Investigation of Some Cotton Varieties in terms of Yield, Ginning Turnout and Some Fiber Quality Characteristics in Amik Plain Ecological Conditions

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 1, 215 - 223, 22.01.2024

Yaşar Akışcan , Nazlı Aybar Yalınkılıç

https://doi.org/10.47495/okufbed.1190688

Öz

Cotton, which provides raw materials to a wide range of industries, especially the textile industry, is a strategic industrial plant that is at the center of attention of many countries around the world. It is an indispensable product in terms of agriculture, industry and trade in our country. Eight cotton varieties (BA 151, BA 308, BA 320, Celia, Deltaopal, Flora, SG 125 and Teks) related to Gossypium hirsutum L. were used as material in this study. This study was carried out in 2018 to examine seedcotton yield, ginning turnout and some fiber quality characteristics of the varieties used as material in the ecological conditions of Amik Plain. The experiment related to the study was established according to the Randomized Complete Block Design with 3 replications. The varieties were planted in 10 m long 4-row plots with 70 cm distance between row with a trial seeder. Then, when the plants reached a height of about 15 cm, distance on the rows was thinned to 18 cm. In this study, it was determined that varieties caused statistically significant difference at 1% level in terms of seedcotton yield, fiber length and fiber strength. It also caused significant difference in ginning turnout, fiber reflectance and fiber yellowness at 5% level. The findings obtained as a result of the study show that the Teks variety is superior in terms of all the examined characteristics. Based on these results, it has been concluded that the aforementioned variety is suitable for the ecological conditions of the Amik Plain and can be recommended.

Anahtar Kelimeler

Seedcotton yield, Fiber quality, Gossypium hirsutum L.

Amik Ovası Ekolojik Koşullarında Bazı Pamuk Çeşitlerinin Verim, Randıman ve Bazı Lif Kalite Özellikleri Yönünden İncelenmesi

Öz

Başta tekstil sanayi olmak üzere çok çeşitli sanayi kollarına hammadde sağlayan pamuk, dünya genelinde birçok ülkenin ilgi odağında olan stratejik bir endüstri bitkisidir. Ülkemiz tarım, sanayi ve ticareti açısından vazgeçilemez bir üründür. Gossypium hirsutum L. türüne ait 8 pamuk çeşidi (BA 151, BA 308, BA 320, Celia, Deltaopal, Flora, SG 125 ve Teks) bu çalışmada materyal olarak kullanılmıştır. Bu çalışma, materyal olarak kullanılan çeşitlerin Amik Ovası ekolojik koşullarında kütlü verimi, çırçır randımanı ve bazı lif kalite özelliklerini incelemek amacıyla 2018 yılında yürütülmüştür. Çalışmaya ilişkin deneme Tesadüf Blokları Deneme Deseni uyarınca üç tekerrürlü olarak kurulmuştur. Denemeye ilişkin çeşitler 10 m uzunluğundaki 4 sıralı parsellere sıra arası 70 cm olacak şekilde deneme mibzeriyle ekilmiştir. Ardından bitkiler yaklaşık 15 cm boya ulaştıklarında sıra arası mesafe 18 cm olacak şekilde seyreltilmiştir. Çalışmada incelenen çeşitler arasındaki farklılıkların kütlü verimi, lif uzunluğu ve lif kopma dayanıklılığı özellikleri için istatistiksel olarak % 1; çırçır randımanı, lif parlaklığı ve lif sarılığı özellikleri için ise % 5 düzeyinde önemli olduğu saptanmıştır. Çalışma sonucunda elde edilen bulgular, incelenen tüm özellikler yönünden Teks çeşidinin öne çıktığını göstermektedir. Bu sonuçlar doğrultusunda, anılan çeşidin Amik Ovası ekolojik koşullarına uygun olabileceği ve önerilebileceği kanaatine varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kütlü verimi, Lif kalitesi, Gossypium hirsutum L.

