Türkiye için (açık ekonomi) para talebi fonksiyonu istikrarlı mı? Çoklu yapısal kırılmalı eşbütünleşme analizinden yeni bulgular

Yıl 2021, Cilt: 14 Sayı: 1, 196 - 206, 08.01.2021

Faruk Mike

https://doi.org/10.25287/ohuiibf.724648

Öz

Bu çalışma, Türkiye için açık ekonomi para talebi fonksiyonunun uzun dönemli istikrarını, yapısal kırılmaları dikkate alan Carrion-i-Silvestre vd. (2009) birim kök ve Maki (2012) eşbütünleşme testleri ile incelemeyi amaçlamaktadır. Analizler 1990:1-2019:4 çeyreklik gözlemleri kapsamaktadır. Çalışmada parasal büyüklük göstergesi olarak geniş tanımlı reel para arzına (M2) yer verilmektedir. Reel gayrisafi yurtiçi hasıla, faiz oranı ve nominal döviz kuru göstergeleri ise para talebinin temel belirleyicileri olarak çalışmaya dahil edilmektedir. Yapısal kırılmalı birim kök testinden elde edilen bulgular tüm serilerin I(1) düzeyinde durağanlık şartını sağladığını ortaya koymaktadır. Yapısal kırılmalı eşbütünleşme testi sonuçları ise reel para arzı ile reel gayrisafi yurtiçi hasıla, faiz oranı ve nominal döviz kuru arasında uzun dönemli ilişkinin varlığına işaret etmektedir. Uzun dönem katsayılar incelendiğinde, reel gayrisafi yurtiçi hasıla ile para talebi arasında pozitif ve istatistiksel olarak anlamlı, faiz oranı ve nominal döviz kuru ile para talebi arasında ise negatif ve istatistiksel olarak anlamlı bir ilişkinin var olduğu görülmektedir. Özellikle nominal döviz kuru özelinde, Türkiye’deki kişi ve kurumların para taleplerini spekülasyon etkisiyle gerçekleştirdikleri anlaşılmaktadır. Elde edilen bulgular yapısal kırılmalar altında Türkiye için istikrarlı bir para talebi fonksiyonunun bulunduğuna işaret etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Para Talebi, Açık Ekonomi, Eşbütünleşme Analizi, Yapısal Kırılmalar, Türkiye

Does the (open economy) money demand function stable for Turkey? New evidence from cointegration analysis with multiple structural breaks

Öz

This study aims to examine the long-run stability of open economy money demand functions for Turkey by using Carrion-i-Silvestre, Kim & Perron (2009) unit root and Maki (2012) cointegration tests which both allow multiple structural breaks. The analyses cover the quarterly observations from 1990:1 to 2019:4. In this study, broad money supply (M2) is included as an indicator of monetary aggregates. On the other hand, real gross domestic product, interest rate and nominal exchange rate indicators are included as main determinants of money demand function. The unit root test results show that the all series are stationary in first differences−at I(1) level. The cointegration test results reveal that there is a long-run relationship between real money supply and real gross domestic product, interest rate and nominal exchange rate. When the long-term coefficients are analysed, it is seen that real gross domestic product has a positive and statistically significant effect on money demand, whereas interest rate and nominal exchange rate have negative and statistically significant effect on money demand. In particular, when considering the nominal exchange rate, it is understood that the people and institutions in Turkey realize their demand for money under the speculation effect. The results indicate that there is a stable demand function for Turkey under the structural breaks.

