Steampunk Aesthetics from a Retrofuturism Perspective

Yıl 2025, Cilt: 26 Sayı: 1, 232 - 247, 25.03.2025

Mehmet Hakan Mamuş , Özlem Ayvaz Tunç

https://doi.org/10.17494/ogusbd.1608485

Öz

Steampunk is a sub-genre of science fiction characterised by futurist depictions of mechanical technology and Victorian nostalgia. The fact that steampunk has been used together with different concepts such as genre, movement, theme, fashion and subculture in literature and that the descriptive elements that make up the genre differ according to the preferences of the artists make it difficult to define this genre and create concept confusion. In this article, which is based on the literature review method, it is revealed that the main element that distinguishes steampunk from other genres is the unique aesthetic understanding it harbours; while the relationship between retrofuturism and steampunk is examined in detail to explain this understanding. The research is supported by the examples identified by the work analysis method. As a result of the researches and conclusions, the reasons for the continuity of steampunk as a genre, movement and subculture are revealed, and a new definition is proposed for the concept of steampunk in relation to retrofuturism.

Anahtar Kelimeler

steampunk, retrofuturism, science fiction, nostalgia

Retrofütürizm Perspektifinden Steampunk Estetiği

Öz

Steampunk, mekanik teknoloji anlatısı barındıran ve Viktorya Dönemi nostaljisi içeren fütürist tasvirlerle karakterize edilen bir bilim kurgu alt türüdür. Steampunk’ın literatürde tür, akım, tema, moda ve altkültür gibi farklı kavramlarla bir arada kullanılması ve türü oluşturan betimsel öğelerin sanatçıların tercihlerine göre farklılaşması, bu türün tanımlanmasını güçleştirmekte ve kavram karmaşası yaratmaktadır. Literatür taraması yöntemini temel alan makalede steampunk’ı diğer türlerden ayıran ana unsurun, barındırdığı özgün estetik anlayış olduğu ortaya konulurken; bu anlayışı açıklamak için retrofütürizm ve steampunk ilişkisi detaylı olarak irdelenmektedir. Yapılan araştırma, yapıt incelemesi yöntemiyle tespit edilen örneklerle desteklenmektedir. Araştırmalar ve çıkarımlar neticesinde steampunk’ın bir tür, akım ve alt kültür olarak devamlılığını sürdürmesinin nedenleri ortaya konulurken, steampunk kavramı için retrofütürizmle ilişkili olarak yeni bir tanım önerisinde bulunulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

steampunk, retrofütürizm, bilim kurgu, nostalji

Kaynakça

• Baudou, J. (2005). Bilim-Kurgu. (Çev. İpek Bülbüloğlu). Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
• Brannigan, M. (2021, Ocak 26). The Eternal, Desperate Optimism of Retro-Futurism in Fashion. Yahoo News. Erişim Tarihi: 07.02.2022. https://sg.news.yahoo.com/eternal-desperate-optimism-retro-futurism-130000064.html
• Burk, K. (2010). Creating the Future-Past: Understanding Steampunk as Triadic Movement. [Basılmamış Yüksek Lisans Tezi]. Brandeis University Fen Bilimleri Enstitüsü Kültürel Üretim Programı. Waltham.
• Carrott, J., H. ve Johnson B. D. (2013). Vintage Tomorrows: a Historian and a Futurist Journey Through Steampunk into the Future of Technology. Sebastopol: O'Reilly Media.
• Clute, J. ve Nicholls, P. (1995). Encyclopedia Of Science Fiction. New York: St. Martin’s Press.
• Del Rey, L. (1980). The World of Science Fiction 1926–1976. New York: Garland
• Freedman vd. (1999). The 20th-Century Art Book. Londra: Phaidon Press
• Gross, C. (2006). Varieties of Steampunk Experience. Steampunk Magazine, 1(1), ss. 60-63.
• Guffey, E. (2014). Crafting Yesterday's Tomorrows: Retro-Futurism, Steampunk, and the Problem of Making in the Twenty-First Century. The Journal of Modern Craft, 7(3), ss. 249-266.
• Guffey, E. ve Lemay K. C. (2014). Retrofuturism and Steampunk. Rob Latham (Ed.). The Oxford Handbook to Science Fiction içinde (ss. 434-450). Oxford University Press.
• Güney, K. M. (2007). Başka Dünyalar Mümkün. İstanbul: Varlık Yayınları.
• Hazelden, J. (2020). Anything You Dream Is Fiction: Celebrating Ray Bradbury. Chicago Public Library Blogs. Erişim Tarihi: 16.03.2021. https://www.chipublib.org/blogs/post/anything-you-dream-is-fiction-celebrating-ray-bradbury/
• Jagoda, P. (2010). Clacking Control Societies: Steampunk, History, and the Difference Engine of Escape. Neo-Victorian Studies, 3(1), ss. 46-71.
• Jeter, K., W. (1987). Letter - Essay from K. W. Jeter. Locus. 20(3), ss. 57.
• Kael, P. (1985). Brazil. The New Yorker, Erişim Tarihi: 19.03.2022. https://www.newyorker.com/goings-on-about-town/movies/brazil
• Merriam-Webster. (2022). Anachronism. Erişim Tarihi: 12.03.2022. https://www.merriam-webster.com/dictionary/anachronism
• Meyer, M. (2022). Retro Futurism Explained – Definition, Aesthetic, Fashion Examples. Erişim Tarihi: 19.03.2022. https://thevou.com/fashion/retro-futurism/
• Onion, R. (2008). Reclaiming the Machine: An Introductory Look at Steampunk in Everyday Practice. Journal of Neo-Victorian Studies, 1(1), ss. 138-163.
• Perschon, M., D. (2012). The Steampunk Aesthetic: Technofantasies in a Neo-Victorian Retrofuture. [Basılmamış Doktora Tezi]. University of Alberta Karşılaştırmalı Edebiyat Anabilim Dalı, Edmonton.
• Prodi, F., R. (2019). Retrofuturismo?. Firenze Architettura, 23(1), ss. 138-143.
• Tanenbaum, J., Tanenbaum, K. ve Wakkary, R., (2012). Steampunk as Design Fiction. CHI '12: Proceedings of the SIGCHI Conference on Human Factors in Computing Systems içinde ss. 1583–1592. New York: Association for Computing Machinery.
• Tekeoğlu, N., T. ve Tığlı, M. (2016). Retro Pazarlama Açısından Halen Varolmayan Eski Markaların Tüketiciler Tarafından Anımsanması ve Tanınması Üzerine Bir Pilot Çalışma. Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 12(2), ss. 278-290.
• The Oxford English Dictionary (2nd ed.). (1989). Oxford: Oxford University Press.
• Vandermeer, J. Ve Chambers, S. J. (2011). The Steampunk Bible: an Illustrated Guide to the World of Imaginary Airships, Corsets and Goggles, Mad Scientists, and Strange Literature. New York: Abrams Image
• Weller, A. (2013). History of Steampunk. Big Bead Little Bead. Erişim Tarihi: 02.05.2022. https://www.bigbeadlittlebead.com/guides_and_information/history_of_steampunk.php