Copts in the Period from the Egyptian Revolution of 1952 to the Arab Spring

Yıl 2020, , 193 - 219, 31.12.2020

Ekrem Sert , Ahmet Güç

https://doi.org/10.5281/zenodo.4394475

Öz

The Egyptian Orthodox Coptic Church initially supported the July Revolution of 1952, based on Arab nationalism. However, the lack of representation of Coptics within the Revolutionary Council in the post-revolutionary period has slowly moved the Copts away from elective politics and took them to a policy that puts the Church at the center. In the period of Anwar Sadat (1971-1981), state-church relations progressively deteriorated. The tension between the regime and the Church increased with the anti-governmental attitudes and decisions of Shenouda III, the patriarch of the Coptic Church (1971-2012). The understanding of religion-state separation of the Coptic Church, which has continued for centuries, has been discussed in this process. With Hosni Mubarak's (1981-2011) period, the Coptic Christians' condition relatively improved. However, after the end of Mubarak's period due to the popular uprisings, the Copts felt unprotected and abandoned. As an institution, the Coptic Church opposed the uprisings during the protests known as the "Arab Spring." The Egyptian people's quest for freedom seems to be delayed to another spring. 

It will exceed the limits of an article to cover the entire two thousand years of the Copts and the Coptic Church's long history. Hence, the article deals only with the last seventy-year period that started with a military coup. 

Anahtar Kelimeler

History of Religions, Egypt, Orthodox, Coptic, Revolution, Religion, State, Arab Spring, Religious Freedom

1952 Mısır Devrimi’nden Arap Baharı’na Kadar Geçen Süreçte Kıptîler

Öz

Mısır Ortodoks Kıptî Kilisesi Arap millîyetçiliğini esas alan 1952 Temmuz Devrimi’ne başlangıçta destek vermiştir. Ancak devrim sonrası hiçbir Kıptînin Devrim Konseyi içinde temsil edilmemesi Kıptîleri seçime dayalı siyasetten yavaş yavaş uzaklaştırıp Kilise’yi merkeze alan bir siyaset arayışına götürmüştür. Enver Sedat döneminde (1971-1981) Devlet-Kilise ilişkileri iyiden iyiye gerilmiştir. Kıptî Kilisesi Patriği III. Şunnûde (1971-2012) ortaya koyduğu tavırları, aldığı kararları ve devlete muhalif davranışları ile bu gerilimi zirveye taşımıştır. Kıptî Kilisesi’nin asırlardır devam eden din-devlet ayırımı anlayışı bu süreçte tartışma konusu olmuştur. Hüsnü Mübarek dönemi (1981-2011) ile Kıptîler büyük bir rahatlama sürecine girmişlerdir. Ancak Kıptîler, Mübarek döneminin halk ayaklanmaları ile son bulmasıyla birlikte kendilerini sahipsiz hissetmişlerdir. Kıptî Kilisesi, “Arap Baharı” olarak bilinen süreçte başlatılan halk ayaklanmalarına kurum olarak karşı çıkmıştır. Mısır halkının özgürlük arayışı ise bir başka bahara kalmış gibi görünmektedir.

İki bin yıllık köklü bir geçmişi bulunan Kıptîlerin ve Kıptî Kilisesi’nin bütün tarihini ele almak bir makalenin sınırlarını aşacağından bu makalede, askeri bir darbe ile başlayan yaklaşık son yetmiş yıllık dönem ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Dinler Tarihi, Mısır, Ortodoks, Kıpti, Devrim, Arap Baharı, Din, Devlet, Dinî Özgürlük

