ABD'nin Zora Dayalı Dış Politikasında Söylemsel Bir Değişim: 11 Eylül Terörü

Yıl 2017, Cilt: 10 Sayı: 4, 143 - 158, 06.10.2017

Şeyda Güdek

https://doi.org/10.25287/ohuiibf.332795

Öz

ABD kuruluşundan
sonra ulusal bütünlüğünü ve güvenliğini sağlayarak gücünü arttırmaya odaklanmış
ve bu nedenle izolasyonist bir dış politika benimsemiştir. Süreç içerisinde,
önce kıta üzerinde hâkimiyet sağlamaya çalışmış, daha sonra 1898 İspanya
Savaşı’yla dışarı açılmaya başlamıştır. ABD’nin bir dünya hegemonu olma
yönündeki gücü ise, ilk olarak I. Dünya Savaşı’nda kendini belli etmiştir.
Fakat savaş sonrasında ABD izolasyonist çizgisine geri dönmüştür. II. Dünya
Savaşı sonrasında ideolojik kutuplaşmanın bir sonucu olan Soğuk Savaş’ın
dayattığı konjonktürel şartlar nedeniyle, bu sefer, ABD’nin gelenekselleşmiş
izolasyonist politikasını sürdürmesi mümkün olmamıştır. SSCB’nin dağılmasından
sonra ABD, Yeni Dünya Düzeni kuruculuğu ile tüm dünyada etkili olmaya devam
edeceğini, dolayısıyla hegemonyasını ilan etmiştir. Bundan sonraki dış politika
çıktılarının şekli ve söylemi değişmekle birlikte, temelde bu motivasyonunda
bir değişiklik olmamıştır. Bu bağlamda bir kırılmaya neden olduğu şeklinde
geniş bir kanı oluşturan 11 Eylül saldırıları, esasında ABD’nin dış
politikasında bir değişiklik yaratmamıştır. Aksine Soğuk Savaş’tan sonra
ABD’nin ortadan kalkan ideolojik düşmanının yerine, yeni düşmanı, terörü ikame
etmiştir. ABD bu muğlak düşman üzerinden geliştirdiği söylem ve sloganlarla,
Afganistan ve Irak gibi çıkarlarına ters düşen odaklardaki müdahalelerini
meşrulaştırmaya çalışmıştır. Zira ABD 11 Eylül saldırılarının ardından, bu
saldırıların asıl nedenini anlamak için bir öz eleştiri yapmaktan ziyade, saldırıları
hegemonyasını tahkim etmek için meşruiyet yaratma amacıyla kullanmıştır. 

Anahtar Kelimeler

ABD, 11 Eylül Saldırıları, Terör, Dış Politika

A Discurcive Change in Foreign Policy of USA Based on Force: 11 September Terror

Öz

After the founding
of the USA, it has focused on increasing the power by providing national integrity
and security and thus it has adopted an isolationist foreign policy. In the process,
first it has worked to ensure dominance on the continent, then it has began toopen
out of the continent with theWar of Spanish in 1898. The force in direction of  becoming a world hegemon of  the USA, for the first time, has manifeted itself
in World War I. However, after the war, it has returned to the isolationist line.
In the aftermath of  World  War II, that have not been able to continue with
the traditional policy of the USA due to cyclical conditions imposed by Cold War
which is result of ideological polarization. After the dissolution of the USSR,  the USA has declared that will continue to be
effective all over the world, in the other words its hegemony, as the founder
of New World Order. After this, shape and discourse of outcomes of its foreign policy
vary although there has not been a change in the motivation basically. In this context,
11 September attacks forming widespread opinion that it was a cause breakage
has not created a change in foreign policy of USA in substance. On the contrary,
the attacks has brought the new enemy terror instead of disappeared ideological
enemy of the USA after Cold War. ABD has tried to legitimizeits involvement in
places which are contrary to USA interests, like Afghanistan and Iraq, with slogans
and rhetorics that developed over this vague enemy. As a matter of  fact, after the 11 September attacks USA has
used the attacks for the purpose of creating a legitimacy to consolidate the hegemony
rather than making a self-criticism to understand the root cause of the attacks.

