İbn Meymûn’un On Üç İnanç İlkesinin Felsefi Doğası

Yıl 2024, Cilt: 6 Sayı: 2, 173 - 200, 31.12.2024

Muhammet Zuhur

https://doi.org/10.51490/oksident.1564252

Öz

Musa b. Meymûn (ö. 1204) Perek Helek Şerhi’nde Yahudiliğin on üç inanç ilkesini açıklamıştır. Bu ilkeleri kurtuluşa erişmek ve Yahudi kimliğine sahip olmak için zorunlu kriterler olarak sunmuştur. On üç ilke zaman içerisinde geleneksel Yahudiliğin temelleri olarak kabul edilmiştir. Öte taraftan İbn Meymûn on üç ilkeyi Sefer ha-Mada isimli başka bir kitabında da aynı içerikle tekrar dile getirmiştir. Fakat Sefer ha-Mada Yahudi âlimler tarafından geleneksel Yahudiliğe aykırı felsefi içeriğe sahip olmakla suçlanmış ve yasaklanmıştır. Dolayısıyla İbn Meymûn inanç ilkelerini her iki eserinde de aynı içerikle inşa etmesine rağmen biri geleneksel Yahudiliğin temelleri olarak kabul edilmiş, diğeri ise geleneksel Yahudiliğe yabancı olmakla suçlanmıştır. Bu makalede, Sefer ha-Mada’nın yasaklanmasına neden olan felsefi içeriğin Perek Helek Şerhi’ndeki on üç ilkede de bulunduğu gösterilmeye çalışılmıştır. Ayrıca felsefi içeriğine rağmen on üç ilkenin Yahudi toplumu tarafından benimsenmesinin nedeni araştırılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Dinler Tarihi, Yahudilik, İnanç İlkeleri, İbn Meymun, Yigdal, Ani Maamin

Etik Beyan

Bu makale, “Joseph Albo ve Yahudi Düşüncesine Katkısı (Ankara, 2024)” isimli doktora tezinden üretilmiştir.

The Philosophical Nature of Maimonides’ Thirteen Principles of Faith

Öz

Maimonides (d. 1204) explained the thirteen faith principles of Judaism in his Commentary on Perek Helek. He presented these principles as mandatory criteria for attaining salvation and having a Jewish identity. Over time, the thirteen principles were accepted as the foundations of traditional Judaism. On the other hand, Maimonides reiterated the thirteen principles with the same content in another book called Sefer ha-Mada. However, Sefer ha-Mada was accused by Jewish scholars of having philosophical content contrary to traditional Judaism and was banned. Therefore, although Maimonides constructed the principles of faith with the same content in both works, one was accepted as the foundations of traditional Judaism, while the other was accused of being alien to traditional Judaism. This article attempts to show that the philosophical content that led to the prohibition of Sefer ha-Mada is also found in the thirteen principles in the Commentary on Perek Helek. It also explores why the thirteen principles have been embraced by the Jewish community despite their philosophical content.

Anahtar Kelimeler

History of Religions, Judaism, Principles of Faith, Maimonides, Yigdal, Ani Maamin

Etik Beyan

This article is derived from PhD dissertation entitled "Joseph Albo and his Contribution to Jewish Thought (Ankara, 2024)".

