Türk modernleşme tarihi sürecinde Adalet Partisi bağlamında muhafazakâr siyaset arayışı

Yıl 2021, , 924 - 937, 31.07.2021

Deniz Tansi

https://doi.org/10.25287/ohuiibf.789655

Öz

Adalet Partisi (AP), tanımlanmamış Türk tipi muhafazakarlık açısından önemli bir konum teşkil etmektedir. Pek çok hükümet kuran AP, bir yandan 27 Mayıs 1960 askeri müdahalesi sonrası, DP’nin devamı olmak, siyasal mücadele verirken, askeri vesayet ve yeni kurumların etkisi bir yandan da “eski DP’lilerin affı” başlığında DP kadrolarının baskısı arasında kalmıştır. AP’nin muhafazakâr siyasetteki konumu ise 1960’lı yıllarda planlı kalkınma, hızlı sanayileşme, kendi siyasal iktidarında düşük enflasyon, yüksek kalkınma hızı ile, belirginleşen sosyal sınıflar, sanayi burjuvazisi-küçük ve orta ölçekli burjuvazi arasında yaşam tarzı, gelir dağılımı farkı arasında ayrımlardan doğan; Milli Nizam Partisi (MSP), Milli Selamet Partisi (MSP), Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) unsurları çerçevesinde belirlenmiştir. 1980’deki 24 Ocak kararları ile neoliberal bir ekonomik programa oturmuş, muhafazakarlığı Batı’daki benzerleri gibi, 12 Eylül sonrasında, kapatılmasının ardından, geleneği devam ettiren partilere yansıtmıştır. Süleyman Demirel’in siyasal kişiliği de bu zeminde vurgulanmıştır. Çalışma tarihsel süreç, modern siyaset bilimi bağlamında ele alınmış, muhafazakarlığı AP bağlamında, muhafazakâr siyasetin doğduğu İngiltere örneğiyle karşılaştırmalı olarak çözümlemeyi ortaya koymuştur.

Anahtar Kelimeler

Türk Politikası, 1960-1980 Türkiye’de Sağ Siyaset, Muhafazakarlık, DP-AP-DYP Siyasal Süreçleri

While Turkish modernism process conservative politics' seeking in the context of Adalet Partisi

Öz

Justice Party (AP) constitutes an important point for undefined Turkish type conservatism. AP has founded several cabinets, tried to keep the balance between military tutelage and former DP staff despite her political predecessor. AP’s location in conservative politics is related 1960’s planned development, rapid industrialization, even in her political power era rapid development, lower inflation. So it has created differences among social classes, especially about grand bourgeoise and small-middle seize bourgeoise. It meant the decomposition for the conservative politics for the new political parties such as National Order Party (MNP), National Salvation Party (MSP), Nationalist Action Party (MHP). AP declared January 24, 1980 economic pocket, included the transition from import substitution to free market model. So it has reached neoliberalprogram with conservatism. It has reflected after 1980 military coup military junta and new political parties , in spite off AP’s abolishing process. In the study AP’s conservatism is compared with British conservatism why conservatism emerged in Britain. Also modern political science and historical process is used as methodology.

Anahtar Kelimeler

Turkish politics, Conservatism, 1960-1980 Political right-wing in Turkey, DP-AP-DYP political processes

Kaynakça

• Referans1 Ahmad, F. (2015). Modern Türkiye'nin Oluşumu (Cilt 14). (Y. Alogan, Çev.) İstanbul: Kaynak Yatınları.
• Referans2 Ahmad, F. (2016). İttihat ve Terakki (1908-1914) (Cilt 10). (N. Yavuz, Çev.) İstanbul: Kaynak Yayınları.
• Referans3 Bora, T. (2018). Türk Sağının Üç Hali (Cilt 11). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Referans4 Ecevit, B. (2010). Türkiye 1965-75. İstanbul: İş Bankası Yayınları.
• Referans5 Edmund Burke. (2013). Reflections on the Revolution in France,. Cambridge: Cambridge University Press.
• Referans6 Erbakan, N. (2019). Milli Görüş İktidarı: Niçin ve Nasıl. Ankara: MGV Yayınları.
• Referans7 Frey, F. (1965). The Turkish Political Elite. Cambridge: MIT Press.
• Referans8 Güleçyüz, K. (2015). Süleyman Demirel, İslam, Demokrasi ve Laiklik. İstanbul: Yeni Asya Neşriyat.
• Referans9 İrfan Neziroğlu, Tuncer Yılmaz. (1965,1971, Ekim, Mart 27, 26). Türkiye Büyük Millet Meclisi, Hükümetler-Programları ve Genel Kurul Görüşmeleri. 2003 tarihinde https://www.tbmm.gov.tr/yayinlar/hukumetler/hukumetler_cilt_4.pdf, adresinden alındı
• Referans10 Kongar, E. (2012). 21. Yüzyılda Türkiye. İstanbul: Remzi Kitapevi.
• Referans11 Mehmet Ali Birand, C. D. (Prodüktör), Mehmet Ali Birand, C. D. (Yazar), & Akçura, Y. (Yöneten). (1994). Demit Kırat [Sinema Filmi].
• Referans12 Ortaylı, İ. (2008). İmparatorluğun En Uzun Yüzyılı,. İstanbul: Timaş Yayınları.
• Referans13 T.B.M.M. (tarih yok). Hükumetler - Programları ve Genel Kurul Görüşmeleri. 1. Ecevit Hükumeti - Hükumet Programının Görüşülmesi - Başbakan Ecevit'in Konuşması. 5, s. 4184. Ankara: TBMM Basımevi.
• Referans14 Türkeş, A. (2017). Milli Doktrin 9 Işık. İstanbul: Bilge Karınca Yayınları.
• Referans15 Yücekök, A. (1971). Örgütlenmiş Dinin Sosyo Ekonomik Tabanı. Ankara: Ankara Ü. SBF Yayınları.