Türkiye’de mahalle penceresinden kentsel güvenliğe yönelik bir uygulama önerisi: Mahalle bilgi sistemi

Yıl 2021, Cilt: 14 Sayı: 2, 656 - 669, 12.04.2021

Halim Emre Zeren , Yılmaz Şimşek

https://doi.org/10.25287/ohuiibf.818835

Öz

Mahalle, kent yaşamının en önemli unsurları arasındadır. Bir yerleşim mekânı olmanın yanında; toplumsal yaşamın düzenlenmesi, dayanışmanın güçlenmesi, kentsel güvenlik ve hemşehrilik bilincinin artması gibi olgular yönünden de büyük önem taşımaktadır. Diğer taraftan kentleşmenin hızlı ve düzensiz işleyen seyri, komşuluk ilişkilerinin zayıflaması gibi durumlar; kentsel güvenlik anlayışı ve kentlilik bilinci gibi kenti yaşanabilir kılan bileşenlere zarar vermektedir. Neticede kent yaşamında toplum sağlığından kent ekonomisine kadar birçok alanda olumsuz durumlar yaşanabilmektedir.
Kent sakinlerinin yaşamlarını sürdürürken kendilerini güvende hissetmeleri şeklinde ifade edilebilecek olan “kentsel güvenlik” anlayışınım mahallelerin işlevselliğiyle orantılı olduğu söylenebilir. Bu bakımdan mahallelerin işlevinin arttırılması için de kent sakinlerinin ilgisinin mahalleye yönlendirilmesi önemlidir.
Bu çalışmada Türkiye’de mahallelerin geçmişten bugüne sürecine değinilerek kentsel güvenlik açısından anlamı tartışılmaya çalışılmıştır. Bu bağlamda mahallelerin Osmanlı döneminden Türkiye Cumhuriyeti’ne sürecinin ele alınması ve kentsel güvenliğe yönelik muhtemel katkılarının değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Çalışmanın son bölümünde mahallelerin işlevlerinin artırılması ve hemşehrilerin hayatlarının kolaylaştırılması amacıyla teknoloji tabanlı olarak tasarlanan “Mahalle Bilgi Sistemi” uygulamasına yönelik temel öngörüler sunulmuştur. Bu bağlamda Mahalle Bilgi Sistemi’nin işlevi, sistemin muhtemel faydaları, mahallelere ve kente yapacağı katkılar temel seviyede değerlendirmeye çalışılmıştır. Mahallelerin; merkezi yönetim, yerel yönetimler ve hemşehriler açısından öneminin arttırılmasına yönelik uygulama önerilerine yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Mahalle, Kentsel Güvenlik, Mahalle Bilgi Sİstemi

Proposal for an application from the perspective of neighborhood to urban security in Turkey: the neighborhood information system

Öz

Neighborhood is one of the most important elements of urban life. Besides being a residential area; it has also significance in terms of regulating social life, strengthening the solidarity, increasing the urban security and citizenship awareness. On the other hand, the cases such as rapid and irregular course of urbanization and the weakening of neighborhood relations harm the components that make the city livable, such as the urban security and urban consciousness. As a result, it is possible to see negative cases in urban life, from public health to urban economy in many areas.
It is possible to claim that the understanding of "urban security", which can be expressed as the city residents feel themselves safe during their life, is proportional to the functionality of the neighborhoods. In this context, it is necessary to direct the attention of the city residents to the neighborhood in order to increase the function of the neighborhoods.
In this study, it was discussed the meaning of neighborhoods in terms of urban security by pointing out them from past to present. In this context, it was aimed to discuss the process of the neighborhoods from the Ottoman period to the Republic of Turkey and to evaluate its possible contributions to urban security. In the last part of the study, basic predictions were presented for the application of “Neighborhood Information System”, which is designed as technology based in order to increase the functions of the neighborhoods and to facilitate the lives of citizens. In this context, the function of the Neighborhood Information System, the possible benefits of the system, the contributions to the neighborhoods and the city were tried to be evaluated at basic level. It was pointed out the suggestions of implementations for increasing the importance of neighborhoods in terms of central government, local governments and citizens.

