Konya Ekolojik Şartlarında Yetiştirilen Farklı Tipteki Şeker Pancarı Çeşitlerinin Verim ve Kalite Özelliklerinin Tespiti

Yıl 2025, Cilt: 8 Sayı: 1, 1 - 16, 17.01.2025

Nursel Çöl Keskin

https://doi.org/10.47495/okufbed.1499929

Öz

Bu çalışma; Konya ekolojik koşullarında 2023 yılı yetiştirme sezonunda farklı tipteki şeker pancarı çeşitlerinin verim ve kalite özelliklerinin tespiti amacıyla yürütülmüş olup çalışmada N tipi (Eider, Esperanza, Danicia), NZ tipi (Bison, Rodeo, Sentinel, Mohican, Libellule), Z tipi (Serenada, Ernestina, Bernache, Terranova) olmak üzere farklı tipteki 12 adet şeker pancarı çeşidi kullanılmıştır. “Tesadüf Blokları Deneme Deseni”ne göre 3 tekerrürlü olacak şekilde kurulan bu çalışmada; kök-gövde uzunluğu (cm), kök-gövde çapı (cm), kuyruk uzunluğu (cm), kök-gövde verimi (kg/da), yaş yaprak verimi (kg/da), kök-gövde ağırlığı (g/bitki), yaş yaprak ağırlığı (g/bitki), kuru madde oranı (%), polar şeker oranı (%) ve polar şeker verimi (kg/da) parametreleri incelenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre yaş yaprak verimi (kg/da) ve yaş yaprak ağırlığı (g/bitki) bakımından çeşitler arasındaki farklılıklar %5 düzeyinde, diğer tüm incelenen parametreler bakımından da %1 düzeyinde önemli olduğu kaydedilmiştir. Farklı tipteki şeker pancarı çeşitleri arasında; en yüksek kök-gövde ağırlığı 893,36 g/bitki ile Libellule çeşidi (NZ), en yüksek kök-gövde verimi ise 7817,83 kg/da ile Bison çeşidinde (NZ) tespit edilmiştir. En yüksek polar şeker oranı Bernache (Z) çeşidinde %18,82 ve polar şeker verimi ise Bison çeşidinde (NZ) 1388,96 kg/da olarak hesaplanmıştır. Araştırma sonucunda Konya ve benzer ekolojilere sahip lokasyonlarda kök-gövde ve polar şeker verimi açısından Bison; kuru madde ve polar şeker oranı açısından ise Bernache çeşitleri ön plana çıkmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Beta vulgaris saccharifera L., Şeker pancarı, Verim, Polar şeker oranı, Polar şeker verimi

Determination of Yield and Quality Characteristics of Different Types of Sugar Beet Varieties Grown in Konya Ecological Conditions

Öz

This study was conducted during the 2023 growing season under the ecological conditions of Konya to determine the yield and quality characteristics of different types of sugar beet varieties. The study material consisted of 12 different types of sugar beet varieties, including N-type (Eider, Esperanza, Danicia), NZ-type (Bison, Rodeo, Sentinel, Mohican, Libellule), and Z-type (Serenada, Ernestina, Bernache, Terranova). The study was set up in a randomized complete block design with three replications. Parameters such as root-stem length (cm), root diameter (cm), tail length (cm), root yield (kg da-1), fresh leaf yield (kg da-1), root weight (g plant-1), fresh leaf weight (g plant-1), dry matter ratio (%), polar sugar ratio (%), and polar sugar yield (kg da-1) were examined. According to the research results, differences among varieties in terms of fresh leaf yield (kg da-1) and fresh leaf weight (g plant-1) were significant at the 5% level, while differences in all other examined parameters were significant at the 1% level. Among the different types of sugar beet varieties, the highest root weight was recorded in the Libellule variety (NZ) with 893.36 g plant-1, and the highest root-stem yield was found in the Bison variety (NZ) with 7817.83 kg da-1. The highest polar sugar ratio was calculated in the Bernache variety (Z) with 18.82%, and the highest polar sugar yield was calculated in the Bison variety (NZ) with 1388.96 kg da-1. As a result of the research, it was determined that the Bison variety stands out in terms of root and polar sugar yield in Konya and similar ecological locations, while the Bernache variety stands out in terms of dry matter and polar sugar ratio.

