Elektrik üretim şirketlerinin finansal perfomansının gri ilişkisel analiz yöntemi ile değerlendirilmesi

Yıl 2024, Cilt: 17 Sayı: 2, 247 - 258, 30.04.2024

V. Sinem Arıkan Kargı

https://doi.org/10.25287/ohuiibf.1394209

Cited By: 1

Öz

Çalışmada, Fortune 500 listesindeki 10 elektrik üretim şirketi dokuz kriter altında ele alınmıştır. Bu şirketler kurulu güç bakımından listede ilk 40’ta yer almaktadır. Çalışmanın amacı, ilgili şirketlerin web sitelerinden kriterlerin 2021 yılı verileri elde edilerek entropi ağırlıklı Gri İlişkisel Analiz(GİA) yöntemi ile şirketlerin finansal performanslarının belirlenmesidir. Entropi yöntemiyle yapılan ağırlıklandırma sonucu en önemli kriterin ihracat geliri olduğu belirlenmiştir. Bu kriteri sırasıyla özkaynak, aktif toplam, net satış, aktif devir hızı, özsermaye devir hızı, faiz/vergi öncesi kâr , faiz/vergi öncesi kâr değişimi, net satış değişimi olarak belirlenmiştir Kriterlerin ağırlıkları Entropi yöntemi ile hesaplandıktan sonra, alternatifleri sıralamak için Gri İlişkisel Analiz(GİA) yöntemi kullanılmıştır. Buna göre Çelikler şirketi, en yüksek ilişki derecesine sahip en iyi elektrik üretim şirketi olarak belirlenmiştir. Bu şirketi sırasıyla Odaş, Gama, İçdaş, Limak, Akenerji, Zorlu, Enerjisa, Aksa ve Enka şirketleri izlemektedir.

Anahtar Kelimeler

Finansal performans,, elektrik üretim şirketleri,, entropy,, gri ilişkisel analiz

Evaluation of the financial performance of electricity generation companies using the Grey relational analysis method

Öz

In the study, 10 electricity generation companies on the Fortune 500 list were examined using nine criteria. These companies are listed in the top 40 in terms of installed power. The aim of the study was to determine the financial performances of the companies with the entropy-weighted Grey Relationship Analysis (GRA) method by obtaining the 2021 data of the criteria from the websites of the relevant companies. As a result of the weighting made by the entropy method, it was determined that the most important criterion was the export income. These criteria were determined as equity, total assets, net sales, asset turnover, equity turnover, profit before interest/tax , change in profit before interest/tax, and as change in net sales respectively. After the weights of the criteria were calculated with the entropy method, the GRA method was used to rank the alternatives. Çelikler company was determined to be the best electricity generation company with the highest degree of relationship. This company was followed by Odaş, Gama, İçdaş, Limak, Akenerji, Zorlu, Enerjisa, Aksa and Enka respectively.

Anahtar Kelimeler

financial performance,, electric generation companies,, entropy,, grey relationship analysis

