Boşanma Sürecinde ve Sonrasında Kadın

Yıl 2021, Cilt: 1 Sayı: 2, 97 - 114, 22.12.2021

Asiye Bozkurt

Öz

Bu derleme çalışmasında, boşanma sürecinin kadın üzerindeki yansımaları ve
kadının boşandıktan sonraki hayatı incelenmiştir. Araştırmanın amacı; kadınların
boşanma sürecinde ve boşandıktan sonraki hayatlarında yaşadıklarını olumlu ve
olumsuz açılardan incelemek, bu sürece değişik faktörlerin – aile desteği, ekonomik
özgürlük, eğitim seviyesi, toplum, çocuk, şehir/taşra hayatı vb.- etkisinin olup
olmadığını değerlendirmektir. Boşanma nedenleri araştırılmış sosyal, kültürel,
ekonomik nedenlerle birlikte eşlerin birbirine güvenini kaybetmesi, aile birliğini
devam ettirecek aile içi geçimlerinin olamaması, hane dışındaki ailelerin ve akrabaların
hane içine karışmaları gibi nedenlerin boşanmaya etkili olduğu görülmüştür.
Araştırmanın sınırı kadınlar örneklemiyle çizildiği için, Kadınlar boşanma
kararını verirken hangi faktörlerden ne yönde etkileniyorlar?; Eğitim seviyesinin,
ekonomik özgürlüğün, çocuk sahibi olmanın boşanma sürecine ve sonrasına etkisi
nedir?; Boşanma sonrasında kadınlar sosyal hayatlarında nasıl zorluklar yaşıyorlar?;
Çocuğu olan kadın ile çocuğu olmayan kadın boşanmadan aynı derecede mi
etkileniyor? sorularına yanıtlar aranmıştır. Bu bağlamda eğitim seviyesi yüksek,
ekonomik özgürlüğü olan, ailesinden destek alabilen kadınların boşanma sürecini
daha kolay geçirdikleri görülmüştür. Çocuğu olan, aile desteği göremeyen, eğitim
seviyesi düşük, daha önce çalışma hayatına hiç katılmamış kadınların boşanmadan
ve sonrasından daha fazla etkilendikleri tespit edilmiştir. Bununla birlikte
tüm kadınların boşanma sonrası toplum baskısından, yalnız yaşamanın getirdiği
ekonomik ve sosyal zorluklardan, sosyal hayata adapte olmaktan çekindikleri ve
tüm bunlara bağlı olarak da boşanmayı erteledikleri sonuçlarına varılmıştır. Ayrıca
çocuk sahibi olan kadınlar da boşanmayı erteledikleri ve evliliğin ilk yıllarından
itibaren boşanmaya karar veren çoğu kadının şartların olgunlaşmasını beklediği
görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

