Türkiye'de tarım eksenli sürdürülebilir kalkınma İçin biyoekonomi

Yıl 2022, Cilt: 15 Sayı: 3, 595 - 610, 31.07.2022

Filiz Tutar Merve Ekici

https://doi.org/10.25287/ohuiibf.1034343

Öz

Sürdürülebilir kalkınma, çevresel tahribatların artmaya başlaması ile birlikte daha dikkat çekici ve üzerinde daha çok durulan bir konu haline gelmiştir. Çevre ve ekonomi arasında bir dengenin sağlanması gerektiği sürdürülebilirlik anlayışının temelini oluşturmaktadır. Nüfusun hızla artması ile birlikte tarım ürünlerine olan talep artışı, yeni üretim modellerinin ortaya çıkışını hızlandırmıştır. Bu yeni üretim modelleri sürdürülebilir kalkınmanın odağı haline gelmiştir. Dünyada bu gibi olumlu değişmeler ve gelişmeler yaşanırken, ülkelerin doğal kaynakları hızla tüketmesi ve ekolojik dengeye zarar vermesi olumsuz bir gidişatı temsil etmektedir. Bu kötü gidişatın anlaşılması biraz geç olsa da ülkeler hammaddelerin tükendiği ve bu stratejiden vazgeçilmesi gerektiği konusunda hemfikir olmuşlardır. Yenilenebilir kaynakların ülke ekonomisine artı bir değer kazandırması ve doğaya zarar vermemesi tercih edilebilirliğini arttırmaktadır. Biyoekonomi kavramı bu noktada önem kazanmaya ve benimsenmeye başlamıştır. Bilgi temelli bir ekonomiyi savunan bu terim biyoteknolojik uygulamaları gündeme getirmiştir. Bu inovasyon faaliyetleri sayesinde biyolojik kaynakların sürdürülebilir yönetimi ve tarım sektörünün rekabet edilebilirliği arttırılmıştır. Bu çalışmada sürdürülebilir kalkınma faaliyetlerine tarımsal açıdan bakılarak, biyoekonomi kavramının önemi ve uygulama alanları vurgulanmaya çalışılmıştır. Türkiye’de biyoekonomik faaliyetlerin tarım sektörü alanında daha işlevsel hale gelebileceği ve bu yönde yeni projelerin üretilmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Tarım, Sürdürülebilirlik, Kalkınma, Biyoekonomi

Bioeconomy for sustainable development based on agriculture in Turkey

Öz

Sustainable development has become a more remarkable and emphasized issue with the increasing environmental damage. The need to maintain a balance between the environment and the economy forms the basis of the understanding of sustainability. With the rapid increase in population, the increase in demand for agricultural products has accelerated the emergence of new production models. These new production models have become the focus of sustainable development. While such positive changes and developments are taking place in the world, countries rapid consumption of natural resources and damage to ecological balance represent a negative trend. Although it is a little late to understand this bad course, countries have agreed that raw materials are running out and this strategy should be abandoned. The fact that renewable resources add a positive value to the country’s economy and do not harm the nature increases their preferability. The concept of bioeconomy has begun to gain importance and be adopted at this point. This term, which advocates a knowledge-based economy, has brought biotechnological applications to the agenda. Thanks to these innovation activities, the sustainable management of biological resources and the competitiveness of the agricultural sector have been increased. In this study, the importance of the concept of bioeconomy and its application areas have been tried to be emphasized by looking at sustainable development activities from an agricultural perspective. It has been concluded that bioeconomic activities in Turkey can become more functional in the agricultural sector and that new projects should be produced in this direction.

