Türkiye'de Organize Sanayi Bölgelerindeki Orman Endüstrisinin Değerlendirilmesi

Yıl 2025, Cilt: 8 Sayı: 2, 868 - 886, 12.03.2025

Kübra Yıldırım Özcan

https://doi.org/10.47495/okufbed.1590593

Öz

Sanayi Devrimi ile birlikte artan üretim hacmi ve ticari faaliyetler beraberinde mekândaki ekonomik ilişkilerin yeniden yapılanmasını ve yeni mekansal oluşumları gündeme getirmiştir. Tarih içerisinde, yığılma ekonomileri ile birlikte bölgesel ekonomik faaliyetler çeşitli mekanlarda ve sektörlerde yığılma göstermiştir. Bunlar içerisinde, büyük sanayi bölgeleri olarak organize sanayi bölgeleri, Ülkemizin sanayi sektörü içerisinde oldukça önem arz etmektedir. Çalışmanın amacı; Türkiye’de 2008 ile 2018 yıllarındaki tamamlanmış organize sanayi bölgelerine ait verilerin karşılaştırılması ve orman endüstrisi alanındaki yığılmaların tespit edilmesidir. Bu doğrultuda çalışmanın konusu ile ilişkili olarak literatür taraması ve 2008 yılında T.C. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı (mülga) ve 2018 yılında T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ile yüzyüze görüşmeler yapılmıştır. Çalışma kapsamında yöntem olarak LQ Analizi kullanılmış ve elde edilen verilere göre orman endüstrisinde Ülkemizdeki tamamlanmış organize sanayi bölgeleri içerisindeki yığılmalar 2008 yılında Kayseri’de, 2018 yılında ise İstanbul ve Kayseri İllerinde yer aldığı görülmüştür. LQ Analizi sonuçlarına göre ise; Kayseri’de orman endüstrisi alanında 2008 ve 2018 yılları arasında sektörel bir yoğunlaşmanın olduğu söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Orman Endüstrisi, Endüstriyel Aglomerasyon, LQ (Yoğunlaşma Katsayısı) Analizi

Evaluation of Forest Industry in Organized Industrial Zones in Türkiye

Öz

The increasing production volume and commercial activities with the Industrial Revolution brought about the restructuring of economic relations in space and new spatial formations. Throughout history, regional economic activities have been agglomerated in various places and sectors along with agglomeration economies. Among these, organized industrial zones, as large industrial zones, are of great importance in our country's industrial sector. The aim of this study is; to compare the data of completed organized industrial zones in Turkey between 2008 and 2018 and identify the agglomerations in the field of forest industry. In this context, the literature review was conducted regarding the subject of the study, and face-to-face interviews were conducted with the Ministry of Industry and Trade of the Republic of Turkey (repealed) in 2008 and the Ministry of Industry and Technology of the Republic of Turkey in 2018. LQ Analysis was used as a method within the scope of the study and according to the data obtained; It was observed that the agglomerations within the completed organized industrial zones in our country regarding the forest industry were located in Kayseri in 2008 and in Istanbul and Kayseri Provinces in 2018. According to the results of the LQ Analysis; it can be said that there was a sectoral agglomeration in the forest industry in Kayseri between the years 2008 and 2018.

