Çalışan Kadınlar Üzerine Yayınlanan Tezlerin İncelenmesi

Yıl 2023, Cilt: 3 Sayı: 1, 15 - 36, 29.06.2023

Mehtap Karalar , Ayşenur Büyükgöze-kavas

Öz

Bu çalışma çalışan kadınlar ile ilgili 2010-2021 yılları arasında Ulusal Tez Merkezinin sosyal grubunda yayınlanan tezlerin eğilimini belirlemek amacı ile yapılmıştır. Çalışan kadınlara yönelik yapılan 89 adet tezin analiz edilmesi ile elde edilen bulguların ilgili alana katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Bu çalışma nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi kullanılmıştır. Çalışmanın amacına bağlı olarak geliştirilen alt problemlerde tezlerin yayın yılı, tez türü, üniversite türü, yayınlandığı bilim alanı, tez konusu, araştırma yöntemi, hipotez sayısı, örneklem/çalışma grubu sayısı, kullanılan istatistiksel analiz yöntemleri ve örneklem grubunun meslek ya da sektör bilgisi belirlenmiştir. Alt problemlere dönük olarak tez kodlama formu oluşturulmuş ve elde edilen veriler frekans ve yüzde değerleri içeren tablolar halinde sunulmuştur. Çalışmada elde edilen bulgular arasında yayın sayısının en çok 2019, 2020 ve 2015 yıllarında olduğu, devlet üniversitelerinde daha çok tez yapıldığı, yüksek lisans tez türünün sayıca daha çok olduğu, kariyer engelleri, kariyer sorunları ve cam tavan konusunun en çok çalışılan konulardan olduğu, en fazla 10 adet hipotez kullanıldığı, en fazla kullanılan katılımcı sayısının 0-100 arasında olduğu, nicel araştırma yöntemlerinden tarama yönteminin ve ölçek kullanımının en yaygın yöntem ve araç olduğu, en fazla betimsel veri, t Testi ve Anova istatistiksel analiz yöntemlerinin tercih edildiği ve son olarak en çok öğretmenler, akademisyenler ve bankada çalışanlar ile çalışmaların yapıldığı bulgusuna ulaşılmıştır. Elde edilen bulgular literatür ışığında tartışılarak öneriler oluşturulmuştur.

