Theory of constraints: The application of wine production facility

Yıl 2021, , 378 - 395, 12.04.2021

Mehtap Karakoç , Eser Şık

https://doi.org/10.25287/ohuiibf.703440

Öz

With the effect of globalization, businesses need to survive by becoming resistant to competition. Traditional costing methods have been insufficient in the face of needs of businesses to increase their profitability. The purpose of the constraints theory that emerged for these reasons, is to identify and eliminate the constraints that will prevent businesses from operating efficiently. In this context, the theory of constraints is discussed and the basic principles of this theory are emphasized in the study. In this study, it is aimed to determine the optimum production amount by using the constraints theory. Thus, the current profitability of the business is observed after the constraints theory is applied. In practice, the production process of a wine producing enterprise has been examined and analyzed with the basic principles of constraints theory. As a result of the study, it was determined that the optimum product mix of the enterprise is 3000 bottles of white and 836 bottles of red wine according to the constraints theory. While the company made a profit of 93.736 TL with this production method, it was determined that the profitability of the enterprise increased according to the traditional approach.

Anahtar Kelimeler

Theory of constraints, constraints, strategic cost management

Kısıtlar teorisi: Şarap üretim tesisi uygulaması

Öz

Küreselleşmenin etkisiyle işletmelerin rekabete dayanıklı hale gelerek varlıklarını sürdürmeleri gerekmektedir. İşletmelerin karlılıklarını arttırma ihtiyaçları karşısında geleneksel maliyet yöntemlerinin yetersiz kalmıştır. Böylece ortaya çıkan yöntemlerden birisi olan kısıtlar teorisinin amacı, işletmelerin verimli çalışmasına engel olacak kısıtların tespit edilerek ortadan kaldırılmasıdır. Bu çalışmada, kısıtlar teorisi kullanılarak optimum üretim miktarının belirlenmesi amaçlanmıştır. Böylece, kısıtlar teorisi uygulandıktan sonra işletmenin mevcut karlılığı gözlemlenmiştir. Uygulamada, şarap üreten bir işletmenin üretim süreci, kısıtlar teorisinin temel ilkeleri ile incelenmiş ve analiz edilmiştir. Çalışmanın sonucunda işletmenin optimum ürün karmasının kısıtlar teorisine göre 3000 şişe beyaz ve 836 şişe kırmızı şarap olduğu tespit edilmiştir. İşletme bu üretim şekliyle 93.736 TL kar elde ederken, geleneksel yaklaşıma göre işletmenin kârlılığının arttığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kısıtlar teorisi, kısıt, stratejik maliyet yönetimi

