ρ_l Çekme Donatılı olan Betonarme Kirişlerin Şekil Değiştirme Esaslı Hasar Sınırlarının Araştırılması

Yıl 2021, Cilt: 4 Sayı: 2, 110 - 120, 01.06.2021

Rohullah Jamal Bahadır Yüksel

https://doi.org/10.47495/okufbed.791808

Öz

Yapısal elemanların deprem performansının belirlenmesi amacı ile bu çalışmada, Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği 2018’de betonarme elemanlar için öngörülen şekil değiştirme esaslı hasar sınırları analitik olarak incelenmiştir. Sabit geometri ve farklı parametre olarak basınç donatı oranı ve beton basınç dayanımı değiştirilerek betonarme kiriş modelleri tasarlanmıştır. Gerçek malzeme davranışları ele alınarak elde edilen momenti-eğrilik ilişkilerinden kiriş kesitlerinin elastik ötesi davranışları incelenmiştir. Betonarme kiriş modelleri için moment-eğrilik ilişkilerinden elde edilen veriler kullanılarak kiriş kesitlerinin kırılma durumları ve davranışları incelenmiştir. Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği 2018’de verilen hasar sınır değerleri betonarme kiriş modelleri için hesaplanmıştır. Şekil değiştirme değerleri TBDY 2018’de tanımlanmış olan Göçmenin Önlenmesi, Kontrollü Hasar ve Sınırlı Hasar Performans seviyeleri için hesaplanmıştır. Betonarme kirişler için göz önüne alınan üç ayrı hasar sınırı ve bu hasar sınırlarına karşı gelen birim şekil değiştirme değerleri hesaplanmıştır. İlgili yer değiştirme taleplerine karşılık gelen kiriş hasarları gözlenmiş ve hasar sınırları değerlendirilmiştir. Betonarme kirişlerde farklı performans düzeyi için beton ve donatı çeliği birim şekil değiştirmeleri ve plastik dönmeleri hesaplanarak performans düzeyleri araştırılmıştır. Göçmenin Önlenmesi ve Kontrollü Hasar performans düzeyleri için plastik dönmelerin hasar sınırları; akma eğriliği, kopma eğriliği, plastik mafsal uzunluğu, kesme açıklığı ve boyuna donatı çapının fonksiyonudur. Betonarme kiriş elemanlarında beton basınç dayanımın, kontrollü hasar ve göçme öncesi dönme açıları üzerinde etkili olduğunu gözlemlenmiştir. Dikdörtgen en-kesitli betonarme kiriş elemanlarında basınç donatısı oranın arttırılması ile kontrolü hasar ve göçme önlenmesi hasar sınırında beton birim kısalmasına ve dönme açılarına etkili olduğunu ispatlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Moment-eğrilik, Performans düzeyi, Hasar sınırları, Birim şekil değiştirme sınırları, Plastik dönme

Kaynakça

• [1] Aydemir C., Kırçıl M. S., Hancıoğlu B., ve Zorbozan M. Betonarme Kolonların Hasar Sınır Eğriliklerinin Belirlenmesi, İMO Teknik Dergi, 2011; Vol. 361, No. 22, pp. 5613-5642.
• [2] Celep Z ve Kumbasar N. Deprem Mühendisliğine Giriş ve Depreme Dayanıklı Yapı Tasarımı, Beta Dağıtım, 2004 İstanbul, 596s.
• [3] Sönmez İbrahim K. Betonarme Yapı Sistemlerinde Yapısal Performans Düzeyini Belirleyen bir Bilgisayar Programı Geliştirilmesi, Yüksek Lisans Tezi, İTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü. 2010.
• [4] Ersoy U ve Özcebe G. Sarılmış Betonarme Kesitlerde Moment-Eğrilik İlişkisi Analitik Bir İnceleme. Teknik Dergi, 1998, 9(4), 1998-1827.
• [5] TBDY 2018. Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği, T.C. Bayındırlık ve İskân Bakanlığı, Ankara, 2018.
• [6] SAP2000. Structural software for analysis and design, Computers and Structures, Inc. Version 20.0.0. USA.
• [7] TS500, 2000. Betonarme Yapıların Tasarım ve Yapım Kuralları, Türk Standartları Enstitüsü, TSE, Ankara, 2000.
• [8] Ersoy U ve Özcebe G. Betonarme-1, 6. Basım, Evrim Yayınevi, İstanbul 2017.
• [9] Çağlar N., Akkaya A., Demir A., Öztürk H. Farklı Kesit Geometrilerine Sahip Betonarme Kolonların Davranışının İncelenmesi, ISITES2014, p. 2095-2105, Karabük/Türkiye.