Anahtar Kelimeler

Forest Industry, Industrial Agglomeration, LQ (Location Quotient) Analysis

Kaynakça

• 4562 Sayılı Organize Sanayi Bölgeleri Kanunu. https://www.mevzuat.gov.tr/, Resmi Gazete (Erişim 15.04.2000).
• Ağaç İş sendikası Web Sitesi. https://www.agac-is.org/ (Erişim 10.07.2021).
• Alkan A., Obut Bilim Z. Lokasyon katsayısı yaklaşımı ile Türkiye Çimento Sanayiinde bölgesel yoğunlaşma. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 2021; 10(1): 101-113.
• Athawale VM., Chakraborty S. Facility location selection using promethee II method. Proceedings of The 2010 International Conference on Industrial Engineering and Operations Management, Dhaka, Bangladesh 2010.
• Bakır O. Orman ürünleri sanayi sektöründe verimlilik ve etkinliğin belirlenmesi. Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Orman Fakültesi 2019, Trabzon.
• Çolak M., Ulucan A. Mobilya endüstrisinde kârlılığı etkileyen faktörlerin UTADIS yaklaşımı ile belirlenmesi. Sosyoekonomi 2012; 17(17).
• Ekti E. Endüstriyel orman ürünleri, sektörel raporlar serisi IV. T.C. Doğu Marmara Kalkınma Ajansı Düzce Yatırım Destek Ofisi 2013.
• Fujita M. Urban economic theory: Land use and city size. Cambridge University Press 1989.
• Fujita M., Krugman P., Venables AJ. The spatial economy: Cities, Regions and International Trade, The MIT Press 1999, Cambridge, MA.
• Fujita M., Krugman P. The new economic geography: Past, Present and The Future, Papers in Regional Science 2004; 83, 139-164.
• Head K., Mayer T. The empirics of agglomeration and trade. CEPII Working Paper Series, No: 2003-15 October, 2003.
• Kara O., Şahin Ö., Bekar İ., Kayacan B. Endüstriyel ağaç ve ahşap ürünleri sektörünün uluslararası rekabet gücü analizi: Türkiye örneği. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi 2019; 15(1): 15-32.
• Karaalp HS. Türkiye’de sektörel yığılmalar ve bölgeler arası yakınsamaya etkisi. T.C. Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Ana Bilim Dalı 2008, Aydın.
• Karaduman AA. Kayseri ilinde mobilya sanayisinde faaliyet gösteren işletmelerin sosyo-ekonomik açıdan incelenmesi. Bartın Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Orman Endüstri Mühendisliği Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi 2009, Bartın.
• Kıymalıoğlu Ü., Ayoğlu D. Türk imalat sanayinde yığılma ekonomileri. Doğuş Üniversitesi Dergisi 2006; 7(2): 198-209.
• Koç H., Aksu B. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, Seri:A 2000, 2001; 50(2): 115.
• Krugman P. Geography and trade. MIT Press 1991, Cambridge.
• Krugman P. Increasing returns and economic geography. Journal of Political Economy 1991; 99(31): 483-499.
• Krugman P. Development, geography and economic theory. MIT Press, Cambridge, 1997.
• Krugman P. The role of geography in development. International Regional Science Review 1999; 22(2): 142-161.
• Krugman P. The role of geography in development. International Regional Science Review 1999; 22 (2): 143.
• Kum M. İktisadın yeni coğrafi açılımı: Yeni ekonomik coğrafya yaklaşımı. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2011; 30(1): 235-255.
• Küçüker C., Kentsel büyüme dinamikleri, C.K. ed.. Anadolu’da hızla sanayileşen kentler: Denizli örneği, Türk Ekonomi Kurumu, 40-82.ss, 1998.
• Marshall A. Principles of economics. London: Macmillan nd Co. 1920.
• Masahisa F., Krugman P. The new economic geography: Past, Present and the Future. Papers in Regional Science 2004; 83, 140.