Kaynakça

• Akkaş, S. (2016). Kısıtlar Teorisi Temelli Süreç Katkı Muhasebesinin Yönetim Muhasebesi Aracı Olarak Kullanımı ve Bir İmalat İşletmesinde Uygulama, Başkent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı Muhasebe ve Finansman Yüksek Lisans Programı, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Akman, G. & Olcan, B. (2017). Türkiye’de Kısıtlar Teorisi ve Uygulamaları Konusunda Yapılan Çalışmalar: Literatür Taraması, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 26 (2), 263-277.
• Alkan, H. (2001). İşletme Başarısında Maliyet Yönetiminin Rolü ve Maliyet Yönetiminde Yeni Yaklaşımlar (Ormancılık Açısından Bir Değerlendirme), Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, Seri: A, 2, 177-192.
• Arslan, N. (2008). Kısıtlar Teorisi ve Bir Deneme Çalışması, Balıkesir Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Endüstri Mühendisliği Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir.
• Atmaca, M. & Terzi, S. (2007). Stratejik Maliyet Yönetimi Açısından Tam Zamanında Üretim Felsefesi ile Kısıtlar Teorisinin Karşılaştırmalı Olarak İncelenmesi, Marmara Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, XXII(1), 293-309.
• Atwater, B. & Margaret L. G. (1997;). The Theory of Constraints Versus Contribution Margin Analysis for Product Mix Decisions, Journal of Cost Management, 11(1), 14-22.
• Ayanoğlu, M. & Şakar, M. (2015). Bir Kargo Firmasının Ek Taleplerinin Karşılanması İçin Kısıtlar Kuramı Yaklaşımı Uygulaması, İşletme Bilimi Dergisi, 3(2), 19-38.
• Aytekin, F., G., Yörükoğlu, H., Akman, G. (2012). Kısıtlar Teorisi Yaklaşımı İle Kurumsal Bilgi Teknolojileri Yönetimi Talep Sistemlerinin İyileştirilmesi, Organizasyon Ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 4(2), 39-49.
• Büyükyılmaz, O. & Gürkan, S. (2009). Süreçlerde En Zayıf Halkanın Bulunması: Kısıtlar Teorisi, ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 5( 9), 177–195.
• Demircioğlu, E. N. & Akkaya, N. (2016). Kısıtlar Teorisi 5 Adım Sürekli İyileştirme Sürecinin Boya Sektöründe Uygulanması, World of Accounting Science, 18(1), 269-295.
• Goldratt, E. & Cox, J. (2004), The Goal: A Process of Ongoing Improvement, NorthRiver Pres, 3th. Ed.
• Goldratt, E. (1990). The Haystack Syndrome. Shifting Information Out of the Data Ocean, The North River Press.
• Goldratt, E. & Cox, J. (2012). Amaç- Sürekli Geliştirme Süreci, Optimist Yayınları, İstanbul.
• Ergün, Ü. & Karamaraş, B. E. (2002). İki Çağdaş Yönetim Muhasebesi Yaklaşımının Karşılaştırılması: Faaliyet Esasına Dayalı Maliyetleme ve Kısıtlar Teorisi, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 4(1).
• Erol, M. (2008). Kısıtlar Teorisi (Yaklaşımı) ve Kısıtlar Teorisinin Stratejik Maliyet Yönetiminde Kullanımı, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 39, 101-109.
• Gürses, M. (2007). Kısıtlar Teorisi ve Proje Yönetiminde Bir Uygulama, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü İşletme Mühendisliği Anabilim Dalı İşletme Yöneticiliği Programı Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Kaplan, B. & Kasapoğlu, Ö. A. (2013). Ürün Karması Optimizasyonu Kararlarında Kısıtlar Teorisi Kullanımı ve Bir Uygulama, Öneri, 10(40), 45-58.
• Kaygusuz, S. Y. (2016). Kısıtlar Teorisi: Varsayımlar, Süreç ve Bir Uygulama, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi. 60(4), 133-156.
• Okutmuş, E., Kahveci, A., Kartasova, J. (2015). Using Theory Of Constraints For Reaching Optimal Product Mix: An Application In The Furniture Sector, Intellectual Economics, 9, 138-149.
• Öner, M. & Şahbaz, İ. (2013). İmalat İşletmelerinde Süreç Geliştirme ve Kurumsal İyileştirme Çalışmalarında Kısıtlar Teorisi Düşünce Süreçlerinin Kullanımı: Bir Uygulama Örneği. Yaşar Üniversitesi Dergisi, 8(32), 5465-5494.
• Solak, B. (2012). Kısıtlar Teorisi Yaklaşımı ile Üretim Senaryolarının Finansal Analizi: Otomotiv Endüstrisinde Bir Uygulama, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Şahin, Ş. (2012). Kısıtlar Teorisine Göre Sanayi İşletmelerinde Çalışanların Motivasyonu ve İşletme Başarısını Etkisi: PVC Üretim İşletmesi Üzerine Bir Uygulama, Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Ünal, E. N.(2006). Optimal Ürün Karması Belirlemede Faaliyete Dayalı Maliyet Sistemi ve Kısıtlar Teorisi Uygulaması, Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Tekin, M. & Şahin, Ş. (2014). Kısıtlar Teorisine Göre Sanayi İşletmelerinde Çalışanların Motivasyonu ve İşletme Başarısına Etkisi: PVC Üretim İşletmesi Üzerine Bir Uygulama. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Dr. Mehmet YILDIZ Özel Sayısı, 209-223.
• Tollington, T. (1998). ABC v TOC: Same Cloth As Absorption v Marginal, Different Style and Cut? Management Accounting, 76(4), 44-45.
• Watson, K.J., Blackstone, J. H., Gardiner, S. C. (2007). The Evolution of a Management Philosophy: The Theory Of Constraints. Journal of Operations Management, 25, 387-402.
• Yükçü, S. & Yüksel, İ. (2015). Hastane İşletmelerinde Kısıtlar Teorisi Yaklaşımı ve Örnek Bir Uygulama. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 29(3), 557-578.
• Yükçü, S., Atağan, G., Özkol, A.E. (2017). İşletmelerde Kısıttan Çıkış Yolları, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 19(3), 727-745.