ORGANİK KİMYA LABORATUVARINDA KULLANILAN KİMYASALLARIN İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ AÇISINDAN ZARARLARININ İNCELENMESİ

Yıl 2020, Cilt: 3 Sayı: 3, 221 - 229, 31.12.2020

Şenol Yavuz

https://doi.org/10.38213/ohsacademy.793954

Cited By: 1

Öz

Organik Kimya laboratuvarında sentez sırasında kullanılan kimyasal maddeler ve uçucu organik çözücüler vücuda solunum, deri ve gıda tüketimi sonucu ağız yoluyla girer ve sağlığı olumsuz yönde etkiler. Kullanılan kimyasal ve çözücülerin kimyasal bileşimine göre etkilediği hedef organlarımız mevcuttur. Genellikle organik ve anorganik yapılı kimyasallar kullanılır. Bütün kimyasal ve çözücülerin malzeme güvenlik bilgi formu bulundurulmalıdır. Kimyasalların bileşimine göre benzer yapıda olanlar aynı yerde farklı yapıda olanlar ayrı bir yerde depolanmalıdır. Bunun sonucunda kanser olma durumu söz konusudur. Organik alanında çalışan hoca ve uzmanları incelediğimizde kanserden ölümler görülmüştür. Dolayısıyla organik laboratuvarında araştırma yaparken fiziksel, kimyasal, biyolojik ve psikososyal risk etmenlerine maruz kalırız. Risk etmenlerinin en önemlisi kimyasalların risklerinden ortaya çıkan etkenlerdir. Çalışma sırasında kişisel koruyucu donanımlar kullanılmalı ve kullandığımız kimyasalların zararları bilinmelidir. Bu çalışmada, organik kimya laboratuvarında yapılan bilimsel çalışma sırasında en çok kullanılan çözücü ve kimyasal maddelerden birkaç tane örnek vererek çalışma ortamında karşılaşabileceğimiz risk etmenlerini, kolon ve kâğıt kromatografisi ile ekstraksiyon işlemlerinde maruz kalacağımız tehlikeleri açıklamaya çalıştık. Laboratuvar çalışmaları sonucu elde edilen atıkların depolanmasının önemli olduğunu vurgulamayı amaçladık.

Anahtar Kelimeler

İş Sağlığı ve Güvenliği, Kimyasal Risk Etmeni, Kimyasallar.

Kaynakça

• 1-Cavit Işık Yavuz, Sarper Erdoğan,.(2001), İşyerinde Kimyasallar, Türk Tabipleri Birliği Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi, Ekim 2001, ss 33-39.
• 2-İSO (2015), Kimyasallar ve Kimyasal Ürünler İmalat Sanayi, Sektör Raporu.
• 3-Mehveş Tarım, (2017), Kimya Sektöründe İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları, İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 16(32), Güz 2017
• 4- TC Aile, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, erişim tarihi 31.05.2020 www.csgb.gov.tr
• 5-İsmail Ekmekçi, (2017), Kimya Sektöründe Havalandırma ve İsg Açısından Önemi, İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 16(32), Güz 2017.
• 6-SGM (Sanayi Genel Müdürlüğü) (2010), Türk Kimya Sanayi, Ankara.
• 7-Oya Korkmaz, (2011), Türkiye Kimya Sanayinde İş Sağlığı ve Güvenliği, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 7, Sayı 14, 2011,
• 8- Richardson, L. Mervyn (1992), Risk Management of Chemicals, Woodhead Publishing, Great Britain, p.60
• 9-Eti Aslan F., Kan Öntürk Z.,(2011) Güvenli Ameliyathane Ortamı; Biyolojik, Kimyasal, Fiziksel ve Psikososyal Riskler, Etkileri ve Önlemler. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi; 4(1): 133140.
• 10-Özbayır T., (2011), Ameliyat Dönemi Bakım. Dahili ve Cerrahi Hastalıklarda Bakım, Ed: Karadakovan A, Eti Aslan F, Adana Nobel Kitabevi; 277-313.
• 11-Dolgun, E., Van GIersbergen, M., (2016). Ameliyathanede Kimyasal Madde Güvenliği. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 32 (1) , 130-140
• 12¬- Karakaş, K , Bulduk, İ , Özdemır, F . (2020). Tütün Yetiştiriciliğinde Çalışanlarda Nikotin Maruziyeti. OHS ACADEMY, 3 (1) , 41-46
• 13-Zararlı Maddeler ve Karışımlara İlişkin Güvenlik Bilgi Formları Hakkında Yönetmelik, T.C.Resmi Gazete, 29204, 13 Aralık 2014.
• 14-Asude Ateş, Bayise Kavaklı Vatansever. (2018). Ar-Ge kuruluşunda kimyasal maddelerin sınıflandırılması, etiketlenmesi, ambalajlanması, depolanması, taşınması ve oluşan kimyasal atıkların bertarafı, Sakarya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 22 (2), 159~173.
• 15-"Methanol Poisoning Overview". Antizol. Retrieved 4/10/11.
• 16- Gezen, M . (2019). Metanol Zehirlenmesi ve Sağaltım Yaklaşımı. Ohs Academy, 2 (2) , 50-52 . DOI: 10.38213/ohsacademy.566007.
• 17- Anlar, H, Bacanlı, M, Başaran, N. (2019). Silikanın Kullanım Alanları ve Silika Maruziyetine Bağlı Olası Toksik Etkiler. Hacettepe University Journal of the Faculty of Pharmacy, 39 (1), 17-29. https://dergipark.org.tr/tr/pub/hujpharm/issue/51054/665829
• 18-Safe Storage of Hazadous Chemicals, University of California, Berkeley, Office of Environment, Health & Safety.
• 19- Yakut, M., (2019). Moleküler biyoloji ve genetik laboratuvarlarının iş sağlığı ve güvenliği açısından değerlendirilmesi, örnek hücre kültür laboratuvar çalışması. İstanbul Yeni Yüzyıl Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü İş Sağlığı ve Güvenliği Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• 20- Yılmaz, Ş, Bi̇li̇ci̇, M. (2020). Üniversitelerin Mühendislik Fakülteleri Bünyesinde Bulunan Laboratuvarlarda İş Sağlığı ve Güvenliği. OHS ACADEMY, 3 (2), 102-113. DOI: 10.38213/ohsacademy.745723
• 21- Bulut, B., (2016). Karadeniz teknik üniversitesi tıp fakültesi patoloji laboratuvarı’nın iş sağlığı ve güvenliği açısından risk değerlendirmesi. Karadeniz Teknik Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı Uzmanlık Tez, Trabzon.
• 22- Puškar, T., Ilić, M., Budak, I., Vukelić, Đ., Trifković, B., Hodolič, J., (2011). “Environmental and occupational health risks in dental laboratories”. 5th International Quality Conference. 20 Mayıs 2011, Sırbistan. 595-602.