Kaynakça

• Abdullah, İsam. “Mehâvifü’l-Akbât min Hukbeti’l-İhvân fî Mısr”. el-Akbât fî Mısr ba‘de’s-Sevr, Dubai: el-Merkezü’l-Mesâdir li’d-Dirâsât ve’l-Buhûs, 2012, 171-202.
• Abdülkadir, Eşref. “Mısr: Mehâvifü’l-Akbât”. el-Akbât fî Mısr ba‘de’s-Sevr, Dubai: el-Merkezü’l-Mesâdir li’d-Dirâsât ve’l-Buhûs, 2012, 133-170.
• Ahmed, Taha. El-Kinîse ve’l-Akbât beyne’s-Siyâsi ve’r-Rûhi (Rapor: 5 Şubat). İstanbul: El-Ma‘hadü’l-Mısrî li’d-Dirâsâti’s-Siyasîyye ve’l-İstiratejiyye/Egyptian Institute For Political and Strategic Studies, 2015.
• Atıyye, Aziz Süryal. Târîhu’l-Mesîhiyye eş-Şarkıyye. Çev. İshak ‘Abîd, Kahire: el-Meclisü’l-Â’lâ li’s-Sekâfe, 2005.
• Baş, Ayşenur. “Papa III. Şenuda Döneminde Mısır’da Kilise-Devlet ve Kıpti-Müslüman İlişkileri. Yüksek Lisans Tezi, Sakarya: Sakarya Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2013.
• Bişâre, Azmî. Hel min Mes’ele Kıptiyye fî Mısr. Beyrut: el-Merkezü’l-Arabî li’l-Ebhâs ve’d-Diraseti’s-Siyâse, 2012.
• Doğaner, Suna. “Mısır”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Ankara: TDV Yayınları, 2004, 29: 553-555.
• el-Azbavî, Yüsrî. “el-Akbât fi’l-Mehceri’n-Neş’e ve’l-Mesar”. El-Akbât fî Mısr ba‘de’s-Sevr, Dubai: el-Merkezü’l-Mesâdir li’d-Dirâsât ve’l-Buhûs, 2012, 275-338.
• el-Hudarî, Hanna Cerces. Târîhu’l-Fikri’l-Mesîhî: Yesûu’l Mesîh Abre’l-Ecyâl. Kahire: Darü’s-Sekâfe, 1981, 1: 25.
• el-Makrîzî, Ebû Muhammed Takıyyüddîn. Târîhu’l-Akbât. Thk. Abdülmecit Diyab, Dâru’l-Fâzile, 1995.
• el-Münâvî, Abdüllatîf. El-Akbât: El-Kinîse emi’l-Vatan. Riyad: Mektebetü’s-Sâi, 2005.
• Emin, Semir. Sevre Mısr. Kahire: Daru’l Ayn, 2011.
• Ertosun, Erkan & Pakize Toprak. “11 Eylül Sonrası Orta Doğu’da Din, Terör ve Müslüman Kardeşler Örneği”. The Journal of Academic Social Science Studies (JASSS) 3/42 (2016): 559-573.
• Fifyân, Fuad. “El-Akbât ve Sevre Yenâyir”. Er-Rebîu’l-Arabî ve Mesîhiyyû eş-Şark el-Evsat, Filistin-Beyti Lahm: Diyar, 2012.
• Hazar, Ayşenur.“Mısır’da 25 Ocak 2011 Devrimi Öncesi Kilise-Devlet İlişkileri”. Orta Doğu Yıllığı, ed. Kemal İnat & Muhittin Ataman, İstanbul: Açılım Kitap, 2014, 464-484.
• Heykel, Muhammed Hasaneyn. Harîfu’l-Gadab (Kıssatü Bidâyeti ve Nihâyeti Asr-ı Enver es-Sâdât). Mısır: y.y., 2006.
• İbn Tallâl, Hasan. Mesîhiyye fi’l-Âlemi’l-Arabî. Amman: Mektebe, 1995.
• İbnü’l-Mukaffa, Saveraus. Târîhu Mısr min Bidâyâti’l-Karni’l-Evvel el-Mîlâdi hattâ Nihâyeti’l-Karni’l-Işrîn. Tahk. Abdülaziz Cemaleddin, Cüz 1, Kahire: Mektebetü’l-Medbûlî, 2006.
• İmâre, Muhammed. Fî Mes’eleti’l-Kıptıyye: Hakâik ve Evhâm. Kahire: Mektebetü’ş-Şurûk, 2001.
• İmâre, Muhammed. İslâm ve’l-Akalliyyât El-Mâzi ve’l Hâdır ve’l Müstakbel. Kahire: Mektebetü’ş-Şurûk, 2003.
• “Kıptîler”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Ankara: TDV Yayınları, 2002, 25: 424-426.
• Leylâ, Ali. “Devrü’l-Akbât fî Binâi’l-Mücteme‘i’l-Mısrî”. el-Akbât fî Mısr ba‘de’s-Sevr, ed. Heyet, Dubai: el-Merkezü’l-Mesâdir li’d-Dirâsât ve’l-Buhûs, 2012, 9-62.
• Lütfî, Vâil. “el-Akbât fî Mısr ve Tahaddiyyâtü’l-Vâki‘i’s-Selef”. el-Akbât fî Mısr ba‘de’s-Sevr, ed. Heyet, Dubai: el-Merkezü’l-Mesâdir li’d-Dirâsât ve’l-Buhûs, 2012, 241-274.
• Mûsa, Selmâ. “El-Kinîsetü’l-Kıptiyye fî Mısr ve Sevre 25 Janiver: Nuktatü Tahavvül”. Umrân 7/2 (2014): 131-150.
• Müdiriyye el-Ma’lûmât. “Akbât” (Rapor). El-Merkezü’l-İstişâri li’d-Dirâsât ve’t-Tevsîk/The Cosultative Center for Studies and Documentation, 2011, 1-37.
• Saîd, Abdülhakîm Zeyd. Nasâra’l-Arab ve Akbâtu Mısr: Kırâe Târihiyye ve Rü’ye Tahlîliyye. Bahreyn: Mektebetü Vehbe, 2008.
• Stephanous, Andrea Zekî. “El-Kuvâ el-Mesîhiyye fî Mısr ve Mevkıfühâ mine’s-Sevr”. el-Akbât fî Mısr ba‘de’s-Sevr, ed. Heyet, Dubai: el-Merkezü’l-Mesâdir li’d-Dirâsât ve’l-Buhûs, 2012, 97-132.
• Tâcir, Jack. Akbât ve Müslimûn münzü’l-Fethi’l-‘Arabî ilâ ‘Âmi 1922 Mîlâdiyyen. Kahire: y.y., 2013.
• Visâm Fuad, El-Kinîsetü’l Mısrıyye ve’s-Siyase ba’de Yulyu 2013 (Siyasî Rapor). İstanbul: El-Ma’had el-Mısrî li’d-Dirâsâti’s-Siyasîyye ve’l-İstiratejiyye /Egyptian Institute For Political and Strategic Studies, 2016.
• Yusuf, Ebu Seyf. El-Akbât ve’l-Kavmiyyetü’l-Arabiyye. Beyrut: Merkezu Dirasâti’l-Vahdeti’l-Arabiyye, 1987.