Anahtar Kelimeler

çalışan kadınlar, nitel araştırma, doküman anlizi

Kaynakça

• Aile Ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü (2022). Türkiye’de kadın. Erişim adresi: https://www.aile.gov.tr/media/97652/tu-rkiye-de-kadin_20220214.pdf. Erişilen tarih: 26.10.2022
• Ayoğul, H. & Baraz, A. B. (2020). Kadın Çalışanların Kariyer Engelleri: Eskişehir'de Bir Araştırma . Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (44), 13-27. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/susbed/issue/61826/925040
• Bacanlı, F. ve Büyükgöze-Kavas, A. (2022). Kariyer psikolojik danışmasında çağdaş kuramlar, yaklaşımlar ve modeller. Ankara: Pegem Akademi.
• Brown, D. (2002). Introduction to theories of career development and choice. Origins, evolution and current efforts. In D. Brown & Associates (Eds.), Career choice and development (4th ed., pp. 3-23). San Francisco: Jossey Bass.
• Bubany, S. T., & Hansen, J. I. C. (2011). Birth cohort change in the vocational interests of female and male college students. Journal of Vocational Behavior, 78(1), 59-67. Cotter, D. A., Defıore, J. M., Hermsen, J. M., Kowalewskı, B. M., & Vanneman, R. (1995). Occupational Gender Desegregation in the 1980s. Work and Occupations, 22(1), 3–21. https://doi.org/10.1177/0730888495022001001
• Çarkıt, E. (2019a). Kariyer danışmanlığı ve mesleki rehberlik alanında Türkiye’de yapılan lisansüstü tezlerin araştırma eğilimleri. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(2), 1503-1514. https://doi.org/10.33206/mjss.493303
• Çarkıt, E. (2019b). Kariyer Psikolojik Danışmanlığı ve Mesleki Rehberlik Alanında Türkiye’de Yayınlanan Makalelerin İncelenmesi. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Volume: 7 Number: Education & Psychology, 149-158. DOI: 10.18506/anemon.520684
• Dalkıranoğlu, T. (2006). ‘‘Çalışma yaşamında kadın işgücü ve cinsiyet ayrımcılığı: konaklama işletmelerinde bir uygulama’’, Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı.
• Demirtaş-Zorbaz, S., Kızıldağ, S. & Voltan Acar, N. (2016). Türkiye’deki Üniversitelerde Lisansüstü Düzeyde Yapılan Grup Çalışmalarının İncelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(4), 1765-1784.
• Gedik, K. Z., Yalçınkaya, Ö., & Yalçınkaya, B. (2020). COVİD-19 Pandemisinde Sistematik İnceleme ve Bibliyometrik Analiz Yöntemleri ile Kanıta Dayalı Araştırma Süreçlerini Yönetme. Bezmialem Sicience, 8(4), 418-27.
• Güven, M. & Aslan, A. M. (2018). Psikolojik Danışma ve Rehberlik Alanında Türkiye’deki bilimsel dergilerde yayınlanan makaleler üzerine bir inceleme. Uluslar Arası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(5), 592-604.
• Güven, M., Aslan, B. & Yıldız Akyol, E. (2017). Türkiye’de Psikolojik Danışma Ve Rehberlik alanında yapılan doktora tezlerinin incelenmesi (2000-2016). Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 6(3), 136-147.
• Güven, M., Kısaç, İ., Ercan, L. & Yalçın, İ. (2009). Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisinde yayınlanan makalelerin çeşitli özellikler açısından incelenmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(31), 80-87.
• Hacıoğlu Deniz, M. ve Haykır Hobikoğlu, E. (2012). “Cinsiyete göre gelişme endeksi çerçevesinde kadın istihdamının ekonomik değerlendirmesi: Türkiye örneği”. Uluslararası Avrasya Ekonomileri Konferansı, Turan Üniversitesi, Almatı, Kazakistan, 11-13 Ekim.
• Herr E.L., Cramer S.H., Niles S.G. (2004). Career guidance and counseling through the life-span, 6th ed. Boston, Pearson Education.
• İstatistiklerle Kadın, 2020. (2021). TÜİK/ Türkiye İstatistik Kurumu Haber Bülteni. 05 Mart 2021. (Sayı: 37221). Erişim adresi: https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Istatistiklerle-Kadin-2020-37221.
• İstatistiklerle Kadın, 2021. (2022). TÜİK/ Türkiye İstatistik Kurumu Haber Bülteni. 4 Mart 2022. (Sayı: 45635). Erişim adresi: https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Istatistiklerle-Kadin-2021-45635.
• Kaufman, R. L. (2010). Race, gender, and the labor market: Inequalities at work (p. 277). Boulder, CO: Lynne Rienner Publishers.
• Korkut-Owen, F. & Niles, S. G. (2011). Yeni yaklaşımlar ve modeller İçinde B. Yeşilyaprak (Ed.). Mesleki rehberlik ve kariyer danışmanlığı kuramdan uygulamaya (ss. 274- 307). Ankara: Pegem Akademi.