Anahtar Kelimeler

Neighborhood, Urban Security, Neighborhood Information System

Kaynakça

• Aksoy, E. (2009). Suç ve Güvenli Kent Yaklaşımı, Erişim Adresi: acikarsiv.gazi.edu.tr/index.php?menu.
• Aksungur, A.B. (2018). Türk İdare Geleneğinde Yerel Güvenlik: Mahalle Bekçilerine Dair Bir İnceleme, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Alada, A. B. (2008). Kentsel Yönetime Katılımda Mahalle, Mimarlar Odası Ankara Şubesi Yayını – Dosya 08. Yerel Yönetimlerde Katılım, Bülten 64, 66-70. Erişim Adresi: yayed.org/id74-incelemeler/dosya-08-8-kentsel-yonetime-katilimda-mahalle-adalet-b-alada.php#.XLOgivkzbIU.
• Ayhan, İ. ve Çubukçu, K. M.(2007). Suç ve Kent İlişkisine Ampirik Bakış: Literatür Taraması, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(5), 30-55.
• Cansever T. (2013).İslam’da Şehir ve Mimari. (8. Bs).Timaş Yayınları, İstanbul.
• Erdoğan Ş.N.Ö. (2016). Mahalle ve Türkiye’de Mahalle Muhtarlığı, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Anabilim Dalı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Eryılmaz B. (1988). Türkiye’de Köy ve Mahalle Muhtarlıklarının Ortaya Çıkışı ve Gelişimi, Türk İdare Dergisi, 60. Yıl Özel Sayı, 378.
• Ergenç Ö. (1984). Osmanlı Şehrindeki Mahallenin İşlev ve Nitelikleri Üzerine, İnalcık H. vd. (Ed.), Osmanlı Araştırmaları IV içinde,Enderun Kitabevi, İstanbul.
• Gündüzöz, İ. (2016).Türkiye ve Dünyada Güvenli Kent Yaklaşımı: Kentsel Güvenlik mi? Güvenli Kent mi?,Türk İdare Dergisi, 483(2),335 – 368.
• Keleş R. (1998) Kentbilim Terimleri Sözlüğü.(2. Bs). İmge Kitabevi, Ankara.
• Maslow, A. (1943). A Theory of Human Motivation. Psychological Review, 50(4), 370-396.
• Mumford L. (2007).Tarih Boyunca Kent, Kökenleri, Geçirdiği Dönüşümler ve Geleceği, Çev: Gürol Koca, Tamer Tosun, Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
• Kanlı İ. B. ve Kaplan B. (2018).Kentsel Güvenliğin Sürdürülebilirliğinde İleri Teknolojilerin Kullanılması: Coğrafi Bilgi Sistemleri, Tesam Akademi Dergisi, Yerel Yönetimler Özel Sayısı, Nisan, 143 – 186.
• Kaypak Ş. (2011). Kent Güvenliğinde Yeni Açılımlar: Toplum Destekli Polislik. M. Karakaya ve S. Gültekin (Ed.), Suçla Mücadelede Çağdaş Yaklaşımlar, Polis Akademisi Yayını, Güvenlik Yönetimi Serisi - 2, 43 – 72, Ankara.
• Kaypak Ş. (2013).KAYSEM 8 – Kuramdan Uygulamaya Yerel Yönetimler ve Kentsel Politikalar Bildiri Kitabı, Pegem Akademi Yayını, 255 – 268, Ankara.
• Kıray, M. B. (2007).Kentleşme Yazıları, Bağlam Yayınları.(3. Bs). İstanbul.
• Mahalli İdareler Genel Faaliyet Raporu (2017).ş2 Erişim Adresi: webdosya.csb.gov.tr/db/yerelyonetimler/icerikler/2017_m-_gnl_faal_rpr-20180904082437.pdf.
• Muhtar Bilgi Sistemi Kullanıcı Kılavuzu (2015). Erişim Adresi: muhtar.gov.tr/.
• Ortaylı İ. (2016).Türkiye Teşkilat ve İdare Tarihi, (5. Bs).Cedit Neşriyat, Ankara.
• TÜİK (2019).Türkiye Nüfus Verileri, Erişim Ardesi: tuik.gov.tr/UstMenu.do?metod=temelist.
• UNFPA (2018).Dünya Bankası Dünya Nüfus Durumu Raporu, Erişim Adresi: turkey.unfpa.org/tr.
• Zeren H. E. (2017).Kent Konseyleri, Dünyadaki Görünümü ve Türkiye Analizi, Ekin Yayınevi, Bursa.
• 4541 Sayılı Şehir ve Kasabalarda Mahalle Muhtar ve İhtiyar Heyetleri Teşkiline Dair Kanun (1944). Erişim Adresi: mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.3.4541.pdf.
• 5393 Sayılı Belediye Kanunu (2005). Erişim Adresi: mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5393.pdf. 6360 Sayılı On Dört İlde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Yedi İlçe Kurulması ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (2012). Erişim Adresi: mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.6360.pdf.