Anahtar Kelimeler

Agriculture, Sustainability, Development, Bioeconomy

Kaynakça

• Akınerdem, F. (2014). Biyoyakıtların Türkiye açısından önemi ve tarım ve enerji sektörüne etkisi. Enerji Tarımı ve Biyoyakıtlar 4. Ulusal Çalıştayı Samsun, 1-5.
• Alay Vural, A. (2019). Türkiye'de TAGEM tarafından yürütülen organik tarım araştırmalarının dünü, bugünü ve yarını. VI. Organik Tarım Sempozyumu, 15-17 Mayıs İzmir, 13-21.
• Allen, B. (2018). The circular-bioeconomy in agriculture and forestry: Sustainable bioresource pathways. Institute for European Environmental Policy, 30 November, 1-21.
• Arısoy, H., & Avcı, Y. (2020). Türkiye'nin biyoekonomi politikalarının tarımsal açıdan değerlendirilmesi. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 10(4), 2999-3009.
• Arslanhan, S. (2012). Biyoekonomiye doğru: Türkiye bu sürecin neresinde ? TEPAV Politika Notu, Erişim adresi: http://www. tepav. org. tr.
• Aydın Eryılmaz, G., & Kılıç, O. (2018). Türkiye'de sürdürülebilir tarım ve iyi tarım uygulamaları. KSÜ Tarım ve Doğa Dergisi, 21(4), 624-631.
• Aydın Eryılmaz, G., Kılıç, O., & Boz, İ. (2019). Türkiye'de organik tarım ve iyi tarım uygulamalarının ekonomik, sosyal ve çevresel sürdürülebilirlik açısından değerlendirilmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 352-361.
• Bayramoğlu, Z., Ağızan, K., & Tekin, M. (2018). Türkiye’de biyoekonomi girişimciliğinin tarımdaki önemi. KSÜ Tarım ve Doğa Dergisi, 227-236.
• Bilen, E., & Çiçekli, Ö. (2019). Dünya'da ve Türkiye'de organik tarım. VI. Organik Tarım Sempozyumu, 15-17 Mayıs, İzmir, 3-12.
• Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı. (2015). Türkiye biyoteknoloji stratejisi ve eylem plânı (2015-2018), Erişim adresi: http://www.sp.gov.tr/tr/temel-belge/s/123/Turkiye+Biyoteknoloji+Stratejisi+ve+Eylem+Plani+_2015-2018.
• Dağhan, İ. (2021). Sürdürülebilir kalkınmanın boyutları. İzmir Kalkınma Ajansı, Erişim adresi: https://izka.org.tr/.
• European Commission. (2012). Innovating for Sustainable Growth: A Bioeconomy for Europe. Luxembourg: Publications Office of the European Union, Retrieved from: https://op.europa.eu/.
• European Commission. (2017). Retrieved from: https://datam.jrc.ec.europa.eu/datam/mashup/Bioeconomics/index.html.
• Gedik, Y. (2020). Sosyal, ekonomik ve çevresel boyutlarla sürdürülebilirlik ve sürdürülebilir kalkınma. International Journal of Economics, Politics, Humanities & Social Sciences, 3(3), 196-215.
• Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı. (2013). Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü AB Uyum Daire Başkanlığı, Erişim adresi: https://www.tarimorman.gov.tr/ABDGM/Belgeler/AB%20UYUM/bulten/5.pdf.
• Kalkınma Bakanlığı. (2018). On birinci kalkınma plânı (2019-2023): Tarım ve gıdada rekabetçi üretim özel ihtisas komisyonu raporu. Ankara, Erişim adresi: https://www.sbb.gov.tr/wpcontent/uploads/2020/04/Tarim_ve_GidadaRekabetciUretimOzelIhtisasKomisyonuRaporu.pdf.
• Karataş, K., Kars, M., Alkan, G., & Ertan, E. (2019). Türkiye'de organik incir yetiştiriciliği. VI. Organik Tarım Sempozyumu, 15-17 Mayıs İzmir, 39-46.
• Kaypak, Ş. (2011). Küreselleşme sürecinde sürdürülebilir bir kalkınma için sürdürülebilir bir çevre. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 13(20), 19-33.
• McKenzie, S. (2004). Social sustainability: Towards some definitions. Hawke Research Institute, Working Paper Series, 1-29. Retrieved from: https://unisa.edu.au/SysSiteAssets/episerver-6-files/documents/eass/hri/working papers/wp27.pdf.
• OECD. (2009). The bioeconomy to 2030: Designing a policy agend. OECD Publishing, Retrieved from: https://www.oecd.org.
• OECD. (2021). Key biotechnology indicators. Retrieved from: https://www.oecd.org.
• Pezikoğlu, F. (2012). Sürdürülebilir tarım ve kırsal kalkınma kavramı içinde tarım-turizm-kırsal alan ilişkisi ve sonuçları. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 14(22), 83-92.
• Schmid, O., Padel, S., & Levidow, L. (2012). The bio-economy concept and knowledge base in a public goods and farmer perspective. Bio-based and Applied Economics, 1(1), 47-63 Retrieved from: https://orgprints.org/id/eprint/20942/1/SCHMID_BAE_2012_10770-18316-1-PB.pdf.
• Sundar, I. (2012). Bioeconomics and sustainable development. International Conference on Management, Applied and Social Sciences (ICMASS'2012) March 24-25, Dubai, 313-315. Retrieved from: http://psrcentre.org/images/extraimages/18.%20312512.pdf.
• Şen, İ. (2016). Biyoekonomi: Mavi büyüme ve su ürünleri yetiştiriciliğinin rolü, Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 8(15), 283-299.
• Türk Dil Kurumu (2021, 10 Ekim). Erişim adresi: https://www.tdk.gov.tr/.
• Ünal, A., Aydın, A., Hürkan, K., & Kemeç Hürkan, Y. (2020). Tarımsal ve endüstriyel biyoteknoloji uygulamaları-biyoekonomi. İKSAD Yayınevi, Ankara.
• Ünal, T., & Kızılaslan, N. (2014). Türkiye ve Avrupa Birliği'nde biyoyakıt. Enerji Tarımı ve Biyoyakıtlar 4. Ulusal Çalıştayı Samsun, 33-43.
• Yılmaz, S. (2014). TAGEM SCAR/SWG 5. Çalışma Grubu Toplantısı, 25-26 Şubat. Erişim adresi:https://www.tarimorman.gov.tr/ABDGM/Belgeler/%C4%B0DAR%C4%B0%20%C4%B0%C5%9ELER/mart%202014/5.pdf.