Anahtar Kelimeler

Money Demand, Open Economy, Cointegration Analysis, Structural Breaks

Kaynakça

• Akinlo, A. E. (2006). The stability of money demand in Nigeria: An autoregressive distributed lag approach. Journal of Policy Modeling, 28(4), 445-452.
• Altıntaş, H. (2008). Türkiye'de para talebinin istikrarı ve sınır testi yaklaşımıyla öngörülmesi: 1985-2006. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 30, 15-46.
• Amano, R. A., & Wirjanto, T. S. (2000). On the stability of long‐run M2 demand in Japan. The Japanese Economic Review, 51(4), 536-543.
• Andronescu, A., Mohammadi, H., & Payne, J. E. (2004). Long-run estimates of money demand in Romania. Applied Economics Letters, 11(14), 861-864.
• Bahmani-Oskooee, M. (1991). The demand for money in an open economy: The United Kingdom. Applied Economics, 23(6), 1037-1042.
• Bahmani-Oskooee, M., Halicioglu, F., & Bahmani, S. (2017). Do exchange rate changes have symmetric or asymmetric effects on the demand for money in Turkey?. Applied Economics, 49(42), 4261-4270.
• Bahmani-Oskooee, M., & Karacal, M. (2006). The demand for money in Turkey and currency substitution. Applied Economics Letters, 13(10), 635-642.
• Bayır, M. (2020). Türkiye’de para talebinin belirleyicileri ve istikrarı üzerine ampirik bir analiz. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 16(1), 62-74.
• Carrion-i-Silvestre, J. L., Kim, D. & Perron P. (2009). GLS-Based unit root tests with multiple structural breaks under both the null and the alternative hypotheses. Econometric Theory, 25(6), 1754-1792.
• Çatık, A. N. (2007). Yapısal kırılma altında para talebinin istikrarı: Türkiye örneği. İktisat İşletme ve Finans, 22(251), 103-113.
• Civcir, I. (2003). Money demand, financial liberalization and currency substitution in Turkey. Journal of Economic Studies, 30(5), 514-534.
• Doğru, B. (2014). Türkiye'de para talebinin uzun ve kısa dönem dengesinin ARDL ve VEC yaklaşımları ile analiz edilmesi. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(2), 19-31.
• Engle, R. F., & Granger, C. W. (1987). Co-integration and error correction: representation, estimation, and testing. Econometrica: Journal of the Econometric Society, 251-276.
• Gregory, A. W. & Hansen, B. E. (1996). Residual-based tests for cointegration in models with regime shifts. Journal of Econometrics, 70, 99-126.
• Halicioglu, F. & Ugur, M. (2005). On stability of the demand for money in a developing OECD country: the case of Turkey. Global Business and Economic Review, 7(2/3), 203-213.
• Hamori, N., & Hamori, S. (1999). Stability of the money demand function in Germany. Applied Economics Letters, 6(5), 329-332.
• Hatemi-J, A. (2008). Tests for cointegration with two unknown regime shifts with an application to financial market integration. Empirical Economics, 35(3), 497-505.
• Hoffman, D., & Rasche, R. H. (1991). Long-run income and interest elasticities of money demand in the United States. The Review of Economics and Statistics, 73(4), 665-674.
• Hueng, C. J. (1998). The demand for money in an open economy: some evidence for Canada. The North American Journal of Economics and Finance, 9(1), 15-31.
• Johansen, S. (1988). Statistical analysis of cointegration vectors. Journal of Economic Dynamics and Control, 12(2-3), 231-254.
• Johansen, S. (1991). Estimation and hypothesis testing of cointegration vectors in Gaussian vector autoregressive models. Econometrica: Journal of the Econometric Society, 59(6), 1551-1580.
• Korkmaz, A., & Topbaş, F. (2017). On the stability of the demand for money in Turkey: Evidences from the period 2006-2017. Eurasian Academy of Sciences Eurasian Econometrics, Statistics & Emprical Economics Journal, 8, 28-44.
• Kumar, S., & Webber, D. J. (2013). Australasian money demand stability: application of structural break tests. Applied Economics, 45(8), 1011-1025.
• Lee, C. C., & Chien, M. S. (2008). Stability of money demand function revisited in China. Applied economics, 40(24), 3185-3197.
• Maki, D. (2012). Tests for cointegration allowing for an unknown number of breaks. Economic Modelling, 29(5), 2011-2015.
• Moghaddam, M., & Bah, M. (2008). The money demand function in a small, open and quasi-monetary economy: the Gambia. Applied Economics, 40(6), 731-734.
• Mundell, R. A. (1963). Capital mobility and stabilization policy under fixed and flexible exchange rates. Canadian Journal of Economics and Political Science, 29(4), 475-485.
• Mutluer, D., & Barlas, Y. (2002). Modeling the Turkish broad money demand. Central Bank Review, 2(2), 55-75.
• Özcan, B., & Arı, A. (2013). Para talebinin belirleyenleri ve istikrarı üzerine bir uygulama: Türkiye örneği. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20(2), 105-120.
• Paya, M. (2013). Para teorisi ve para politikası (6. Baskı), İstanbul: Türkmen Kitabevi.
• Perron, P. (1989). “The great crash, the oil price shock, and the unit root hypothesis”, Econometrica: Journal of the Econometric Society, 57(6), 1361-1401.
• Sriram, S. S. (1999). “Demand for M2 in an emerging-market economy: An error-correction model for Malaysia”, IMF Working Paper, No. (99-173), International Monetary Fund.
• Tang, T. C. (2002). Demand for M3 and expenditure components in Malaysia: assessment from bounds testing approach. Applied Economics Letters, 9(11), 721-725.
• Taş, T., Alptekin, V., & Yılmaz, K. Ç. (2017). Türkiye’de Para talebinin istikrarının yapısal kırılmalar altında incelenmesi. Journal of Current Researches on Business and Economics, 7(1), 265-280.