Anahtar Kelimeler

USA, 11 SeptemberAttacks, Terror, Foreign Policy

Kaynakça

• “9/11 AdresstotheNation”, AmericanRhetoric, 11 September 2001,http://www.americanrhetoric.com/speeches/gwbush911addresstothenation.htm (08.02.2016) “AdresstoJointSession of CougressFollowing 9/11 Attacks”, AmericanRhetoric, 20 September 2001,http://www.americanrhetoric.com/speeches/gwbush911jointsessionspeech.htm (08.02.2016)
• “Bush RadioAdressText”, CNN, 15 September 2001,http://edition.cnn.com/2001/US/09/15/bush.radio.transcript/ (08.02.2016)
• “George Bush’s Speech ToThe UN General Assembly”, TheGuardian, 12 September 2002, http://www.theguardian.com/world/2002/sep/12/iraq.usa3 (08.02.2016)
• “Preseden Bush DeliversGraduation Speech at West Point”, The White House, 1 June 2001, http://georgewbush-whitehouse.archives.gov/news/releases/2002/06/20020601-3.html (08.02.2016)
• “President Bush OutlinesİraqiThreat”, The White House, 7 October 2002, http://georgewbush-whitehouse.archives.gov/news/releases/2002/10/20021007-8.html (08.02.2016)
• “SelectedSpeeches of President George W. Bush”, The White House, http://georgewbush-whitehouse.archives.gov/infocus/bushrecord/documents/Selected_Speeches_George_W_Bush.pdf (08.02.2016)
• “Text of Bush’s Speech”, TheGuardian, 21 September 2001,http://www.theguardian.com/world/2001/sep/21/september11.usa13 (08.02.2016)
• “The 9/11 Commission Report”, 27 November 2002, http://www.9-11commission.gov/report/ (08.02.2016)
• “TheNational Security Strategy”, The White House, 17 September 2002), http://georgewbush-whitehouse.archives.gov/nsc/nss/2002/ (08.02.2016)
• “VicePresidentSpeaks At VFW 103rd NationalConvention”, The White House, 26 August 2002,http://georgewbush-whitehouse.archives.gov/news/releases/2002/08/20020826.html (08.02.2016)
• “Washington’sFarewellAdress”, US Printign Office, 2000,https://www.gpo.gov/fdsys/pkg/GPO-CDOC-106sdoc21/pdf/GPO-CDOC-106sdoc21.pdf (08.02.2016)
• Ahmed, E. (2001), Hayatımı İslam’ın İmajını Onarmaya Çalışmakla Geçirdim. Hepsi Boşuna Mıydı?, Sever, M. ve Kılıç E. (der.), Düşmanını Arayan Savaş, İstanbul Everest Yayınları.
• Akçay, E. ve Akbal, Ö. (2013), ABD Güvenlik Politikasında Söylem ve Pratik, Yönetim Bilimleri Dergisi, 11 (22).
• Allison, R. J. (2012), Amerikan Devrimi, Kocabaşoğlu, U. (çev), İstanbul: İletişim Yayınları.
• Arı, T. (2009), Uluslararası İlişkiler ve Dış Politika, Bursa: Mkm Yayıncılık.
• Arı, T. (2012), Geçmişten Günümüze Ortadoğu Siyaset, Savaş ve Diplomasi, Bursa: Mkm Yayınları.
• Arı, T. ve Pirinçci, E. (2010), 11 Eylül’ün Gölgesinde Orta Asya’ya Yönelik Amerikan Politikası, Arı, T. (der.), Orta Asya ve Kafkasya, Bursa: Mkm Yayıncılık.
• Ataman, M. ve Gökcen, E. (2012), Bush Dönemi Amerikan Dış Politikası: Bir Aşırı-Yayılmacılık Çağı, Akademik İncelemeler Dergisi, 7 (2).
• Aydın, M. (2003), Amerika Dünyadan Ne İstiyor? ABD’nin Yeni Güvenlik Stratejisi ve Dış Politikası, Stradigma Aylık Strateji ve Analiz e-Dergisi, (4).
• Bacık, G. (2007), Modern Uluslararası Sistem, İstanbul: Kaknüs Yayınları.
• Benjamin, D. andKirby, A. (2006), TheEvolvingThreat Of Terrosism, Smith, J. andSanderson, T. (ed.), FiveYearsAfter 9/11 An Assessment Of America’sWar On Terror, Washington D.C.:TheCsisPress.
• Bozarslan, H. (2010), Ortadoğu: Bir Şiddet Tarihi, Berktay, A. (çev), İstanbul: İletişim Yayınları.
• Brzezinski, Z. (2005), Büyük Straç Tahtası, Türedi, Y. (çev), İstanbul: İnkılap Yayınları.
• Byers, M. ve Nolte, G. (2007), ABD Hegemonyası ve Uluslararası Hukukun Temelleri, Denk, E. (çev. ed.), Ankara: Phoenix Yayınevi.
• Chomsky, N. (2002), 11 Eylül ve Sonrası Dünya Nereye Gidiyor?, Doğan, T. vd. (çev), İstanbul: Aram Yayıncılık.