Kaynakça

• Abraham Maimonides. Wars of The Lord. Çev. Fred Rosner, Haifa: The Maimonides Research Institute, 2000.
• Abrahams, Israel. “God”. Encyclopaedia Judaica, ed. Fred Skolnik, Jerusalem: Keter Publishing House, 2007, 7: 652-658.
• Abravanel, Isaac. Rosh Amanah. Çev. Menachem Kellner, Oxford: The Littman Library of Jewish Civilization, 2004.
• Albo, Yosef. Sefer ha-İkkarim. Çev. Isaac Husik, Philadelphia: The Jewish Publication Society of America, 1946.
• Aristoteles. Fizik. Çev. Saffet Babür, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2019.
• Aristoteles. Metafizik. Çev. Y. Gurur Sev, İstanbul: Pinhan Yayıncılık, 2016.
• Aristoteles. Nikomakhos’a Etik. Çev. Saffet Babür, Ankara: BilgeSu Yayıncılık, 2017.
• Arslan, Hatice. “İbn Meymûn’a Göre Yaratılış”. Dergiabant, 11/2 (2023): 238-250.
• Bektaş, Rumeysa. “Yahudilikte İtikâdî Bir Sapkınlık Örneği Olarak Apikoros”. Oksident, 3/2 (2021): 207-231.
• Ben-Sasson, Haim Hillel v.dğr. “Maimonidean Controversy”. Encyclopaedia Judaica, ed. Fred Skolnik. Jerusalem: Keter Publishing House, 2007, 13: 371-381.
• Davidson, Herbert A. “Maimonides’ Secret Position on Creation”. Studies in Medieval Jewish History and Literature, ed. Isadore Twersky, Cambridge: Harvard University Press, 1979, 1: 16-40.
• Davis, Avrahom. “Thirteen Principles of Faith”. Erişim: 05.07.2023, https://sefaria.org/Weekday_Siddur_Sefard_Linear.
• Davis, Avrahom. “Yigdal”. Erişim: 05.07.2023, https://sefaria.org/Weekday_Siddur_Sefard_Linear.
• Davis, Joseph. Eliezer Eilburg: The Ten Questions and Memoir of a Renaissance Jewish Skeptic. Cincinnati: Hebrew Union College Press, 2020.
• Farabi. İdeal Devlet (el-Medinetü’l-Fadile). Çev. Ahmet Arslan, İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları, 2016.
• Gaon, Saadia. The Book of Beliefs and Opinions. Çev. Samuel Rosentblatt, New Haven: Yale University Press, 1976.
• Halevi, Judah. The Kuzari (Kitab al Khazari). Çev. Hartwig Hirschfeld, New York: Schocken Books, 1964.
• Harvey, Warren Zev. “A Third Approach to Maimonides’ Cosmogony-Prophetology Puzzle”. Maimonides: A Collection of Critical Essays, ed. Joseph A. Buijis, Notre Dame: Notre Dame University Press, 1988.
• Ivry, Alfred L. “Providence, Divine Omniscience and Possibility: The Case of Maimonides”. Divine Omniscience and Omnipotence in Medieval Philosophy, ed. Tamar Rudavsky, Philadelphia: Springer, 1985, 149-152.
• İbn Meymûn. Delâletü’l-Hâirîn (Şaşkınlar İçin Rehber). Çev. Osman Bayder & Özcan Akdağ, İstanbul: Kimlik Yayınları, 2019.
• İbn Meymûn. Delâletü’l-Hâirîn, Thk. Hüseyin Atay, Kahire: Mektebetü’s-Sekâfeti’d-Diniyye, 1987.
• İbn Meymûn. Sefer ha-Mada. Çev. Yasin Meral v.dğr., Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2022.
• Kadish, Seth (Avi). “Jewish Dogma after Maimonides: Semantics or Substance?”. Hebrew Union College Annual, 86 (2015): 195-263.
• Kellner, Menachem. “Rabbi Shimon ben Zemah Duran on the Principles of Judaism: ‘Ohev Mishpat,’ Chapters VIII and IX”. Proceedings of the American Academy for Jewish Research, 48 (1981): 231-235.
• Kellner, Menachem. Dogma in Medieval Jewish Thought: From Maimonides to Abravanel. Oxford: The Littman Library of Jewish Civilization, 2004.
• Kellner, Menachem. Must a Jew Believe Anything?. New York: The Littman Library of Jewish Civilization, 2006.
• Kraemer, Joel L. Maimonides: The Life and World of One of Civilization’s Greatest Minds. New York: Doubleday, 2008.
• Kreisel, Howard. Prophecy: The History of an Idea in Medieval Jewish Philosophy. Dordrecht: Springer, 2001.
• Kutsal Kitap: Tevrat, Zebur İncil. İstanbul: Kitabı Mukaddes Şirketi - Yeni Yaşam Yayınları, 2009.
• Maimonides. “Maimonides’ Kitab al-Siradj; Chapter Heleq, Arabic-Hebrew”. Thk. Sjimon R. den Hollander. Erişim: 09.08.2023, https://www.academia.edu/5668351.