Anahtar Kelimeler

Beta vulgaris saccharifera L., Sugar beet, Yield, Polar sugar ratio, Polar sugar yield

Kaynakça

• Abdi H., Williams LJ. Principal component analysis. Wiley interdisciplinary reviews: computational statistics 2010; 2(4), 433-459.
• Akınerdem F. Nişasta şeker bitkileri ders notları. Selçuk Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarla Bitkileri Bölümü Lisans Ders Notları (Basılmamış) 2016; 1-57.
• Altunbay SG., Kangal A., Gürel S. Şeker pancarından biyoetanol üretimi. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi 2016; 25(özel sayı-2), 334-339.
• Anonim. Şeker Pancarının Tarımı 2024; https://konyaseker.com.tr/tr/icerik/detay/2250/seker-pancarinin-tarimi (Erişim Tarihi: 12.05.2024).
• Bloch D., Hoffmann C. Seasonal development of genotypic differences in sugar beet (Beta vulgaris L.) and their interaction with water supply. Journal of Agronomy and Crop Science 2005; 191(4), 263-272.
• Cesur C. Farklı lokasyonlarda yetiştirilen şeker pancarı bitkisinin (Beta vulgaris L.) bazı morfolojik ve teknolojik karakterlerinin hasat zamanlarına göre değişiminin incelenmesi. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Mühendislik ve Doğa Bilimleri Dergisi 2023; 5(2), 85-103.
• Çakmakçı R., Tıngır N. Vejetasyon periyodu uzunluğunun şeker pancarının gelişim, verim ve kalitesi üzerine etkisi. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 2001; 32(1), 41-49.
• Çatal Mİ., Akınerdem F. Determination of yield and quality properties of some sugar beet varieties in conditions of Konya. Selcuk Journal of Agriculture and Food Sciences 2013; 27(2), 112-120.
• Çelikel B. Şeker pancarı çeşitlerinde verim ve verim unsurları üzerinde bir araştırma. Trakya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, sayfa no:42, Edirne, Türkiye, 1989.
• Erbil E. Şanlıurfa koşullarında kışlık olarak yetiştirilen bazı şeker pancarı (Beta vulgaris saccharifera L.) çeşitlerinin verim ve kalite özelliklerinin belirlenmesi. Ziraat Mühendisliği 2021; 371: 41-50.
• Eştürk Ö. Türkiye’de şeker sektörünün önemi ve geleceği üzerine bir değerlendirme. Anadolu İktisat ve İşletme Dergisi 2018; 2(1), 67-81.
• Fitters TFJ., Bussell JS., Mooney SJ., Sparkes DL. Assessing water uptake in sugar beet (Beta vulgaris) under different watering regimes. Environmental and Experimental Botany 2017; 144, 61-67.
• Fitters TFJ., Mooney SJ., Sparkes DL. Impact of water availability on root growth of sugar beet varieties. Soil Use and Management 2022; 38(1), 1033-1043.
• Güneş Z., Kırtıl HE., Küçükata YŞ. Toprak B. Şeker pancarı ve yan ürünlerinden biyoyakıt (etanol) üretimi ve biyoetanolün endüstriyel kullanımının değerlendirilmesi. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 2020; 2(2), 16-24.
• Hajimobin S., Rajabi A., Nasri M. Study on relationships of morphological traits with growth indices in monogerm cultivars of sugar beet. Plant Ecophysiology 2011; 3, 29-36.
• Harland JI., Jones CK., Hufford C. In Sugar Beet; Draycott, A. P., Ed.; Blackwell Publishing, Ltd.: Oxford, U.K., 2006; 443−463.
• Hoffmann CM. Changes in N composition of sugar beet varieties in response to increasing N supply. Journal of Agronomy and Crop Science 2005; 191(2): 138-145.
• Hoffmann CM. Changes in root morphology with yield level of sugar beet. Sugar Industry 2017; 142(7), 420-425.
• Hoffmann CM. Root quality of sugarbeet. Sugar Tech 2010; 12(3-4), 276-287.
• Jolliffe IT., Cadima J. Principal component analysis: a review and recent developments. Philosophical Transactions of the Royal Society A: Mathematical, Physical and Engineering Sciences 2016; 374(2065), 20150202.
• Kanat Z. Ürün Raporu Şeker Pancarı ve Şeker 2023. Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü, 2023; TEPGE Yayın No: 388.