• Kutlu, İ., Yıldız, H. (2015). Türkiye’de kadın çalışmaları: Yök’e (yükseköğretim kurulu) sunulan tezlerden hareketle Türkiye’de kadınlar hakkında yapılmış akademik faaliyetler üzerine bir inceleme. Uluslararası–Disiplinlerarası Kadın Araştırmaları Kongresi (International Congress on Women Researches- ICWOR,2015)
• Luzzo, D. A. (1994). An analysis of gender and ethnic differences in college students' commitment to work. Journal of Employment Counseling.
• Niles, G. S ve Harris-Bowlsbey, J.(2013). 21. Yüzyılda Kariyer gelişimi Müdahaleleri (Çeviri Editörü: Fidan Korkut Owen).7. Bölüm: Kariyer Psikolojik Danışmanlığının Desteklenmesi ve Planlanması için Teknolojinin Kullanıması (Çev. Tülin Acar). Ankara: Nobel Yayın
• Opak Çiçek, F. (2000). ‘‘Kadından Yönetici Olmaz”, Kadınlar Dünyası Dergisi, sayı: 8, s.14-15.
• Öztürk, C. (2007). ‘‘Sosyal bilgiler: toplumsal yaşama disiplinler arası bir bakış’’, Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretimi Yapılandırmacı Bir Yaklaşım, Ed: C. Öztürk, (ss. 21-50). Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Padavıc, I., Keskin, B. (2002). Women and men at work (2. Baskı).thousand Oaks, CA: Sage.
• Paludi, M. A., Paludi, C. A., & DeSouza, E. (Eds.). (2011). Praeger handbook on understanding and preventing workplace discrimination. ABC-CLIO.
• Rainey, L. M., & Borders, L. D. (1997). Influential factors in career orientation and career aspiration of early adolescent girls. Journal of Counseling Psychology, 44, 160-172. Savickas, M. L., Laura, N., Rossier, J., Dauwalder, J-P., Duarte, M. E., Guichard, J., ... Van Vianen, A. (2009). Life designing: A paradigm for career construction in the 21st century. Journal of Vocational Behavior, 75(3), 239- 250. https://doi.org/10.1016/j.jvb.2009.04.004
• Seçer, İ., Ay, İ., Ozan, C. & Yılmaz, B. Y. (2014). Rehberlik ve Psikolojik Danışma Alanındaki Araştırma Eğilimleri: Bir İçerik Analizi. Turkish Psychological Counseling and Guidance Journal, 5(41), 49-60.
• Sharf, R. S. (2017). Kariyer gelişim kuramlarının kariyer danışmasına uygulanması. (F. Bacanlı & K. Öztemel, Çev. Edt.). Ankara: Pegem Akademi.
• Skinner, C. (2002). High school graduate earnings in New York City: The Effects Of Skill, Gender, Race And Ethnicity. Journal Of Urban Affairs, 24(2), 219-238.
• Söner, O. (2021). Kariyer karar verme güçlüğünde cinsiyet farklılıkları: bir meta analiz çalışması. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (57), 401-424. Super, D. E. (1980). A life-span, life-space approach to career development. Journal Of Vocational Behavior, 16, 282-298.
• Super, D. E. , Knasel, E. G. (1981). Career development in adulthood: Some theoretical problems and a possible solition. British Journalof Guidance and Counselling, 9, 194-201. Türk, F. & Cihangiroğlu, Ü. (2018). Thematic and methodological investigation of applied postgraduate theses on psychological counseling and guidance. International Journal of Eurasia Social Sciences, 9(31), 276-311.
• TÜSİAD (2020). Covid-19 salgınının kadın çalışanlar açısından etkileri araştırması. Erişim adresi: https://tusiad.org/tr/tum/item/10661-covid-19-salgininin-kadin-calisanlar-acisindan-etkileri-arastirmasi Ulusal Tez Merkezi Tezlerin türüne göre istatistikler Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/IstatistikiBilgiler?islem=2
• Watson, C. M., Quatman, T., & Edler, E. (2002). Career aspirations of adolescent girls: Effects of achievement level, grade, and single-sex school environment. Sex Roles, 46, 323-335.
• Watt, H. M., & Eccles, J. S. (2008). Gender and occupational outcomes: Longitudinal assessments of individual, social, and cultural influences. American Psychological Association.
• Yeşilyaprak, B. (2011). Mesleki rehberlik ve kariyer danışmanlığı kuramdan uygulamaya. Ankara: Pegem Akademi.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (5. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yüksek Öğretim Kurumu (2021).Üniversite İzleme ve Değerlendirme Genel Raporu. Erişim adresi: https://www.yok.gov.tr/Documents/Yayinlar/Yayinlarimiz/2022/universite-izleme-ve-degerlendirme-genel-raporu-2021.pdf. Erişilen tarih: 26.10.2022