Time series analysis of the relationship between import, economic growth and exchange rate: the case of Turkey (1994-2018)

Yıl 2020, Cilt: 13 Sayı: 4, 696 - 708, 01.10.2020

Okyay Uçan , Melike Saraç

https://doi.org/10.25287/ohuiibf.705461

Cited By: 1

Öz

The ultimate goal of economic activities is to increase prosperity byi mproving the qualities of goods ands ervices.They choose an open economy to achieve this goal.Nowadays, import is the most effective tool in the interaction of countries and globalization. Imports are influenced by factors such as income level, interest in imported goods, exchange rate, liberalization and hindrance of foreigntrade. The most important factors determining the importation of countries are exchange rate and economic growth. In this study conducted for Turkey between 1994-2018, the relationship between imports, economic growth and exchange rate was investigated using by unitroot, cointegration and causality. According to the results of the analysis, cointegration, the long-term relationship between the variables was determined. The result was that short-term waves would converge to long-term equilibrium in less than a year. A positive correlation between imports and economic growth was determined. In addition, the negative relationship between imports and the exchange rate has been determined. Moreover ,a one-way causality relationship between economic growth and imports has been identified. Another causality relationship was concluded to be one-way from economic growth to exchange rate.

Anahtar Kelimeler

Import, Exchange Rate, Economic Growth

İthalat, döviz kuru ve ekonomik büyüme arasındaki ilişkinin zaman serisi analizi: Türkiye örneği (1994-2018)

Öz

Ekonomik faaliyetlerin nihai hedefi mal ve hizmetlerin niteliklerini geliştirerek refahı arttırmaktır. Bu amaca ulaşabilmek için açık ekonomi seçmektedirler. Açık ekonomiler için dış ticaret en önemli unsurlardır biridir. İthalat günümüzde ülkelerin birbirleriyle etkileşiminde ve küreselleşmede en etkili araçtır. İthalatı; gelir seviyesi, ithal mallara yönelik ilgi, döviz kuru, dış ticaretin liberalleşmesi ve engellenmesi gibi faktörler etkilemektedir. Ülkelerin ithalatını belirleyen en önemli etkenler ise döviz kuru ve ekonomik büyümedir. 1994-2018 yılları arası Türkiye için yapılan bu çalışmada ithalat, ekonomik büyüme ve döviz kuru arasındaki ilişki birim kök, eşbütünleşme ve nedensellik kullanılarak araştırılmıştır. Analiz sonuçlarına göre değişkenler arasında eşbütünleşme yani uzun dönemli ilişkisi tespit edilmiştir. Bir yıldan az bir zamanda kısa dönemli dalgaların uzun dönem dengesine yakınsanacağı sonucu elde edilmiştir. İthalat ile ekonomik büyüme arasında pozitif korelasyon ilişkisi saptanmıştır. Ayrıca ithalat ile döviz kuru ile ise negatif ilişki tespit edilmiştir. Ek olarak ekonomik büyümeden ithalata doğru tek yönlü nedensellik ilişkisi saptanmıştır. Bir başka nedensellik ilişkisinin ise ekonomik büyümeden döviz kuruna doğru tek yönlü olduğu sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

İthalat, Döviz Kuru, Ekonomik Büyüme, Eşbütünleşme, Nedensellik Analizi

Kaynakça

• Bayraktutan , Y. ve Bıdırdı, H. (2010). Türkiye İthalatının Temel Belirleyicileri. Ege Akademik Bakış Dergisi , Cilt 10, Sayı 1, 351-369)
• Bıdırdı, Hanife (2007). Türkiye İthalatının Temel Belirleyicileri. Yüksek Lisans Tezi
• Cengiz,Aktaş (2009). Türkiye’nin İhracat, İthalat ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Nedensellik Analizi . Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı 18, 35 - 47
• Çağlayan, E.ve Oskonbaeva, C.Z. (2012). Kırgızistan’da İthalatın Belirleyicilerinin Modellenmesi. Internatıonal Conference On Eurasıan Economıes, 259-263
• Çiftçi, Necati (2014). Türkiye’de Cari Açık, Reel Döviz Kuru ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkiler: Eş Bütünleşme Analizi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi , Cilt 14, Sayı 1
• Dikmen, Nedim (2012). Ekonometri Temel Kavramlar ve Uygulamalar. 2. Baskı, Bursa, Dora Yayıncılık
• Gül, E. ve Ekinci, A. (2006). Türkiye’de Reel Döviz Kuru İle İhracat ve İthalat Arasındaki Nedensellik İlişkisi: 1990 – 2006. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı 16
• Güriş, S. , Akay, E.B ve Güriş, B. (2017). EViews ile Temel Ekonometri. Üçüncü Basım , İstanbul, Der Yayınları
• Karagöz, Kadir (2016). Temel Ekonometri. 1.Baskı, Bursa, Dora Yayıncılık
• Kennedy, Peter (2006). Ekonometri Klavuzu. 5.Baskı,Ankara, Gazi Kitabevi Yayınları
• Korkmaz, S. ve Aydın, A. (2015). Türkiye'de Dış Ticaret - Ekonomik Büyüme İlişkisi: Nedensellik Analizi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, Cilt 10, Sayı3, 47- 76
• Ozel, H.A. (2018). Ekonomik Büyüme ve Dış Ticaret İlişkisi: Türkiye Örneği. International Journal of Innovative Approaches in Social Sciences, Cilt 2, Sayı 1, 73-82.
• Öncel, A. ve İnal, V. (2016). Türkiye’de Reel Döviz Kuru İle Dış Ticaret Arasındaki İlişki:2000-2015 Dönemi İçin ARDL Modeli İle Ampirik Bir Analiz. Balkan Sosyal Bilimler Dergisi, 2016 Özel Sayı
• Özcan, Ö. ve Göl, S. (2018). Haldun Makro İktisat. 2.baskı, Ankara, Savaş Yayınevi
• Saraç, T.B (2013). İhracat ve İthalatın Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi: Türkiye Örneği. Ege Akademik Bakış Dergisi , Cilt 13, Sayı 2
• Seyidoğlu, H. (2003):.Uluslararası İktisat: Teori, Politika ve Uygulama,. 15. Baskı, İstanbul, Güzem Yayınları.
• Şahbaz, Ümit (2017).Zaman Serilerinde Nedensellik Analizi (Türkiye Ekonomik Büyüme ve Turizm Gelirleri Arasındaki İlişkinin Nedensellik Analizi).Yüksek Lisans Tezi
• Şahin, D. ve Durmuş, S. (2018). Türkiye’de Dış Ticaret Ve Ekonomik Büyüme İlişkisinin Analizi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt 11, Sayı 60
• Tapşın, G. ve Karabulut, A. T. (2013). Reel Döviz Kuru, İthalat ve İhracat Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Türkiye Örneği. Akdeniz İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 13, No 26,190-205
• Tarı,Recep (2011). Ekonometri. Gözden Geçirilmiş 7. Baskı, Kocaeli, Umuttepe Yayınları
• Yaman, Habibe (2018).Türkiye’de Döviz Kurunun Dış Ticaret Üzerine Etkileri (2005-2015) . Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 4, No 1,45-69
• Yurdakul,E.M. (2016). Türkiye’nin İthalat Fonksiyonunun Tahmini. International Multıdıscıplınary Conference ,847-853