Türkiye'de Covid-19 salgını sürecinde yaşlılara yönelik ayrımcılık: Ankara ili örneği

Yıl 2022, , 930 - 948, 25.10.2022

Türken Çağlar , Gizem Özkan

https://doi.org/10.25287/ohuiibf.1112909

Öz

Bu makalenin temel amacı, Covid-19 salgını döneminde Türkiye’de, yaşlılara yönelik olarak uygulanmış olan ayrımcılığın tartışılması ve değerlendirilmesidir. Bu çerçevede yaşlılara yönelik olarak uygulanmış olan tedbirlerin, yaşlıların yaşamsal gereksinimlerini karşılamada yeterli olup olmadığı ve varsa ne tür sorunlara yol açtığı konusu araştırılmıştır. Bu amaca varmak için öncelikle salgın ve etkileri hakkında genel bir bilgi verilmiştir. Daha sonra, özellikle yaşlılara yönelik yaş ayrımcılığı konusu açıklanmış ve tartışılmıştır. Üçüncü olarak çalışmanın sahadan toplanmış olan verileri, değerlendirilmiş ve tartışılmıştır. Bu çalışma, nitel bir araştırma olarak tasarlanmış ve gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın verileri, Ankara ili Çankaya ve Mamak ilçelerinde yaşayan 65 yaş ve üzeri bireylerle yapılan yarı-yapılandırılmış mülakatlardan elde edilmiştir. Bu verilerin yanı sıra ayrıca ilgili yaşlıların sosyo-demografik bilgileri de derlenmiş ve sunulmuştur. Toplanmış olan veriler, sınıflandırılarak analiz edilmiş ve çalışmanın temel soruları yanıtlanmaya çalışılmıştır. Çalışmanın sonunda, her ne kadar iyi niyetli şekilde sağlık tedbirleri çerçevesinde yaşlı bireylerin sokağa çıkmaları kısıtlanmış olsa da, kendilerine yönelik hak ihlalleri ve psiko-sosyal sorunların belirgin şekilde yaşanmış olduğu ve bu süreçte ayrımcı tutum ve söylemlerin arttığı sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Salgın, Ayrımcılık, Yaşlılar, Yaşlı Ayrımcılığı, Sosyal Çalışma

Destekleyen Kurum

Yok

Proje Numarası

Yok

Elderly discrimination in Turkey in the period of Covid-19 pandemic: The case of Ankara province

Öz

The main purpose of this paper is to discuss and evaluate the problem of elderly discrimination, which has been deepened due to the measures taken during the Covid-19 epidemic in Turkey. In this process, the consequences of measures taken for the elderly people are searched whether they are adequate or not in meeting the needs of elderly individuals and whether these measures led to any problems for elders or not. In order to achieve this aim, firstly, a general introduction related to the epidemic and its effects was made. Then, the issue of age discrimination, especially for the elders, was evaluated and discussed. Thirdly, the data collected from the field were analyzed and discussed. This study can be accepted as a qualitative one. In other words, the data of study were collected by semi-structured interviews done with individuals aged 65 and over living in the Çankaya and Mamak districts of Ankara. In addition, the socio-demographic variables of the elders were also gathered. The data obtained were classified and analyzed, and the main questions of the study were tried to be answered. At the end of the study, it was concluded that although the elderly individuals were restricted from going out within the framework of health measures in a good faith, violations of their rights and psycho-social problems were significantly experienced and discriminatory attitudes and discourses increased in the period of Covid-19.