• Katerji N., van Hoorn JW., Hamdy A., Mastrorilli M., Karzel EM. Osmotic adjustment of sugar beets in response to soil salinity and its influence on stomatal conductance, growth and yield. Agricultural Water Management 1997; 34(1), 57-69.
• Kavas MF., Leblebici MJ. Kalite ve işletme kontrol laboratuvarları el kitabı, Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş. Genel Müdürlüğü 2004; Ankara, 85-196.
• Kısaoğlu N. Yeni üretim izni verilmiş şeker pancarı çeşitlerinin önemli zirai karakterleri üzerine araştırmalar. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, sayfa no:49, Ankara, Türkiye, 1987.
• Kulan EG., Kaya MD., Karaş E. Bazı şeker pancarı çeşitlerinin Eskişehir koşullarındaki performansları. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi 2016; 25(özel sayı-2), 67-70.
• McGinnis RA. In Beet Sugar Technology; McGinnis, R. A., Ed.; Beet Sugar Development Foundation: Fort Collins, CO, 1982.
• Milford GFJ., Travis KZ., Pocock TO. Jaggard KW., Day W. Growth and dry-matter partitioning in sugar beet. The Journal of Agricultural Science 1988; 110(2), 301-308.
• Panella L., Kaffka SR. Sugar beet (Beta vulgaris L) as a biofuel feedstock in the United States. In Sustainability of the Sugar and Sugar-Ethanol Industries, American Chemical Society Symposium Series 2010; 163-175.
• Ringnér M. What is principal component analysis? Nature Biotechnology 2008; 26(3), 303-304.
• Rychcik B., Zawislak K. Yields and root technological quality of sugar beet grown in crop rotation and long-term monoculture. Rostlinná Výroba 2002; 48(10), 458-462.
• Sanaie Niri F., Sofalian O., Farzaneh S., Asghari A., Raeisi Sadati SY., Rajabi A. Evaluation quantitative and qualitative yield of some new sugar beet hybrids in Nir climatic conditions. Plant Productions 2024; 47(1), 85-100.
• Sánchez-Sastre LF., Martín-Ramos P., Navas-Gracia LM., Hernández-Navarro S., Martín-Gil J. Impact of climatic variables on carbon content in sugar beet root. Agronomy 2018; 8(8), 147.
• Shlens J. A tutorial on principal component analysis. arXiv 2014; arXiv:1404.1100.
• Su J., Zhou H., Wang K., Fan H., Hou Z. Effects of nitrogen fertilizer management on dry matter accumulation and yield of drip-irrigated sugar beet in arid areas. Agronomy 2024; 14(5), 1010.
• Şahiner A. Kırşehir ekolojik koşullarında bazı şeker pancarı (Beta vulgaris L.) çeşitlerinin verim ve kalite özelliklerinin belirlenmesi. Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, sayfa no:57, Kırşehir, Türkiye, 2020.
• Şahiner A., Demir İ. Kırşehir ekolojik koşullarında bazı şeker pancarı (Beta vulgaris L.) çeşitlerinin verim ve kalite özelliklerinin belirlenmesi. Manas Journal of Agriculture Veterinary and Life Sciences 2020; 10(2), 71-75.
• Terry N. Developmental physiology of sugar beet: I. the influence of light and temperature on growth. Journal of Experimental Botany 1968; 19(4), 795-811.
• Theurer JC. Growth patterns in sugarbeet production. Journal of the American Society of Sugar Beet Technologists 1979; 20(4), 343-367.
• Tsialtas JT., Maslaris N. Sugar beet root shape and its relation with yield and quality. Sugar Tech 2010; 12(1), 47-52.
• TÜİK. https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=92&locale=tr 2024. (Erişim Tarihi: 02.05.2024)
• Yağmur H., Yaşar M. Investigation of yield and quality parameters of some sugar beet varieties in Muş ecological conditions. International Journal of Agriculture Environment and Food Sciences 2023; 7(2), 436-447.
• Yasaminshirazi K., Hartung J., Groenen R., Heinze T., Fleck M., Zikeli S., Graeff-Hoenninger S. Agronomic performance of different open-pollinated beetroot genotypes grown under organic farming conditions. Agronomy 2020; 10(6), 812.
• Yasar M., Ekinci R. Stability analysis of sugar beet genotypes in terms of yield and sugar ratios (Beta vulgaris Var. saccharifera L.). World Journal of Biology and Biotechnology 2021; 6(1), 11-16.