• Memiş D. Türkiye orman ürünleri sanayinin alt sektörler ve iller bakımından etkilerinin belirlenmesi. Bursa Teknik Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Orman Endüstri Mühendisliği Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi 2021.
• Ondaral S., Köse C. Canbolat D., Orman ürünleri sanayisi: Cumhuriyetin yüzüncü yılında bir değerlendirme. Cumhuriyetin 100. Yılında Türkiye Ormancılığı ve Geleceği. Editörler: Alan, M., Çalışkan, A., Ertuğrul H., Günşen H.B., Özalp M., Özçankaya N., Öztürk C., Temel F. Türkiye Ormancılar Derneği Yayını, 375-407 s. 2023, Ankara.
• ORÜS. Orman Ürünleri Sanayi Kurumu Genel Müdürlüğü 1980-1990 Faaliyetleri. Orman Ürünleri Sanayi Genel Müdürlüğü, ORÜS, Ankara 1991; 133.
• OSBÜK Web Sitesi, https://osbuk.org/view/osb/osbliste.php, Erişim 12.12.2024.
• Orta Anadolu Kalkınma Ajansı, TR72 Bölgesi 2014-2023 mevcut durum analizi. https://www.oran.org.tr/images/dosyalar/222.pdf, Erişim 01.01.2025.
• T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Orta Anadolu Kalkınma Ajansı, TR72 Bölgesi’nde Öne Çıkan Sektörler Raporu, 2021.
• Şahin D. Türkiye’de ormana dayalı sektörlerin dış ticaret yapısının analizi. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2016; 5(3): 181-196.
• Şahin P. Orman ürünleri sanayi sektörünün veri zarflama analizi yardımıyla etkinlik ölçümü. Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü 2013, Trabzon.
• T.C.Kalkınma Bakanlığı, Onbirinci Kalkınma Planı (2019-2023), Ormancılık ve Orman Ürünleri Çalışma Grubu Raporu 2018, Ankara.
• Tekin D., TR31-İzmir Bölgesi Sektörel Yoğunlaşma Analizi, Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2021; 14: 98-106.
• TMMOB. ORÜS ve özelleştirme. Sektörel Rapor Dizisi:5, ISBN 975-395-135-3, Baskı:MF Ltd.Şti. Ankara, 1994.
• TOBB. Türkiye Orman Ürünleri Meclisi Sektör Raporu 2011. Yayın Sıra No: 2012/172, Ankara, ISBN : 978-605-137-188-7, 2012.
• Trade Map Website, https://www.trademap.org/Bilateral_TS.aspx?nvpm=1%7c792%7c%7c%7c14719%7c44%7c%7c%7c4%7c1%7c1%7c1%7c2%7c1%7c1%7c1%7c1%7c1 (Erişim 03.10.2023).
• Tunalı Çalışkan E., Kaya AA. yeni ekonomik Coğrafya Ekosistemi ve Akış Diyagramlar. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar 2018; 644: 77-100.
• TÜİK Web Sitesi, https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?locale=tr (Erişim 08.09.2023).
• TÜİK Web Sitesi, https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Isgucu- Istatistikleri-2018-30677#:~:text=%C4%B0%C5%9Fg%C3%BCc%C3%BC%202018%20y%C4%B1l%C4%B1nda%20bir%20%C3%B6nceki,%34%2C2%20olarak%20ger%C3%A7ekle%C5%9Fti (Erişim 08.09.2023).
• Türkcan B., Çelik, N. Türkiye’de bölgesel iktisat. ORION 2020, Ankara.
• Üçüncü T., Bayram BÇ. Kastamonu orman ürünleri endüstrisinde kuruluş yeri seçimini etkileyen faktörlerin AHP methodu ile incelenmesi. Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi 2016; 16(2): 599-606.
• Yardımcı A. Kapasite raporlarına göre Ankara sanayisinin kümelenme eğilimleri. Ekonomik Yaklaşım 2014; 25(92): 5567.
• Yavan N., Küresel kriz sonrası bölgesel kalkınma politikalarında yeni yaklaşımlar: Dünya Bankası, Avrupa Birliği ve OECD’nin Yaklaşımları, Coğrafya: Yeni Yüzyılda Fırsatlar ve Tehditler, Coğrafyacılar Derneği Yıllık Kongresi Bildiriler Kitabı, 19-21 Haziran 2013, s.520-534, Fatih Üniversitesi, İstanbul.
• Yıldırım İ., Emiroğlu E. Türkiye ve dünyada orman ürünleri sanayi sektörüne ait bazı ürünlerin karşılaştırmalı analizleri. Ormancılık Araştırma Dergisi 2022; 9(Özel Sayı/Special Issue): 155-164.