Anahtar Kelimeler

Pandemic, Discrimination, Elders, Elderly Discrimination, Social Work

Proje Numarası

Yok

Kaynakça

• A Haber (2020, 14 Nisan) Avrupa'da binlerce yaşlı corona virüs nedeniyle ölüme terk edildi!, Erişim Adresi: https://www.ahaber.com.tr/yasam/2020/04/14/avrupada-binlerce-yasli-corona-virus-nedeniyle-olume-terk-edildi
• Akgül, M. (2020). Çevrimiçi ortamlarda nefret söylemi: Ekşi Sözlük’te 65 yaş üstü sokağa çıkma yasağı tartışmaları. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 2020(51), 57-78. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/ikad/issue/57520/775908
• Bayrakçı, O. (2021). Covid-19 pandemi sürecinde oluşturulan capslerin analizi. OPUS–Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 17(Pandemi Özel Sayı), 3506-3526. Doi: 10.26466/opus.85371
• Bi̇ri̇nci̇, M., Bulut, T. (2020). Covid-19’un sosyo-ekonomik yönden dezavantajlı gruplar üzerindeki etkileri: Sosyal hizmet bakış açısından bir değerlendirme. Sosyal Çalışma Dergisi, 4(1), 62-68. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/scd/issue/54484/733978
• Demirel, A., Sütçü, S. (2021). Covid-19 Salgınında Türkiye’de yaşlılara yönelik uygulamalar ve hizmetlerin değerlendirilmesi. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, Pandemi Özel Sayısı, 3644-3678. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/opus/issue/60563/858337
• Ercan M., Arıcı A. (2020). Covid-19 pandemi sürecinin yaşlılar üzerindeki biyo-psiko-sosyal etkileri üzerine bir değerlendirme. Journal of ADEM, 1(3), 5-22. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1566907
• Esen, İ. (2019). Küresel bir sorun olarak yaşlanma: Türkiye ve İngiltere politikalarının karşılaştırmalı bir analizi (Yüksek Lisans Tezi). Erişim Adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=T1mWGp9MngYYkCSgiJvtVs27Z4xzvEQLmMPc2WB4zCsXaxgqjmTW2i_92d5vu1D5
• Gözlem Gazetesi (2020, 24 Mart). Yaşlı adama maske takıp kafasına kolonya döktüler, Erişim Adresi: https://www.gozlemgazetesi.com/HaberDetay/252/1123355/yasli-adama-maske-takip-kafasina-kolonya-doktuler.html
• Gyasi, R. M. (2020). Fighting Covid-19: Fear and internal conflict among older adults in Ghana. Journal of gerontological social work, 63(6-7), 688-690, Doi: 10.1080/01634372.2020.1766630
• Haber 7 Gazetesi (2020, 1 Mayıs). Batı medeniyeti ceset kokuyor!, Erişim Adresi: https://www.haber7.com/dunya/haber/2969785-bati-medeniyeti-ceset-kokuyor
• Hürriyet Gazetesi (2020, 24 Mart). İspanya'da terk edilmiş huzurevlerinde kalan yaşlılar yataklarında ölü bulundu, Erişim Adresi: https://www.hurriyet.com.tr/galeri-ispanyada-terk-edilmis-huzurevlerinde-kalan-yaslilar-yataklarinda-olu-bulundu-41476864
• Hürriyet Gazetesi (2020, 24 Mart). Sosyal medyada paylaşılan yaşlı adamın videosu büyük tepki çekti!, Erişim Adresi: https://www.hurriyet.com.tr/gundem/son-dakika-haberi-sosyal-medyada-paylasilan-yasli-adamin-videosu-buyuk-tepki-cekti-bakan-soylu-aciklama-yapti-41476220
• IFSW (2014, 7 Ağustos), International Federation of Social Workers, Erişim Adresi: https://www.ifsw.org/sosyal-hizmet-nedir/
• İçişleri Bakanlığı (2020, Mart). 65 Yaş ve Üstü ile Kronik Rahatsızlığı Olanlara Sokağa Çıkma Yasağı Genelgesi. Erişim Adresi: https://www.icisleri.gov.tr/65-yas-ve-ustu-ile-kronik-rahatsizligi-olanlara-sokaga-cikma-yasagi-genelgesi
• İçli, G. (2010). Yaşlılar ve yaşlılığın değerlendirilmesi: Denizli ili üzerine niteliksel bir araştırma. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi, 2010(1), 1-13. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/203211
• İnce, C. (2020). Afetlerde sosyal savunmasız bir grup olarak yaşlılar: Covid-19 örneği. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 7(9), 184-198. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/asead/issue/56911/791042