• Chomsky, N. (2003), Amerikan Müdahaleciliği, Doğan, T. ve Zeren, B. (çev.), İstanbul: aram Yayıncılık.
• Chossudovsky, M. (2005), America’sWar On Terrorism, Canada: Global Press.
• Cumhuriyet Gazetesi, 12.09.2001.
• Cural, A. (2011), Bush Doktrini ve Askeri Gücün Önalıcı ve Önleyici Savaş Kapsamında Kullanılması, Yayınlanmış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Çakmak, C.,v.d. (2011), Yakın Dönem Amerikan Dış Politikası Teori ve Pratik, İstanbul: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Çakmak, H. (2013), ABD’nin Askeri Müdahaleleri, İstanbul: Kaynak Yayınları.
• Çelik, H. (2014), Oratadoğu’da ABD Politikaları ve Büyük Ortadoğu Projesi, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Ufuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Çiftçi, K. (2009), Soğuk Savaş Sonrasında AB: “Rıza”ya Dayalı “Hegemonya”dan “İmparatorluk” Düzenine, ZKÜ Sosyal Bilimler Fakültesi Dergisi, 5 (10).
• Davutoğlu, A. (2002), Felsefi ve Stratejik Boyutlarıyla 11 Eylül Sonrası Dönem, Kürkçügil, M. (der.), Sahibini Arayan Barış, İstanbul: Everset Yayınları.
• Dedeoğlu, B. (2008), Değişen Dünyada Yeni Dengeler, İstanbul: İlgi Kültür Sanat Yayıncılık.
• Dorel, G. (2007), Amerikan İmparatorluğu Atlası, Altuğ, A. (çev), İstanbul: NTV Yayınları.
• Erhan, Ç. (1996), Ortaya Çıkışı ve Uygulanışıyla Marshall Palnı, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 5 (1).
• Ertan, F. (2003), Amerika’nın Dönüşümü, İstanbul: Kızılelma Yayıncılık.
• Fisk, R. (2011), Büyük Medeniyet Savaşı Ortadoğu’nun Fethi, Uyurkulak, M., İstanbul: İthaki Kitap.
• Fukuyama, F. (2011), Tarihin Sonu ve Son İnsan, Dicleli, A. (çev), İstanbul: Profil Yayıncılık.
• Galeano, E. (2001), İyi’nin ve Kötü’nün Tiyatrosu, Sever, M. ve Kılıç, E. (çev), Düşmanını Arayan Savaş, İstanbul: Everest Yayınları.
• George W. Bush, “AddressBefore United Nations General Assembly”, Departmentof State, 8 October 1990, http://dosfan.lib.uic.edu/ERC/briefing/dispatch/1990/html/Dispatchv1no06.html (08.02.2016)
• Gerger, H. (2005), Kan Tadı: Belgelerle ABD’nin Kara Tarihi, İstanbul: Yordam Yayınları.
• GoldschmidtJr., A. andDavidson, L. (2010), A Concise History Of TheMiddle East, Boulder: WestviewPress.
• Gönlübol, M. (2000), Uluslararası Politika, Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Gülmez, N ve Tahanvı, B. (2014), Soğuk Savaş Dönemi Çekişmemelrinden Bir Örnek: U-2 Uçak Krizi, Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, 14 (28).
• Hook, S.W. ve Spanier, J. (2014), Amerikan Dış Politikası, Zihnioğlu Tanırlı, Ö., (çev.) İstanbul: İnkılap Kitabevi.
• Huntington, S. P. (1993), TheClash of Civilization, Foreign Affairs, 72 (3).
• Irmak, F. ve Kahya, Y. (2014), Amerika Birleşik Devletleri’nde Terörizm ve Terör Korkusu: 11 Eylül Terör Saldırılarının Öncesine ve Sonrasına İlişkin Bir Analiz, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7 (33).
• Johnson, C. (2005), Amerikan Emperyalizminin Sonbaharı, Kösebalaban, H. (çev), İstanbul: Küre Yayınları.
• Juhasz, A. (2004), “Ambitions of Empire: The Bush Administration Economic Plan ForIraq (And Beyond)”, LeftTurn Magazine, January 20.
• Kalyon, L. (2010), Truman Doktrini Üzerine Bir Analiz, Güvenlik Stratejileri Dergisi, 6 (11).
• Kandemir, E. (2011), ABD Başkanları G.W. Bush ve B. Obama Dönemlerinde Yayımlanan Ulusal Güvenlik Stratejilerinde İttifak Söylemleri ve S.Walt’un İttifak Teorisi, Savunma Bilimleri Dergisi, 10 (2).
• Kantarcı, Ş. (2012), Soğuk Savaş Sonrası Uluslararası Sistem: Yeni Sürecin Adı “Koalisyonlar Dönemimi Mi?”, Güvenlik Startejileri, 8 (16).
• Karaosmanoğlu, A. L. (1996), Nükleer Stratejinin İlk On Yılı, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 5 (1).