Kaynakça

• Akdemir, H., Gürel A., Karadayı H. B., 2001. Ege Bölgesi Koşullarına Uygun Uzun-İnce Elyaflı Pamukların Adaptasyonu Üzerine Araştırmalar. Anadolu Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü Dergisi 11(2): 56-75.
• Akışcan, Y. Türkiye’de 1980–2009 arasında tescil edilmiş bazı pamuk çeşitlerinde lif kalite özellikleri yönünden genetik ilerlemenin belirlenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 2012; 7 (2), 32-40.
• Akışcan, Y. ve Gençer, O., 2012. Çukurova ekolojik koşullarında Pakistan orijinli bazı pamuk genotiplerinin verim ve lif kalite özelliklerinin değerlendirilmesi. MKU Ziraat Fakültesi Dergisi 2012; 17(2), 107-114.
• Cevheri, C. İ. ve Şahin, M. Dünya’da ve Türkiye’de Pamuk Üretiminin Tekstil Sektörü Açısından Önemi. Harran Üniversitesi Mühendislik Dergisi, 2020; 5(2), 71-81.
• Çoban, M. Bazı pamuk melezlerinde (Gossypium hirsutum L. x Gossypium barbadense L.) verim, verim unsurları ve lif kalite özelliklerinin kalıtımının incelenmesi. Adnan Menderes Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Aydın 2013.
• Çoban, M. ve Çiçek, S. Nazilli Koşullarına Adapte Olabilecek İleri Pamuk Hatlarının Verim ve Lif Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi. KSÜ Doğa Bil. Derg., 2017; 20 (Özel Sayı), 222-226.
• Esbroeck, G.V., Bowman, D.T. Cotton germplasm diversity and its importance to cultivar development. The Journal of Cotton Science 1998; 2(3): 121-129.
• Güvercin, R. Ş. ve Gencer, O. Pamuk Bitkisinde (Gossyium hirsutum L.) Erkenciliğin Kalıtımı, Verim ve Lif Özellikleri ile Olan İlişkilerin Belirlenmesi. Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 2005; 9(4), 33-42.
• ICAC. International Cotton Advisory Committee. Cotton Data Book 2020, December 2019, Washington DC – USA.
• ICAC. International Cotton Advisory Committee, Cotton This Month, 1 April 2021, Washington DC – USA.
• Kara, M. B. Yeni Geliştirilen Bazı İleri Pamuk Hatlarının Tarımsal ve Teknolojik Özelliklerinin İncelenmesi. Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Hatay 2021.
• Karademir, E., Karademir, Ç., Ekinci, R. ve Sevilmiş, U. İleri Generasyondaki Pamuk (Gossypium hirsutum L.) Hatlarında Verim ve Lif Kalite Özelliklerinin belirlenmesi. Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi 2015; 2(2), 100-107.
• Köken, İ. ve İlker, E., 2020. Ege Bölgesine Uygun Pamuk (Gossypium hirsutum L.) Çeşitlerinde Verim ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 17(1), 15-20.
• Özüdoğru T. Durum ve Tahmin Pamuk 2021. Tarım ve Orman Bakanlığı, Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü (TEPGE). Çankaya, Ankara.
• Reddy, K.R., Davidonis, G.H., Johnson, A.S., Vinyard, B.T. Temperature regime and carbon dioxide enrichment alter cotton boll development and fiber properties. Agronomy Journal 1999; 91(5): 851-858.
• SAS Institute Inc.. SAS/STAT User's Guide, Version 6. SAS Institute Inc., Cary, NC, USA 1998.
• Silvertooth, J. C. Crop Management for Optimum Fiber Quality and Yield. Cooperative Extension, The University of Arizona, College of Agriculture Life Sciences, 2001; https://extension.arizona.edu/sites/extension.arizona.edu/files/pubs/az1219-2015.pdf Erişim Tarihi, 1.10.2022.
• TÜİK. Türkiye İstatistik Kurumu, Bitkisel Ürün İstatistikleri. https://data.tuik.gov.tr/. Erişim Tarihi: 10.02.2021.