Kaynakça

• Ağ, A., ve Kuloğlu, E. (2020). İşletmelerin finansal performansının veri zarflama analizi yöntemiyle tespit edilmesi: borsa istanbul’da işlem gören enerji işletmelerine yönelik bir uygulama. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 16(29 Ekim Özel Sayısı), 3756-3772.
• Akgün, A. (2022). Bist enerji şirketlerinin critic ve codas bütünleşik yaklaşımı ile finansal açıdan değerlendirilmesi. Selçuk Ün. Sos. Bil. Ens. Dergisi, (48), 338-356.
• Babacan, A. and Tuncay, M. (2022). Türk enerji sektöründe çalışma sermayesi ve finansal performans arasındaki etkileşim: swara, ahp ve topsıs yöntemleriyle karşılaştırmalı bir araştırma. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9 (3) , 1976-2005.
• Bağcı, H., and Yiğiter, Ş. Y. (2019). BİST'te yer alan enerji şirketlerinin finansal performansının sd ve waspas yöntemleriyle ölçülmesi. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(18), 877- 898. Cengı̇z, S. (2006). Türkiye'nin elektrik enerjisi piyasasında yeniden yapılanma. Yönetim Bilimleri Dergisi, 4 (1), 117-134.
• Chen, C. N., and Ting, S. C. (2002), A study using the grey system theory to evaluate the importance of various service quality factors. International Journal Of Quality & Reliability Management, 19(7), 838-861.
• Feng, C. M. and Wang, R. T. (2000). Performance Evaluation for Airlines Including the Consideration of Financial Ratios, Journal of Air Transport Management, 6(1), 133-142.
• Hsiao, S. H. (2006). Is Investment Performance of Gra Can Evaulate Profitability For Life Insurers in Taiwan?, Http://Papers.Ssrn.Com/Sol3/Papers.Cfm?Abstract_İd=928121.
• Lin, C.T. and Hsu, P.F. (2002). Developing a new model for selecting advertising agencies, International Journal of Management, 19(1), 132.
• Lin, C.T. and Yu, S. (2002). Using grey relational analysisis to assess home home mortgage applications, International Journal of Management, 19(2), 300-307.
• Mercan, Y., and Çetin, O. (2020). Copras ve vikor yöntemleri ile bist elektrik endeksindeki firmalarinin finansal performans analizi. Uluslararası Afro-Avrasya Araştırmaları Dergisi, 5(9), 123- 139.
• Metin, S., Yaman, S., and Korkmaz, T. (2017). Finansal performansın topsis ve moora yöntemleri ile belirlenmesi: bist enerji firmaları üzerine karşılaştırmalı bir uygulama. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(2), 371-394
• Müftüoğlu, E. O., and Gerekan, B.(2022).Kamu enerji işletmelerinde finansal performansın topsis yöntemiyle incelenmesi: 2016-2020, International Smart Journal,8(5), 2274-2287.
• Özdemir, O. and Parmaksız, S. (2022). Bist enerji işletmelerinin finansal performanslarının çok kriterli karar verme teknikleri ile karşılaştırılması: topsis ve edas yöntemleri ile analiz. Başkent Üniversitesi Ticari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(1), 34-56.
• Peker ve Baki (2011). Gri ilişkisel analiz yöntemiyle türk sigortacılık sektöründe performans ölçümü. International Journal Of Economic And Administrative Studies, Yıl:4 Sayı:7.
• Shannon C. E. (1948), A mathematical theory of communication. The Bell System Technical Journal, 27, 10-14.
• Sönmez, F., Baysal, G., Anik Baysal, I., Bademcioglu, M., (2023). Determining the financial performances of bıst100 energy companies by topsis method. Pressacademia Procedia, 16, 149-155.
• Steven L. P. (2002). Pricing and firm conduct in california’s deregulated electricity market, August.
• Topal, A. (2021). Çok kriterli karar verme analizi ile elektrik üretim şirketlerinin finansal performans analizi: entropi tabanlı cocoso yöntemi. Business & Management Studies: An International Journal, 9(2), 532- 546.
• Terzioğlu, M.K., Kurt, E.S., Yaşar, A., and Köken, M. (2022). Bist100- enerji sektörü finansal performansı: swara-vikor ve swara-waspas. Alanya Akademik Bakış, 6(2), Sayfa No.2439-2455.
• Wu, H. H., (2002). A comparative study of using grey relational analysis in multiple attribute decision making problems. Quality Engineering, Vol. 15, No. 2, 209-217.
• Yenioğlu, Z. A., and Toklu, B. (2021). Stokastik veri zarflama analizi ile etkinlik ölçümü: Türkiye elektrik dağıtım şirketlerinin karşılaştırmalı analizi. Politeknik Dergisi, 24(1), 87-101.
• Zhang, Hong; Gu, Chao-Lin; Gu, L. W. and Zhang, Y. (2011). The evaluation of tourism destination competitiveness by topsis & information entropy–a case in the yangtze river delta of china. Tourism Management, Vol. 32, No. 2: 443-451.