• Melamed, Abraham. “Maimonides’ Thirteen Principles: From Elite to Popular Culture”. The Cultures of Maimonideanism: New Approaches to the History of Jewish Thought, ed. James T. Robinson, Leiden: Brill, 2009.
• Meral, Yasin. “İbn Meymûn’a Göre Yahudilik’te İman Esasları”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 52/2 (2011): 243-266.
• Meral, Yasin. “İbn Meymûn’un Astroloji Mektubu”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 63/2 (2022): 1091-1105.
• Meral, Yasin. “İbn Meymûn’un Cismani Haşir ile İlgili Görüşleri ve Haşir Risalesi’nin Arap Harfleriyle Neşri”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 61/2 (2020): 245-314.
• Meral, Yasin. “İbn Meymûn’un Yemen Mektubu”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 54/2 (2013): 1-48.
• Meral, Yasin. Mesih, Deccal ve Gog-Magog. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2019.
• Meral, Yasin. Yahudi Düşüncesinde İslam Algısı: İbn Meymûn (Maimonides) Örneği. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2017.
• Meral, Yasin. Yahudilikte Cismani Haşir Tartışmaları. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2020.
• Paul, Shalom M. & Sperling, S. David. “Prophets and Prophecy”. Encyclopaedia Judaica, ed. Fred Skolnik, Jerusalem: Keter Publishing House, 2007, 16: 566-586.
• Ravitzky, Aviezer. History and Faith: Studies in Jewish Philosophy. Amsterdam: J. C. Gieben, 1996.
• Reines, Alvin J. “Reward and Punishment”. Encyclopaedia Judaica, ed. Fred Skolnik, Jerusalem: Keter Publishing House, 2007, 17: 269-272.
• Robinson, James T. “Maimonides, Samuel Ibn Tibbon, and the Construction of a Jewish Tradition of Philosophy”. Maimonides After 800 Years: Essays on Maimonides and His Influence, ed. Jay Michael Harris, Cambridge: Harvard University Press, 2007, 291-306.
• Rudavsky, Tamar M. Maimonides. Chichester: Wiley-Blackwell, 2010.
• Samuelson, Norbert M. “Maimonides’ Doctrine of Creation”. The Harvard Theological Review, 84/3 (1991): 249-271.
• Schwartz, Dov. Messianism in Medieval Jewish Thought. Çev. Batya Stein, Boston: Academic Studies Press, 2017.
• Seeskin, Kenneth. Maimonides on the Origin of the World. New York: Cambridge University Press, 2005.
• Sefaria. “Mishneh Torah”. Erişim: 05.05.2023, https://sefaria.org/texts/Halakhah/Mishneh%20Torah.
• Sefaria. “Talmud”. Erişim: 15.06.2023, https://sefaria.org/texts/Talmud.
• Shapiro, Marc B. Limits of Orthodox Theology: Maimonides’ Thirteen Principles Reappraised. Oxford: The Littman Library of Jewish Civilization, 2003.
• Silver, Daniel Jeremy. Maimonidean Criticism and the Maimonidean Controversy, 1180-1240. Leiden: Brill, 1965.
• Sirat, Colette. “Maimonides by his Own Hand”. Archives d'histoire doctrinale et littéraire du Moyen Âge, 81/1 (2014): 7-38.
• Strauss, Leo. Persecution and the Art of Writing. Chicago: The University of Chicago Press, 1988.
• Terkan, Fehrullah. “Klasik Dönem İslam Felsefesinde Vahiy ve Peygamberlik”. Vahiy ve Peygamberlik, ed. Yusuf Şevki Yavuz, İstanbul: Kuramer Yayınları, 2018, 521-570.
• “The Orthodox Jewish Congregational Union of America”. The American Jewish Year Book, 1 (1899): 99-102.
• Tüfenkçi, Semra. “Aristoteles ve İbn Meymûn’da Entelektüel ve Ahlaki Erdemlerin İnsani Yetkinlikteki Rolü”. Dergiabant, 11/1 (2023): 134-149.
• Tüfenkçi, Semra. “İbn Meymûn’da Tanrı’nın İlmi ve İnâyet İlişkisi Problemine Eleştirel Bir Yaklaşım”. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 21/2 (2021): 1129-1154.
• Waxman, Meyer. “Maimonides as a Dogmatist”. Yakar Le’Mordecai: Jubilee Volume in Honor of Rabbi Mordechai Waxman, ed. Zvia Ginor, New York: KTAV Publishing House, 1998, 103-122.
• Zuhur, Muhammet. Yosef Albo'ya Göre Yahudiliğin İnanç İlkeleri. Ankara: İlahiyat Yayınları, 2024.