Piyasa riski ölçümü olarak riske maruz değer: Finansal yatırım araçları üzerine bir uygulama

Yıl 2021, , 1190 - 1201, 13.10.2021

Abdurrahman Filik Ömer İskenderoğlu , Saffet Akdağ

https://doi.org/10.25287/ohuiibf.837953

Öz

Risk çoğunlukla “zarara uğrama tehlikesi’’ olarak tanımlanmaktadır. Bu tehlikenin risk yönetimi ile önceden belirlenmesi, ölçülmesi ve gerekli önlemlerin alınarak olası kayıpların engellenmesi amaçlanmaktadır. Riske maruz değer daha anlaşılabilir olması ve muhtemel kayıp için tek bir rakam tahmini vermesinden dolayı risk yönetimi alanında en fazla tercih edilen yöntemlerden olmuştur. Riske maruz değer, düzenleyici otoritelerin önerileri ve kurumların risklere karşı duyarlılığının artması ile en çok kullanılan risk ölçütlerinden olmuştur. Bu çalışmada, Dolar, Euro, Sterlin, altın, BİST50, BİST100, Bitcoin finansal araçlarında piyasa riskinin ölçülmesinde kullanılan varyans- kovaryans yöntemi ile hangi yıllarda ve hangi finansal araçlarda riskin daha fazla olabileceğinin ortaya konulması amaçlanmıştır. Çalışmada Ocak 2009 – Aralık 2018 dönemlerine ait günlük kapanış verileri kullanılmıştır. Çalışma sonucunda, Dolar, Euro ve Sterlin için maksimum riske maruz değer 2018 yılında, BİST50 ve BİST100 endekslerinde en yüksek riske maruz değer 2013 yılında Altın ve Bitcoin için ise en yüksek riske maruz değer 2014 yılında gerçekleştiği tespit edilmiştir. Ayrıca riske maruz değer hesaplaması yapılan finansal yatırım araçları arasında en yüksek riske maruz değer Bitcoin’ de, en düşük riske maruz değer ise Dolar’ da olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Riske Maruz Değer, Varyans-Kovaryans, Döviz, Borsa Endeksleri, Bitcoin

Value at risk as a market risk measurement: An application on financial investment intruments

Öz

Value at risk has become one of the most widely used risk measurement toolsby courtesy of the recommendations of regulatory authorities along with the increased sensitivity of institutions toward risks.It has become a standard risk measurement tool in financial markets. It is an undeniable fact that risk management poses great importancefor investors with experiences gained from the recent crises. The aim of this study is to determine the years and financial instruments through which the risk would be higher via the variance-covariance method used to measure market risks in such financial instruments as Dollar, Euro, Sterling, Gold, BIST50, BIST100, and Bitcoin. Daily closing data obtained over the period from January 2009 to December 2018 are used in this study..The results of the study indicated that the maximum value at risk for the US Dollar, Euro and Sterling was realized in 2018.The highest value at risk for BIST50 and BIST100 indexes was determined to be realized in 2013.The highest value at risk for both gold and Bitcoin is found to be realized in 2014.

Anahtar Kelimeler

Value at Risk, Variance-Ccovariance, Currency, Stock Exchange, Bitcoin

Kaynakça

• Adrian, T., & Brunnermeier, M. K. (2011). CoVaR. National Bureau of Economic Research. (No. w17454).
• Akkuş, H. T., & Çelik, İ. (2019). Modeling, forecasting the cryptocurrency market volatility and value at risk dynamics of bitcoin. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 22(2), 296-312.
• Aktaş, M. (2008). Türkiye piyasalarında parametrik riske maruz değer modelinin taşıdığı riskler. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10 (1), 243-256.
• Altıntaş K.M. (2007). Türk özel emeklilik şirketlerinin kısa vadeli yatırım riskliliği: Riske maruz değer (VAR) uygulaması. Gazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 9(2), 19-37.
• Alexander, C. (2009). Market risk analysis, value at risk models. UK: John Wiley & Sons.
• Altıntaş A. M. (2006). Bankacılıkta risk yönetimi ve sermaye yeterliliği. Ankara: Hukuk Yayınları.
• Aslan, E. (2014). Riske maruz değere dayalı risk yönetimi ve ticari bankalar üzerine bir uygulama. (Doktora Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Civan Z. (2018). Türkiye’deki sistemik öneme sahip bankaların kantil regresyon kullanılarak koşullu riske maruz değer yöntemi ile tespit edilmesi. (Doktora Tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Duffie, D., & Pan, J. (1997). An overview of value at risk. Journal of Derivatives, 4(3), 7-49.
• Emekli, B. (2008). Risk yönetiminde riske maruz değer kavramı: Teori ve İMKB üzerine uygulamalar. (Yüksek Lisans Tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Evci, S. (2014). Emtia piyasasında piyasa riskinin yönetimi: Riske maruz değer yöntemi ile bir uygulama. (Doktora Tezi). Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Evci, S., & Kandır, S.Y(2017). Euro/TL kuruna ilişkin piyasa riskinin ölçülmesi: Riske maruz değer (VaR) yöntemi ile bir uygulama. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(38), 212-239.
• Hendricks, D., (1996). Evaluation of value at risk modeling using historical data. Federal Reserve Bank of New York. Economic Policy Review, 2(1), 39-70.
• Janabi, M. A. (2009). Commodity price risk management valuation of large trading portfolios under adverse and illiquid market settings. Journal of Derivatives & Hedge Funds. 15, 15-50.
• Jorion, P. (1996). Risk2: Measuring the risk in value at risk. Financial Analysts Journal, 52(6), 47-56.
• Jorion, P. (2000) Value at risk: The new benchmark for managing financial risk, 2nd ed., New York:McGraw-Hill.
• Koldere Akin, Y., & Akduğan, U. (2012). Finansal piyasalarda risklerin belirlenmesinde riske maruz değer yöntemine ilişkin bir uygulama. Trakya University Journal of Social Science, 14(1), 225-236.
• Liow, K. H. (2008). Extreme returns and value at risk in international securitized real estate markets. Journal of Property Investment & Finance, 26(5), 418-446.
• Stambaugh, F. (1996). Risk and value at risk. European Management Journal, 14(6), 612-621.
• Taş, O., & İltüzer Z. (2008). Monte carlo simulasyon yöntemi ile riske maruz değerin İMKB30 endeksi ve DİBS portföyü üzerinde bir uygulaması. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve idari Bilimler Fakültesi Dergisi, 23(1), 67-87.
• Uçkun, N., & Kandemir, S. (2008). Risk ölçümünde riske maruz değer metodolojisi ve İMKB’de bir uygulama. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 38, 123-131.
• Uyar, U., & Kahraman, I.K. (2019). The risk analysis of bitcoin and major currencies: Value at risk approach. Journal of Money Laundering Control, 22(1), 38-52.
• Yıldırım H., & Çolakyan A. (2014). Finansal yatırım araçlarında riske maruz değer uygulaması. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 29(1), 1-24.