• KennethWeisbrode, “Üç Soğuk Savaşçı”, NATO Dergisi, 2006, http://www.nato.int/docu/review/2006/issue1/turkish/special.html (08.02.2016)
• Kibaroğlu, M. (2004), NATO’nun Kuruluş Misyonu ve Türkiye’nin Rolü, 2023 Dergisi, Nisan.
• Kissinger, H. (2006), Diplomasi, Kurt, İ. H. (çev), İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.
• Kongar, E. (2012), ABD’nin Siyasal İslam’la Dansı, İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Kurt, S. (2014), Soğuk Savaş Sonrası ABD’nin Ortadoğu Politikası, Tarih Okulu Dergisi, 7 (8).
• Kurtbağ, Ö. (2007), Eleştirel Uluslararası İlişkiler Yaklaşımları Çerçevesinde Amerikan Dış Politikası’nın Analizi, Yayınlanmış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Lacoste, Y. (2008), Büyük Oyunu Anlamak, Akça, İ. (çev), İstanbul: NTV Yayınları.
• LahurKırtunç, A. (2005), Kim Bu Amerikalı, Bu Yeni Adam?,Doğu Batı, 8 (32).
• Lewis, B. (1990), TheRoots of MuslimRange, TheAtlanticMonthly, 266 (3).
• Nevins, A. ve Commager, H. S. (2011), ABD Tarihi, İnalcık, H. (çev), Ankara: Doğu Batı Yayınları.
• Okur, M. A. (2012), Emperyalizm, Hegemonya, İmparatorluk, Ankara: Ötüken Neşriyat.
• Owen, R. (2006), PowerandPoliticsInTheMaking Of The Modern Middle East, New York: Routledge.
• Özerkemen, N. (2004), Terör, terörizm ve Radikal İslamcı Terör, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakülte Dergisi, 44 (2).
• Parla, T. (2002), 11 Eylül Yeni Birşey Mi? , Kürkçügil, M. (der.), Sahibini Arayan Barış, İstanbul: Everset Yayınları.
• Polat, İ. (2006), 11 Eylül Terör Saldırıları ve Amerika Birleşik Devletlerinin Afganistan Müdahalesi, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
• Primakov, Y. (2010), Rusyasız Dünya, Esenkanova, A. (çev), İstanbul: Timaş Yayınları, 2010.
• Robbins, J. (2011), TheCost Of Overreaction, Michael, B. andGodges, J. P. (ed.), TheLongShadow 9/11: America’sResponseToTerrorism, Santa Monica: RAND Corporation.
• Said, E. (2001), İslam ve Batı Yetersiz Bayraklardır, Sever, M. ve Kılıç E. (der.), Düşmanını Arayan Savaş, İstanbul Everest Yayınları.
• Sander, O. (2008), Siyasi Tarih 1918-1994, Akara: İmge Kitabevi.
• Sander, O. (2009), Siyasi Tarih İlk Çağlardan 1918’e, Akara: İmge Kitabevi.
• Selamoğlu, A. (2007), ABD’nin Büyük Ortadoğu Politikası ve Küresel Yansımaları, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Atılım Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Sontag, S. (2001), Katiller Korkak Değildi (Amerika Şokta: Yorumların Sahte Tek Sesliği), Sever, M. ve Kılıç E. (der.), Düşmanını Arayan Savaş, İstanbul Everest Yayınları.
• Stein, K. W. (2002), The Bush Doctrin: SelectiveEngagement in theMiddle East, Middle East Review of International Affairs, 6 (2).
• Sümer, G. (2008), Amerikan Dış Politikası’nın Kökenleri ve Amerikan Dış Politik Kültürü, Uluslararası İlişkiler, 5 (19).
• Şahin, M. (2008), ABD’nin “Müslüman” Savaşçıları, Akademik Ortadoğu, 3 (1).
• Taşkın, T. (2010), 11 Eylül Saldırıları Sonrası ABD Dış Politikasında Ortadoğu ve ABD-Türkiye İlişkileri, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
• Tellis, A. J. (2004), AssessingAmerica’sWar On Terror: ConfrontingInsurgency, CementingPrimacy, NBR Analysis, 15 (4).
• Toman, M. ve Akman, H. (2014), Tarihi Süreç İçerisinde Amerikan İmparatorluğu, Tarih Okulu Dergisi, 7 (20).
• Ülker Erkan, A. (2010), Amerika Birleşik Devletleri ve Sovyetler Birliği Arasındaki Soğuk Savaş Yıllarında Amerikan Dış Politikası, Sosyal Bilimler Dergisi, 8 (1).
• Yıldızoğlu, E. (2003), Hegemonya’dan İmparatorluğa, İstanbul: Everest Yayınları.
• Yılmaz, A. (2012), Küresel Dünyada Uluslararası İlişkiler, Ankara: Kadim Yayınları.
• Yılmaz, S. (2012), ABD, Monroe Doktrini’ne Dönebilir Mi?,Teori Dergisi, Aralık.