkıye_ekonomısınde_yapısal_degısım_ve_ıthalat
• Zhang, J., Van Witteloostuijn, A., ve Zhou, C. (2005). Chinese bilateral intra-industry trade: A panel data study for 50 countries in the 1992-2001 period. Review of World Economics, 141(3), 510–540. https://doi.org/10.1007/s10290-005-0041-9