kadın, boşanma, boşanma süreci, boşanma sonrası, boşanmanın etkileri

Kaynakça

• Aktaş, Ö. (2011). Boşanma nedenleri ve boşanma sonrasında karşılaşılan güçlükler. Dokuz Eylül Üniversitesi, Aile Eğitimi ve Danışmanlığı Yüksek Lisans Tezi, 2011.
• Amato, R ve Previti, D. (2003). People’s reasons for divorcing: gender, social class, the life course and adjustment. Journal of Family Issues, 24. 5.
• Arıkan, Ç. (1996). Halkın boşanma ile ilgili tutumları. Ankara: TC.Aile ve Başbakanlık Kurumu.
• Baynal, F. (2018). Boşanma sonrası başa çıkmada dini ve manevi etkilerin incelenmesi. Bilimname, 35.
• Bulut, I. (1993). Ruh hastalığının aile işlevlerine etkisi. Ankara: Başbakanlık Kadın ve Sosyal Hizmetler Müsteşarlığı.
• Can, Y ve Aksu, Nazlı, B. (2016). Boşanma sürecinde ve sonrasında kadın. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 15.
• Cleek, Margaret G. ve Pearson, Allan, T. (1985). Perceived causes of divorce: an analysis of interrelationships. Journal of Marriage and the Family, 47. 1.
• Deniz, Mehmet, B. (2019). Aile hukuku. Ankara: TC Aile, Çalışma Ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Aile Eğitim Programı.
• Doğan, Ş. (2016). Boşanma nedenlerine yönelik tutumlar: boşanmayı artırıcı veya engelleyici faktörlere yönelik tutum ölçeği geliştirme çalışması. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 4. 991-1011.
• Erbay, E. ve Gök, F. ve Kardeş, T. (2015). Aile mahkemelerine başvuran ve boşanma sürecinde olan ailelerin problem çözme becerilerinin incelenmesi. TSA, 1.
• İlkkaracan, P. (1998). Doğu anadolu’da kadın ve aile. 75 Yılda Kadınlar ve Erkekler, 98. İstanbul:Tarih Vakfı Yayınları.173-192.
• Karakaya, H. (2019). Toplumsal cinsiyet bağlamında boşanma/ boşanma süreci ve kadın: elazığ örneği. Kadın ve Demokrasi Derneği 4 (2). 261-91.
• Kaya, E. (2021). Bağlanma kuramı çerçevesinde aldatma ve boşanma. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, 10.
• Okay, C. (2004). Gary Becker’in iktisadi modelleri üzerine. Pivolka Dergisi, 11.
• Öngider, N. (2011). Anksiyete düzeyleri açısından boşanmış ve evli anneler ile çocuklarının incelenmesi. Noropsikiatri Arsivi, 48 (1): 66-70.
• Öngider, N. (2013). Bilişsel davranışçı terapinin boşanma sonrasında kadınların depresyon, anksiyete ve yalnızlık semptomlarında etkinliği: bir pilot çalışma. Bilişsel Davranışçı Psikoterapi ve Araştırmalar Dergisi, 2 (3). 147-55.
• Sancakli, D. (2014). Boşanmış annelerin ve çocuklarının boşanma sürecine ilişkin yaşantıları. Maltepe Üniversitesi, Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Programı Yüksek lisans Tezi.
• Sarpkaya, A. (2012). Boşanmış kadınlarda toplumsal baskıya direnme stratejileri: Van örneği. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, 2, 30-50 . Sarpkaya, A. (2013). Boşanmış kadınların yaşam deneyimlerine sosyolojik bakış. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, 43.
• Sayin, Ö. (2011). Ailenin değişimi. Sosyoloji Dergisi, 23-24. 47-58
• Schalkwyk, G. (2005). Explorations of post-divorce experiences: women’s reconstructions of self. Australian and New Zealand Journal of Family Therapy, 26 (2). 90-97.
• Stevenson, B. (2008). Divorce law and women’s labor supply. National Bureau of Economic Research.
• Sucu, İ. (2007). Boşanmış kadınların boşanma nedenleri ve boşanma sonrası toplumsal kabülleri: Sakarya ili örneği. Sakarya Üniversitesi Sosyoloji Ana Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi.
• Şentürk, Ü. (2008). Aile kurumuna yönelik güncel riskler. Aile ve Toplum Eğitim-Kültür Araştırma Dergisi, 14. 7-31.
• Şentürk, Z. (2019). Sosyal medyanın boşanmaya etkileri. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 4. 548-555.
• Tarakçı, E. İ. (2021). Disiplinlerarası yaklaşımlarla kadın çalışmaları. Keskin ve Tarakçı (Ed.), Kadının hakkı ve özgürlüğü bağlamında boşanma (ss. 202-222). İstanbul: Efe Akademi Yayınları.
• Turgut, M. (2015). Türkiye boşanma nedenleri araştırması: TBNA 2014. Araştırma ve sosyal politika serisi, 23 (Birinci basım). Ankara: T.C. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı.
• Türk Medeni Kanunu. (2002, 1 Ocak). Erişim tarihi: 25 Ekim 2021. https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.4721. pdf.