• Milliyet Gazetesi (2020, 8 Haziran). Çok sayıda yaşlı evlerinde tek başına öldü, cesetleri iki hafta sonra bulundu, Erişim Adresi: https://www.milliyet.com.tr/dunya/cok-sayida-yasli-evlerinde-tek-basina-oldu-cesetleri-iki-hafta-sonra-bulundu-6229778
• Sabah Gazetesi (2020, 20 Mayıs). İsveç’ten insanlık suçu: Yaşlılar kasten ölüme terk edildi, Erişim Adresi: https://www.sabah.com.tr/dunya/2020/05/20/isvecten-insanlik-sucu-yaslilar-kasten-olume-terk-edildi
• Santini, Z., Jose, P., Cornwell, E., Koyanagi, A., Nielsen, L., Hinrichsen, C., Meilstrup, C., Madsen, K. R., Koushede, V. (2020). Social disconnectedness, perceived isolation, and symptoms of depression and anxiety among older Americans (NSHAP): A longitudinal mediation analysis. Lancet Public Health, 5(1), e62–e70. Erişim Adresi: https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2468266719302300
• Sargın, N., Kutluca, V. (2020). Covid-19 salgını sürecinde yetişkinlerin tepkileri. Bilge Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4 (2): 64-70. Erişim Adresi: Doi: 10.47257/busad.838408
• Soysal, G. (2020). Koronavirüs salgını ve yaşlılık. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 7(5), 290-301. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/asead/issue/54658/736807
• Tekindal, M., Ege, A., Erim, F., Gedik, T.E. (2020). Sosyal hizmet bakış açısıyla Covid-19 sürecinde yaşlı bireyler: Sorunlar, ihtiyaçlar ve öneriler. İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 5(2), 159-164. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/ikcusbfd/issue/55773/741584
• Tufan, İ., Koç, O., Dere, B., Gürdal, F., Ayan, F., Özgür, Ö., Başıbüyük, G., Başıbüyük, H. (2020). Yaşlıların “Sokağa çıkma yasağı” üzerine görüşleri: Telefon anketi. Geriatrik Bilimler Dergisi, 3 (2), 51-59. Doi: 10.47141/geriatrik.755856
• Tükel, R. (2020). Covid-19 pandemi sürecinde ruh sağlığı. Türk Tabipler Birliği Covid-19 Pandemisi Altıncı Ay Değerlendirme Raporu, 30, 2020. Erişim Adresi: https://www.ttb.org.tr/kutuphane/covid19-rapor_6/covid19-rapor_6_Part71.pdf TÜİK İşgücü İstatistikleri. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Isgucu-Istatistikleri-2021-45645#:~:text=%C4%B0%C5%9Fg%C3%BCc%C3%BC%202021%20y%C4%B1l%C4%B1nda%20bir%20%C3%B6nceki,ise%20%32%2C8%20oldu.
• Uysal, M. T., Eren, G. T. (2020). Covid-19 salgın sürecinde sosyal medyada yaşlılara yönelik ayrımcılık: Twitter örneği. Turkish Studies, 15(4), 1147-1162. Erişim Adresi: https://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.44396
• Üstün, Ç., Özçiftçi, S. (2020). Covid-19 Pandemisinin sosyal yaşam ve etik düzlem üzerine etkileri: Bir değerlendirme çalışması. Anadolu Kliniği Tıp Bilimleri Dergisi, 25(1), 142-153. Doi: 10.21673/anadoluklin.721864
• Yaşar, Ö., Avcı, N. (2020). Değişen yaşlılık algısı: Covid-19 ile damgalanan yaşlılar. Turkish Studies, 15(4), 1251-1273. Erişim Adresi: https://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.44275
• Yelboğa, N., Aslan, Ş. B. (2020). Sosyal sorun olarak salgın hastalıklar ve sosyal çalışmanın halk sağlığını koruma/geliştirme görevi. Türkiye Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 4(1), 43-49. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/tushad/issue/54680/726256
• Yeni Şafak Gazetesi (2020, 11 Nisan). Avrupa’da huzurevleri ölüm evi oldu: İngiltere ve İtalya'da yeni skandal patladı, Erişim Adresi:https://www.yenisafak.com/koronavirus/avrupada-huzurevleri-olum-evi-oldu-ingiltere-ve-italyada-yeni-skandal-patladi-3534136
• Yeniçağ Gazetesi (2020, 22 Mart). Yasağa rağmen dışarı çıkan yaşlılara su fırlattılar, Erişim Adresi: https://www.yenicaggazetesi.com.tr/yasaga-ragmen-disari-cikan-yaslilara-su-firlattilar-272589h.htm