AZERBAYCAN TÜRKÇESİNDE BASİT CÜMLENİN YÜKLEME GÖRE ŞEKİLLENEN YAPISAL MANTIKSAL TİPLERİ

Yıl 2020, Cilt: 2 Sayı: 1, 38 - 51, 28.09.2020

Sebine Abid

Öz

Azerbaycan Türkçesi, Oğuz Türkçesinin doğu sahası içinde yer alan ve bu saha içinde gelişen yazı diline verilen addır. Eski Oğuz Türkçesinin bütün dil ve sözdizimsel özelliklerini kendinde barındırır. Oğuz Türkçesinin en eski ve önemli kolu olan Azerbaycan Türkçesi cümle yapısı bakımından basit ve birleşik cümlelerden oluşur. Azerbaycan Türkçesinde basit cümle kendi içinde iki gruba ayrılır: Çift içerikli basit cümleler ve tek içerikli basit cümleler. Azerbaycan Türkçesinde çift içerikli ve tek içerikli basit cümlelerin birkaç yapısal mantıksal tipleri bulunmaktadır. Çift içerikli basit cümleler özneli çift içerikli basit cümleler ve öznesiz çift içerikli basit cümlelere ayrılır. Azerbaycan Türkçesinde tek içerikli basit cümleler yapısal mantıksal tiplerine göre yükleme göre şekillenen tek içerikli basit cümleler ve özneye göre şekillenen tek içerikli basit cümlelerden oluşur. Azerbaycan Türkçesinde yükleme göre şekillenen tek içerikli cümleler: Belirsiz özneli cümle, Genel özneli cümle, Öznesiz cümle; özneye göre şekillenen tek içerikli cümleler: Adlık cümle, Söz-cümleye ayrılır. Çalışmada Azerbaycan Türkçesindeki basit cümlenin yükleme göre şekillenen tek içerikli tipleri yapısal mantıksal yöntemle belirlenmeye çalışılmış ve çeşitli edebi eserlerden örnekler verilerek sınıflandırılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Azerbaycan Türkçesi, basit cümle, yüklemle şekillenen

Kaynakça

• Referans 1ABDULLAYEV, Elövset SEYİDOV, Yusif, HESENOV, Ağamalı (2007). Müasir Azerbaycan Dili, Bakı: Şerg- Qerb.
• Referans 2 BUDAGOVA, Zarife (1963). Azerbaycan Dilinde Sade Cümle, Bakı: Azerbaycan Elmler Akademiyası.
• Referans 3 VELİYEV, Sevindik (2005). Türk Dillerinde Sade Cümle, Bakı: Nurlan.